Romantyzm
Lektury obowiązkowe
Utwory literackie
Wiersze Seweryna Goszczyńskiego, Ludwika Kondratowicza (W. Syrokomli), Teofila Lenartowicza, Wincentego Pola, Mieczysława Romanowskiego, Kornela Ujejskiego, Józefa Bohdana Zaleskiego, w: Zbiór poetów polskich XIX wieku, oprac. P. Hertz, ks. 2, Warszawa 1961
Aleksander Fredro: Pan Jowialski, Śluby panieńskie, Trzy po trzy, Zemsta
zalecane wydania: Pisma wszystkie, wyd. krytyczne oprac. S. Pigoń, wstępem poprzedził K. Wyka, t. 1-13, Warszawa 1955-1968; Pan Jowialski, oprac. W. Billip, wyd. trzecie zmienione, Wrocław 1968, BN I 36; Śluby panieńskie, oprac. M. Inglot, wyd. szóste, Wrocław 1986, BN I 22
Seweryn Goszczyński: Zamek kaniowski
zalecane wydania: Zamek kaniowski, oprac. M. Grabowska i M. Janion, Warszawa 1958
Zygmunt Krasiński: wiersze (Bóg mi odmówił tej anielskiej miary…, Do D. Po śmierci), Agaj-Han. Powieść historyczna, Nie-Boska komedia, Irydion, Psalmy przyszłości
zalecane wydania: Dzieła literackie, wybrał, notami i uwagami opatrzył P. Hertz, t. I-III, Warszawa 1973; Nie-Boska komedia, wstęp napisała M. Janion, tekst i przypisy M. Grabowska, wyd. ósme zmienione, Wrocław 1965, BN I 24 (i wyd. nast.); Nie-Boska komedia, oprac. J. Kleiner, wyd. piąte, Wrocław 1959, BN I 24 (i wyd. nast.); Irydion, oprac. W. Kubacki, Wrocław 1967, BN I 42; Psalmy przyszłości, w: Z. Krasiński, Psalmy przyszłości. J. Słowacki, Odpowiedź na „Psalmy przyszłości”, oprac. M. Kridl, Kraków 1928, BN I 107
Dominik Magnuszewski: Zemsta panny Urszuli, w: Zemsta panny Urszuli, oprac. K. Bartoszyński, Poznań 1959
Antoni Malczewski: Maria. Powieść ukraińska
zalecane wydania: Maria. Powieść ukraińska, oprac. R. Przybylski, wyd. trzecie zmienione, Wrocław 1958, BN I 46; Maria. Powieść ukraińska, oprac. J. Ujejski, wyd. drugie przejrzane, Kraków 1925, BN I 46
Adam Mickiewicz: wiersze (Oda do młodości, Żeglarz [„O morze zjawisk…”], Ballady i romanse, Sonety [odeskie], Sonety krymskie, Farys, Do***. Na Alpach w Splügen 1829, Arcy-Mistrz, Rozmowa wieczorna, Rozum i wiara, Mędrcy, Reduta Ordona, Śniła się zima…, Widzenie, Snuć miłość…, Nad wodą wielką i czystą…, Ach, już i w rodzicielskim domu…, Uciec z duszą na listek…, Gdy tu mój trup…, Polały się łzy me czyste…), Konrad Wallenrod, Dziady, Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego, Pan Tadeusz, O poezji romantycznej [przedmowa do pierwszego tomu Poezyj, Wilno 1822], O krytykach i recenzentach warszawskich [przedmowa do petersburskiego wydania Poezyj z 1829], wykłady VIII-XI i XVI kursu trzeciego Literatury słowiańskiej
zalecane wydania: Dzieła, [wydanie rocznicowe], t. I-XVII, Warszawa 1993-2005; Wybór poezyj, t. 1-2, oprac. Cz. Zgorzelski, wyd. czwarte przejrzane, Wrocław 1997, BN I 6 i 66; Konrad Wallenrod, oprac. S. Chwin, wyd. trzecie zmienione, Wrocław 1991, BN I 72; Dziady, przypisy i uwagi o tekstach S. Pigoń, posłowie Z. Stefanowska, Warszawa 1986; Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego, oprac. Z. Stefanowska, wyd. piąte zmienione, Wrocław 1956, BN I 17; Pan Tadeusz, oprac. S. Pigoń, wyd. szóste, Wrocław 1971, BN I 83 (i wyd. nast.)
Maurycy Mochnacki: O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym (fragmenty)
zalecane wydanie: Idee programowe romantyków polskich. Antologia, oprac. A. Kowalczykowa, Wrocław 1991, BN I 261
Cyprian Norwid: wiersze (zbiór Vade-mecum oraz Pióro, Na zgon poezji), Assunta (czyli spojrzenie). Poema, Promethidion. Rzecz w dwóch dialogach z epilogiem, Pierścień Wielkiej Damy, Czarne kwiaty, Białe kwiaty
zalecane wydania: Dzieła zebrane, oprac. J. W. Gomulicki, t. I. Wiersze. Tekst, t. II. Wiersze. Komentarze, Warszawa 1966; Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J. W. Gomulicki, t. 1-11, Warszawa 1971-1976; Vade-mecum, oprac. J. Fert, wyd. drugie zmienione, Wrocław 1999, BN I 271; Promethidion. Rzecz w dwóch dialogach z epilogiem, wstęp i oprac. S. Sawicki, Kraków 1997; Pierścień Wielkiej Damy, czyli Ex-machina Durejko, oprac. S. Świontek, Wrocław 1990, BN I 247
Henryk Rzewuski: Pamiątki Soplicy
zalecane wydania: Pamiątki Soplicy, z autografu wyd. i oprac. Z. Szweykowski, Kraków 1928, BN I 112; Pamiątki Soplicy, oprac. i posłowiem opatrzyła Z. Lewinówna, Warszawa 1997
Juliusz Słowacki: wiersze (Kulig, Paryż, W sztambuchu Marii Wodzińskiej, Rozłączenie, Rzym, Hymn [„Smutno mi, Boże…”], Na szczycie piramid, Grób Agamemnona, Testament mój, Na sprowadzenie prochów Napoleona, Pogrzeb kapitana Meyznera, Tak mi, Boże, dopomóż, Przez furie jestem targan ja, Orfeusz…, W pamiętniku Zofii Bobrówny, Do pastereczki siedzącej na druidów kamieniach w Pornic nad Oceanem, Uspokojenie, Zachwycenie, Sowiński w okopach Woli, Daję wam tę ostatnią koronę pamiątek…, Córka Cerery, Anioł ognisty — mój anioł lewy…nie), Jan Bielecki, Arab, Lambro, Godzina myśli, Kordian, Anhelli, Ojciec zadżumionych, W Szwajcarii, Balladyna, Lilla Weneda, Beniowski. Poema. Pięć pierwszych pieśni, Fantazy, Ksiądz Marek, Sen srebrny Salomei, Genezis z Ducha, Król-Duch (rapsod I)
zalecane wydania: Dzieła wszystkie, pod red. J. Kleinera i (od t. XII) W. Floryana, t. I-XVII, Wrocław 1952-1975; Dzieła, pod red. J. Krzyżanowskiego, wyd. trzecie, t. I-XIV, Wrocław 1959; Liryki, wybór i oprac. M. Bizana i P. Hertza, Warszawa 1959; Wiersze. Nowe wydanie krytyczne, oprac. J. Brzozowski, Z. Przychodniak, Poznań 2005; Powieści poetyckie, oprac. M. Kridl, Kraków 1925, BN I 47; Kordian, M. Bizan, P. Hertz, Glosy do „Kordiana”, wyd. drugie, Warszawa 1972; Anhelli, wstępem i objaśnieniami zaopatrzył J. Ujejski, Kraków 1920, BN I 7 (i wyd. nast.); Balladyna, M. Bizan i P. Hertz, Glosy do „Balladyny”, Warszawa 1970; Beniowski. Poema, oprac. A. Kowalczykowa, wyd. czwarte zmienione, Wrocław 1996, BN I 13/14; Fantazy, wstęp i oprac. A. Kowalczykowa, Kraków 1998; Fantazy, oprac. M. Inglot, wyd. drugie zmienione, Wrocław 1966, BN I 105 (i wyd. nast.); Ksiądz Marek, oprac. M. Piwińska, wyd. trzecie zmienione, Wrocław 1991, BN I 29; Sen srebrny Salomei, oprac. A. Kowalczykowa, wyd. drugie zmienione, Wrocław 1992, BN I 57; Genezis z Ducha, fragmenty Króla-Ducha, w: Krąg pism mistycznych, oprac. A. Kowalczykowa, Wrocław 1982, BN I 245
Ludwik Sztyrmer: Pantofel. Historia mojego kuzyna, Frenofagiusz i Frenolesty
zalecane wydanie: Powieści nieboszczyka Pantofla, oprac. L. Sokół, Warszawa 1978
Narcyza Żmichowska: Poganka
zalecane wydanie: Poganka, wyd. drugie przejrzane, oprac. T. Boy-Żeleński, Wrocław 1950, BN I 121
Krytyka literacka
Kazimierz Brodziński, O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej; Maurycy Mochnacki,
O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym (fragmenty); Jan Śniadecki, O pismach klasycznych i romantycznych, w: Walka romantyków z klasykami, oprac. S. Kawyn, Wrocław 1963, BN I 183; Idee programowe romantyków polskich. Antologia, oprac. A. Kowalczykowa, Wrocław 1991, BN I 261
Opracowania
Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 1991 (i wyd. nast.)
M. Janion, M. Żmigrodzka, Historyzm i romantyczna historia, Romantyzm i rewolucja, w: Romantyzm i historia, Warszawa 1978
M. Janion, M. Żmigrodzka, Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończonego dzieła, Gdańsk 2004
A. Kowalczykowa, Słowacki, Warszawa 1994 (i wyd. nast.)
J. Maciejewski, Cyprian Norwid, Warszawa 1992
J. M. Rymkiewicz, D. Siwicka, A. Witkowska, M. Zielińska, Mickiewicz. Encyklopedia, Warszawa 2001
Z. Stefanowska, O „Romantyczności”, Świat owadzi w IV części „Dziadów”, Wielka — tak, ale dlaczego Improwizacja?, w: Próba zdrowego rozumu. Studia o Mickiewiczu, Warszawa 1976
Z. Stefanowska, Norwidowski romantyzm, w: Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993
A. Witkowska, Mickiewicz. Słowo i czyn, wyd. czwarte zmienione, Warszawa 1998
A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm, wyd. trzecie, Warszawa 1997
Lektury zalecane
Utwory literackie
Dumy i ballady Aleksandra Chodźki, Aleksandra Fredry, Stefana Garczyńskiego, Teofila Lenartowicza, Antoniego Edwarda Odyńca, Mieczysława Romanowskiego, Władysława Syrokomli, Kornela Ujejskiego, Stefana Witwickiego, Tomasza Zana, w: Ballada polska, oprac. Cz. Zgorzelski przy współudziale I. Opackiego, Wrocław 1962, BN I 177
Listy Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego i Norwida — dowolny wybór
Manifesty romantyzmu 1790-1830. Anglia, Niemcy, Francja, wybór tekstów i oprac. A. Kowalczykowa, wyd. drugie rozszerzone, Warszawa 1995
Niemiecka ballada romantyczna, oprac. Z. Ciechanowska, Wrocław 1963, BN II 142
Józef Korzeniowski, Kollokacja (oprac. i wstępem opatrzył S. Kawyn, wyd. trzecie zmienione, Wrocław 1958, BN I 28) lub Spekulant (wstępem i objaśnieniami zaopatrzył K. Wojciechowski, wyd. drugie przejrzane, Kraków 1924, BN I 25), Karpaccy górale. Dramat w 3 aktach oraz O Hucułach, oprac. S. Kawyn, wyd. trzecie zmienione, Wrocław 1969, BN I 63
Józef Ignacy Kraszewski, Brühl (oprac. J. Feldman, Kraków 1928, BN I 114 [i wyd. nast.]) lub Hrabina Cosel. Powieść historyczna (przygotował do druku A. Jarosz, posłowiem opatrzył J. Kajtoch, przypisami opatrzyli A. Jarosz i A. Kott, Warszawa 1962) bądź Stara baśń (dowolne wydanie), Ulana, oprac. S. Tomaszewski, Wrocław 1988
Walery Łoziński, Zaklęty dwór. Powieść w dwóch częściach, oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław 1959, BN I 96
Juliusz Słowacki, Poema Piasta Dantyszka herbu Leliwa o piekle (dowolne wydanie zbiorowe)
„Biblioteka Romantyczna”
A. Biernacki, Sztambuch romantyczny, Kraków 1994
Ł. Ginkowa, „Koń ma duszę w sobie”, Kraków 1988
M. Janion, Reduta. Romantyczna poezja niepodległościowa, Kraków 1979
J. Jarosińska, Kuchnia romantyczna i polska, Kraków 1994
A. Kijowski, O dobrym Naczelniku i niezłomnym Rycerzu, Kraków 1984
A. Kowalczykowa, Ciemne drogi szaleństwa, Kraków 1978
A. Kowalczykowa, Pejzaż romantyczny, Kraków 1982
M. Maciejewski, „Choć Radziwiłł, alem człowiek” — gawęda romantyczna prozą, Kraków 1985
M. Piwińska, Miłość romantyczna, Kraków 1984
R. Przybylski, Ogrody romantyków, Kraków 1978
R. Przybylski, Podróż Juliusza Słowackiego na Wschód, Kraków 1982
B. Mądra-Shallcross, Dom romantycznego artysty, Kraków 1992
J. Kamionka-Straszakowa, Błękitny kwiat. Almanach romantycznej poezji i prozy dla miłośników literatury na rok 1983, Kraków 1983
J. Kamionka-Straszakowa, Do ziemi naszej. Podróże romantyków, Kraków 1988
Z. Trojanowiczowa, Sybir romantyków, Kraków 1992
A. Witkowska, „Ja, głupi Słowianin”, Kraków 1980
Bibliografie, kompendia źródłowe, słowniki, zbiory studiów
H. Gacowa, „Maria” i Antoni Malczewski. Kompendium źródłowe, Wrocław 1974
Bibliografia interpretacji wierszy Cypriana Norwida, oprac. A. Cedro, P. Chlebowski, J. Fert, Lublin 2001
Bibliografia interpretacji poematów Cypriana Norwida, oprac. W. Toruń, przy współpracy M. Busia, P. Chlebowskiego, J. Gotfryda, Lublin - Rzym 2007
Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 7-9: Romantyzm, oprac. zespół pod kier. I. Śliwińskiej i S. Stupkiewicza, Warszawa 1968-1972
Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 11: H. Gacowa, Juliusz Słowacki, Wrocław 2000
Juliusza Słowackiego „rym błyskawicowy”. Interpretacje, praca zbiorowa pod red. S. Makowskiego, Warszawa 1980
Kalendarz życia i twórczości Juliusza Słowackiego, oprac. E. Sawrymowicz przy współpracy S. Makowskiego i Z. Sudolskiego, Warszawa 1960
Kronika życia i twórczości Mickiewicza, pod red. S. Pigonia: M. Dernałowicz, K. Kostenicz, Z. Makowiecka, Lata 1798-1824, Warszawa 1957; M. Dernałowicz, Od „Dziadów” części trzeciej do „Pana Tadeusza”. Marzec 1832 - czerwiec 1834, Warszawa 1966; M. Dernałowicz, Paryż, Lozanna. Czerwiec 1834 - październik 1840, Warszawa 1996; Z. Makowiecka, Mickiewicz w Collége de France. Październik 1840 - maj 1844, Warszawa 1968; Z. Makowiecka, Brat Adam. Maj 1844 - grudzień 1847, Warszawa 1975; K. Kostenicz, Legion włoski i „Trybuna Ludów”. Styczeń 1848 - grudzień 1849, Warszawa 1969; K. Kostenicz, Ostatnie lata. Styczeń 1850 - 26 listopada 1855, Warszawa 1978
Liryki lozańskie Adama Mickiewicza. Strona Lemanu. Antologia, oprac. M. Stala, Kraków 1998
„Maria” i Antoni Malczewski. Kompendium źródłowe, oprac. H. Gacowa, przedmowę napisał J. Maciejewski, Wrocław 1974
Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria III: Literatura polska w kraju w latach 1831-1864, pod red. M. Janion, M. Dernałowicz, M. Maciejewskiego, t. 1-3, Kraków 1975-1992
Problemy polskiego romantyzmu, pod red. M. Żmigrodzkiej i Z. Lewinówny, Seria I-III, Wrocław 1971-1981
Słowacki współczesny, praca zbiorowa pod red. M. Troszyńskiego, Warszawa 1999
Słowacki współczesnych i potomnych. W 150 rocznicę śmierci Poety, pod red. J. Borowczyka i Z. Przychodniaka, Poznań 2000
Studia i szkice o Słowackim, „Prace Polonistyczne” LII, 1997
I. Śliwińska, W. Roszkowska, S. Stupkiewicz, Adam Mickiewicz. Zarys bibliograficzny, Warszawa 1957
Z. Trojanowiczowa, Z. Dambek, przy współudziale J. Czarnomorskiej, Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida, t. 1-3, Poznań 2007
Trzynaście arcydzieł romantycznych, pod red. E. Kiślak i M. Gumkowskiego, Warszawa 1996
Wiersze Adama Mickiewicza. Analizy, komentarze, interpretacje, pod red. J. Brzozowskiego, Łódź 1998
Opracowania szczegółowe
A. Boleski, Juliusza Słowackiego liryka lat ostatnich (1842-1848), Łódź 1949
A. Boleski, W sferze wyobraźni poetyckiej Juliusza Słowackiego. Główne motywy obrazowania, Łódź 1960
J. Brzozowski, Odczytywanie romantyków. Szkice i notatki o Mickiewiczu, Malczewskim i Słowackim, Kraków 2002
J. Brzozowski, Odczytywanie znaczeń. Studia o poezji Mickiewicza, Łódź 1997
J. Fert, Norwid — poeta dialogu, Wrocław 1982
J.-Ch. Gille-Maisani, Adam Mickiewicz. Człowiek. Studium psychologiczne, Warszawa 1987
M. Janion, Niesamowita słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków 2007
J. Kleiner, Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, wstęp i oprac. J. Starnawski, t. 1-4, Kraków 1999
J. Kleiner, Mickiewicz, wyd. trzecie poprawione, t. I-II, Lublin 1995-1998 (lub wyd. wcześniejsze)
J. Kleiner, Słowacki, wyd. drugie, Łódź 1947 (i wyd. nast.)
A. Kowalczykowa, Dramat i teatr romantyczny, Warszawa 1997
W. Kubacki, Arcydramat Mickiewicza. Studia nad III częścią „Dziadów”, Kraków 1951
A. Kubale, Dziecko romantyczne. Szkice o literaturze, Wrocław 1984
A. Kurska, Fragment romantyczny, Wrocław 1989
Z. Łapiński, Norwid, Kraków 1971 (i wyd. nast.)
J. Maciejewski, Florenckie poematy Słowackiego, Wrocław 1974
J. Maciejewski, Powieści poetyckie Słowackiego, oprac. i przygotowanie do druku J. Fiećko, Poznań 1992
M. Maciejewski, Poetyka — gatunek — obraz. W kręgu poezji romantycznej, Wrocław 1977
J. Maślanka, W epoce romantyzmu, w: Literatura a dzieje bajeczne, wyd. drugie rozszerzone, Warszawa 1990 (fragmenty)
M. Piwińska, Złe wychowanie. Fragmenty romantycznej biografii, Warszawa 1981
R. Przybylski, Rozhukany koń. Esej o myśleniu Juliusza Słowackiego, Warszawa 1999 (i wyd. nast.)
R. Przybylski, Słowo i milczenie Bohatera Polaków. Studium o „Dziadach”, Warszawa 1993
Z. Raszewski, Słowacki i Mickiewicz wobec teatru romantycznego, w: Staroświecczyzna i postęp czasu, Warszawa 1963
Rozjaśnianie ciemności. Studia i szkice o Norwidzie, red. J. Brzozowski, B. Stelmaszczyk, Kraków 2002
J. Skuczyński, Odmiany form dramatycznych w okresie romantyzmu. Słowacki — Mickiewicz — Krasiński, Toruń 1993
M. Stanisz, Wczesnoromantyczne spory o poezję, Kraków 1998
Z. Stefanowska, Historia i profecja. Studium o „Księgach narodu i pielgrzymstwa polskiego” Adama Mickiewicza, Warszawa 1962
Z. Sudolski, Krasiński. Opowieść biograficzna, Warszawa 1997
Z. Sudolski, Mickiewicz. Opowieść biograficzna, wyd. drugie, Warszawa 1997
Z. Sudolski, Norwid. Opowieść biograficzna, Warszawa 2003
Z. Sudolski, Słowacki. Opowieść biograficzna, Warszawa 1996
J. Tomkowski, Juliusz Słowacki i tradycje mistyki europejskiej, Warszawa 1984
S. Treugutt, „Beniowski”. Kryzys indywidualizmu romantycznego, Warszawa 1964
Z. Trojanowicz, Rzecz o młodości Norwida, Poznań 1968
A. Walicki, Między filozofią, religią i polityką. Studia o myśli polskiej epoki romantyzmu, Warszawa 1983 - proponuję zostawić
A. Witkowska, Towiańczycy, Warszawa 1989
D. Zamącińska, Słynne — nieznane. Wiersze późne Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Lublin 1985
Cz. Zgorzelski, Liryka w pełni romantyczna. Studia i szkice o wierszach Słowackiego, Warszawa 1981
Cz. Zgorzelski, O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Próby zbliżeń i uogólnień, Warszawa 1976
4