3,10,01r

PODSTAWOWE POJĘCIA, FUNKCJE, CELE I UWARUNKOWANIA POLITYKI GOSPODARCZEJ.

1.Polityka gospodarcza-zakres pojęcia.

Sposoby rozumowania pojęcia:

• koncepcyjne- określa politykę, którą zespół decyzji organów państwa dotyczących głównie celów i kierunków ich osiągnięcia, nie tylko w oparciu o kryteria ekonomiczne.

W tym rozumieniu polityka =strategia

• operacyjne- to zespół decyzji mających na celu realizację zespołu planów

• sztuka rządzenia państwem (polityka )

Polityka gospodarcza (wg b. Winiarskiego)- to świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową, na jej dynamikę, strukturę i funkcjonowanie, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje z zagranicą.

Do polityki gospodarczej zaliczamy:

• kształtowanie ustroju gospodarczego- ustrój gosp. Ustrój gospodarczy to podstawa rozwiązań systemowych.

System gospodarczy (system ekonomiczny) to zespół powszechnie obowiązujących norm prawnych oraz ogólnie akceptowanych zasad, które regulują postępowania wszystkich uczestników życia gospodarczego.

• formułowanie strategii rozwoju gospodarczego

• formułowanie planów makroekonomicznych

• sterowanie operatywne gospodarką

• zasilanie realnych procesów gospodarczych

2. Przedmioty polityki gospodarczej

• centralne i terenowe (wojewoda ) organa władzy państwowej

• duże przedsiębiorstwa, korporacje

• samorządowe organa władzy państwowej

• organizacje ponad narodowe ( unia, nato, bank światowy)

• inne...

3. Polityka ekonomiczna ( gospodarcza) a ekonomia polityczna.

Ekonomia polityczna to nauka pozytywna, teoretyczna, służąca poznawaniu i opisywaniu rzeczywistości.

Polityka ekonomiczna to nauka normatywna służąca wskazywaniu możliwych i pożądanych kierunków oraz możliwości ich przeobrażania.

Jan Tinbergen twierdzi, że POLITYKA EKONOMICZNA ma służyć wskazywaniu zasad doboru środków właściwych do osiągnięcia zamierzonych celów i metod posługiwania się tymi środkami pod kątem osiągnięcia wysuniętych celów.

4. Funkcje polityki gospodarczej.

1. ujęcie tradycyjne

• kształtowanie i ochrona prawa własności

• bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne

• utrzymywanie szkolnictwa i ochrony zdrowia

• kształtowanie systemu pieniężnego

2. ujęcie współczesne

w/ w i

• korygowanie słabości, eliminacja niedostatku mechanizmu rynkowego pod kątem

• podnoszenia efektywności gospodarczej w skali ogólnospołecznej

• ograniczenie nadmiernych nierówności w podziale produktu społecznego

• stabilizowanie gospodarki

Słabości rynku

1 nieefektywność

• niedoskonała konkurencja- monopol

• koszty zewnętrzne( społeczne)np.: oczyszczalnie

• brak zainteresowania przedsiębiorców pewnymi dziedzinami życia gospodarczego

2 nierówność dochodu

3 niestabilność gospodarcza- cykle koniunkturalne

5. Uwarunkowania polityki gospodarczej

1. zewnętrzne

• międzynarodowa sytuacja polityczna, stosunki z sąsiadami

• przynależność do międzynarodowych ugrupowań politycznych, gospodarczych, militarnych

• międzynarodowa sytuacja gospodarcza

• warunki wymiany ( handlowa)

2. wewnętrzne

• stan i struktura zasobów przyrodniczych, majątek ludzki

• zagospodarowanie przestrzeni kraju i regionu

• stosunki narodowościowe

• stosunki społeczeństwa do władzy i instytucji

• układ sił politycznych

3. ustrojowo systemowe

• ustrój polityczno społeczny

• struktury państwowo administracyjne kraju

• rozwiązania instytucjonarno- systemowe

• doktryna (nauka + światopogląd)

6. Cele polityki gospodarczej

1. cele generalne

• suwerenność narodowa

• sprawiedliwość

• postęp społeczny

• prawa człowieka

2. cele ustrojowo systemowe i polityczne

• zapewnianie prawidłowego funkcjonowania obecnego ustroju i szans jego ewolucji

3. cele ekonomiczne

• dążenie do dobrobytu

• wzrost gospodarczy

• wzrost konkurencyjności itd.

4. cele społeczne

• sprawiedliwy podziału dochodu

• gwarancje zatrudnienia

• gwarancja szans awansu

• dostęp do dóbr kulturalnych i oświatowych

• zapewnienie ochrony zdrowia

• zabezpieczenie społeczne

5. cele ekologiczne

6. cele obronno- militarne

7. Dziedziny polityki gospodarczej

1. makro, mikro

2. polityka rozwoju społeczno gospodarczego

• polityka wzrostu

• polityka strukturalna

• polityka regionalna

• polityka ekologiczna

3. polityki sektorowe

• przemysłowa

• transportowa

• rolna

• handlowa

• celna

8. Instrumentarium polityki gospodarczej

polityka: budżetowa, pieniężna, badawczo- rozwojowa, zatrudnienia, innowacyjna

9. Polityka a planowanie

Prognoza- zbiór opartych na naukowych podstawach przewidywań dotyczących pewnych zdarzeń w przyszłości. Celem prognozy jest rozpoznanie tych zadań

Plan- zbiór ustaleń wskazujących możliwe sposoby prowadzenia działania i używania środków do osiągnięcia wysuniętego celu.

Doktryna- zbiór uporządkowanych w pewien sposób założeń , twierdzeń i poglądów na temat określonej dziedziny wiedzy lub działania.

Deflator- średnia ważona zmiana cen wszystkich dóbr będących składnikiem PNB

( waga: % udział dóbr w PNB)

def.= nominalny PNB/ realny PNB

Polityka fiskalna 17,10,01

Polityka fiskalna-to dobór źródeł i metod prowadzenia dochodów publicznych, jak też kierunków i sposobów realizacji wydatków publicznych dla osiągnięcia celów społecznych i gospodarczych, ustalonych przez właściwe organy władzy publicznej.

• ustawa o finansach publicznych: 26 listopada 1998r. Dz.U.98.155.1014

Polityka fiskalna

• polityka budżetowa (jednostki budżetowe)

• polityka funduszy celowych

• polityka pozabudżetowa( zakłady budżetowe, środki specjalne, gospodarstwa pomocnicze)

Jednostki budżetowe Art.18- to takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio budżetu państwa albo budżetów np.: samorządu terytorialnego.

Fundusze celowe Art.22- to fundusze ustawowo powołane, których przychody pochodzą z dochodów publicznych a wydatki przeznaczone są na realizację wyodrębnionych zadań. Fundusze celowe mogą mieć osobowość prawną lub może to być wyodrębniony........

FOZZ- fundusz ochrony zadłużenia zagranicznego.

Zakłady budżetowe Art.19- są to takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które:

1. odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania

2. pokrywają koszty działalności z przychodów własnych

Środki specjalne Art.21- środki finansowe prowadzone przez jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach.

Gospodarka pomocnicza Art.20- wyodrębniona z jednostki budżetowej pod względem organizacyjnym i finansowym część jej podstawowej działalności, lub działalności ubocznej. Wpłaca do budżetu 50% zysku, pokrywa koszty swojej działalności.

Budżet państwa Art61- jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy państwowej , kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów administracji rządowej.

Zasady budżetowe:

• jedno roczności planowania(w Polsce rok kalendarzowy)

• jawności

• równowagi budżetowej

• jedności ( wszystkie dochody i wydatki obejmowane są jednym budżetem i nie mogą istnieć powiązane ze sobą przychody i rozchody w danym dziale gospodarki)

• powszechności ( budżet powinien obejmować całą działalność państwa- istnieje konieczność powiązania z budżetem państwa wszelkich jednostek administracji publicznej.

Dochody publiczne Art.

1. Podatki

• bezpośredni (PDOF, PDOP)- zalety: poczucie sprawiedliwości, elastyczność w kształtowaniu stóp, stała wydajność, relatywnie niskie koszty ściągalności. Wady: traktowane jako konfiskata, niesystematyczność wpływów, ściąganie wymaga wykwalifikowanej kadry.

• Pośrednie ( VAT, AKCYZA)- zalety: brak świadomości poboru, wrażliwość na wahania koniunktury, stałe obciążenie konsumpcji- stały dochód. Wady: niesprawiedliwość dotyka najuboższych, mogą krępować działalność gospodarczą.

Akcyza- towary luksusowe i szkodliwe

Krzywa Laffera

Jaki powinien być system podatkowy:

• sprawiedliwy i nie powinien przekraczać zdolności płatniczych podatnika

• wysokość powinna być z góry ustalona

• sposób i warunki płatności dogodne dla płatnika

• koszty poboru niskie a podatek nie powinien wpływać hamująco na aktywność gospodarczą podatnika

2. cła i opłaty

3. zyski z NBP

4. dochody z prywatyzacji

Wydatki budżetoweArt.63

1. bieżące

2. związane z obsługą długu publicznego

3. majątkowe

lub

1. związane z tradycyjnym pełnionym przez państwo takich funkcji jak:

• obrona narodowa

• administracja

• wymiar sprawiedliwości

2. związane z realizacją celów społecznych(państwa dobrobytu)

• oświata

• kultura

• ochrona zdrowia

3. wynikające z pełnienia interwencyjnych funkcji, , oddziaływanie na inwestycje produkcyjne i infrastrukturalne subsydia, dotacje i transfery

Deficyt budżetowy Art. 64.

Różnica między dochodami, a wydatkami bydżetu państwa stanowi odpowiednio nadwyżkę lub deficyt budżetu państwa.

Deficyt:

• budżetowy

• finansów publicznych

• ekonomiczny

1. budżet to różnica wydatków nad dochodem finansów państwa

2. finansów publicznych to budżetowy oraz samorządów terytorialnych i wynik finansowy kas chorych, wynik finansowy funduszy celowych

Rekompensaty pogłębiają deficyt ekonomiczny a pomniejszają wpłaty do OFE

Możliwości pokrycia deficytu:

• sprzedaż skarbowych papierów wartościowych ( na rynku krajowym lub zagranicznym)

• pożyczki i kredyty w bankach krajowych i zagranicznych

• prywatyzacja

• nadwyżka z lat ubiegłych

Deficyt a inflacja- deficyt prowadzi do inflacji a nadwyżka prowadzi do deflacji.

Deficyt a efekt wypychania powoduje to zmniejszenie inwestycji, oszczędności na obligacje

Dług publiczny Art. 9.

• to nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych ustalony po wyeliminowaniu przepływów pieniężnych pomiędzy podmiotami należącymi do tego samego sektora

zobowiązanie s.p.z tyt..:

• wyemitowanie papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne

• z zaciągniętych kredytów i pożyczek

• przejętych depozytów i wymagalnych zobowiązań jednostek budżetowych i wynikających z ustaw orzeczeń sądu , udzielonych poręczeń i gwarancji oraz innych tytułów.

Dług publiczny: krajowy, zagraniczny(duży w klubie paryskim i londyńskim)

Dług w relacji do PKB< 60 % PKB

Budżet jako ustawa- to projekt przygotowywany przez radę ministrów przedstawiany w sejmie- do 30,11

Roku poprzedzającego rok budżetowy.

Funkcje finansów publicznych

1. alokacyjna - kierowanie czynników wytwórczych do wytwarzania dóbr publicznych i wpływanie na strukturę dóbr publicznych.

Dobra publiczne (armia, środki komunikacji) to towary, usługi i inne dobra oferowane przez państwo lub związki publiczno prawne na zasadzie powszechnej dostępności, przy odpłatności jedynie częściowej, nie mającej formy jednolitej ceny a raczej świadczenia fiskalnego z reguły zróżnicowanego dla różnych grup odbiorców.

• nie ma zjawiska eliminacji

• cena nie jest równa kosztowi krańcowym

2. redystrybucyjna- to dostosowanie podziału dochodu i bogactwa do tego co w państwie uważa się za ”sprawiedliwy i słuszny” podział.

To wtórny podział dochodów

Zakresy:

- bezpośrednia redystrybucja dochodów pieniężnych pieniężnych za pomocą systemów podatków i transferów socjalnych

• bezpłatne lub częściowo odpłatne zaspokajanie pewnych potrzeb przez sektor publiczny w ramach korzystania przez społeczeństwo z dóbr publicznych

• oddziaływanie na warunki w jakich kształtuje się pierwotna redystrybucja dochodów np.: szkolenia zawodowe

3. stabilizacyjna

• poziom produktu

• poziom zatrudnienia

• inflacja, kurs walutowy itd.

Pasywna aktywna polityka budżetowa

1. pasywna polityka budżetowa opiera się na założeniu, że pewne elementy dochodów i wydatków państwa cechuje na gruncie określonych zasad poboru i wydatkowania skłonność do automatycznego reagowania na zmiany sytuacji gospodarczej w celu wywołania impulsów kompensujących ( automatyczne stabilizatory)- dochody- progresja podatkowa

wydatki- system transferów

zalety: samoczynny charakter reakcji, są skuteczną formą reagowania na zmiany koniunktury

wady: są bezradne wobec zakłóceń natury strukturalnej m, nie tworzą bodźców do zmiany istniejącej sytuacji.

2. aktywna polityka budżetowa ma miejsce wówczas gdy rząd stosuje wybrane środki w celu przeciwdziałania cyklicznym fluktuacjom (zawirowaniom) oraz w celu stabilizowania gospodarki np.: -zmiany stawek podatkowych, zmiany systemów pomocy społecznej, zmiany wydatków rządowych

wady: czas zadziałania( opóźnienia diagnostyczne, decyzyjne, wdrożeniowe, czas zadziałania) inflacjogenność- niechęć do rezygnacji z dotacji

zalety: można reagować w trakcie problemów o charakterze strukturalnym ( te które są wadami w pasywnych są tu zaletami)

Kłopoty budżetu 2002-niewykożystanie wzrostu gospodarczego w 1995r, model ustawy zmniejszającej dochód a zwiększającej wydatki, kosztowne reformy, wyż demograficzny na rynku pracy i wzrost liczby osób pobierających zasiłki i świadczenia emerytalno- rentowe, słaby wzrost gospodarczy spowodowany koniecznością stabilizacji gospodarczej.

Polityka monetarna ( pieniężna)

1. pieniądz( pekunia- bydło)- postać i funkcje -to powszechnie akceptowany towar, który na bazie umowy społecznej ma moc zwalniania z zobowiązań

Postać:

• zapis księgowy ( postać wirtualna) SDR

• pieniądz towarowy ( srebro, złoto)

• pieniądz symboliczny, wartość- siła nabywcza przeważa koszt wytwarzania( papierowy)

Funkcje:

• środek wymiany, powszechnie akceptowany, łatwo rozmienialny, trudny do podrobienia

• miernik wartości, łatwo przenośny

• środek tezauryzacji

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---