ZABURZENIA MOWY W NEUROLOGII

• Jakie są: afazja, dyzartria

• Jakie wyróżniamy afazje

• Ośrodki mowy w korze

• Jak dochodzi do dyzartrii - uszkodzenie jader, pni nerwów opuszkowych, uszkodzenie mięśni

• Jakie zaburzenia mowy w SM - powolna niekiedy wybuchowa i skandowana, Parkinsonie - bełkotliwa i monotonna

Artykulacja- tworzenie dźwięków mowy

AFAZJA:

• to nabyte zaburzenie mowy, polegające na utracie lub upośledzeniu (dysfazja) tworzenia i/lub rozumienia języka pisanego i mówionego

• Są następstwem uszkodzenia obszaru mowy w półkuli dominującej. Lewej u praworecznych

• Uszkodzenie przedniego obszaru - zaburzenia ekspresji mowy

• Uszkodzenie tylnego obszaru - zaburzenia rozumienia mowy

• Maja zwykle charakter mieszany. Zaburzeniom ekspresji towarzyszy trudność w rozumieniu mowy.

• Często towarzysza jej zaburzenia czytania i pisania

• Najczęstsza przyczyna - choroby naczyniowe mózgu.

• Stosowane testy stosowane do wykrycia zaburzeń afatycznych

• Test bostoński

• Minnesota test

• Token Test

• Aachen test

Afazja płynna - afazja Wernickiego, afazja transkorowa czuciowa

Mówią szybko

Nie rozumieją co mówią

Afazja niepłynna: - afazja Bocka, afazja transkorowa ruchowa

Trudności w wypowiadaniu słów

AFAZJA BOCKA - MOTORYCZNA, EKSPRESYJNA > tylna część zakrętu czołowego dolnego i zakrętu przedśrodkowego półkuli dominującej; pole 44

• Zaburzona mowa spontaniczna

• Słowa wypowiadane powoli i z trudnością

• Chorzy powtarzają wyrażenia / zwroty„tak, tak”

• Upośledzona mowa rzędowa - wyliczanie we właściwej kolejności dni tygodnia, miesiąca

• Zaburzenia w trakcie czytania i powtarzania

• Zwykle niewielkie zaburzenia rozumienia mowy

• Chorzy mogą bez problemu jeść, krzyczeć, gwizdać

• Chorzy mają świadomość występującego zaburzenia

• Występują

• parafrazje -używanie niewłaściwych słów, lub zniekształcenie wyrazów

• agramatyzmy- brak rodzajników, spójników, niewłaściwe używanie przypadków i odmian, brak czasowników

• mowa telegraficzna - wypowiada pojedyncze sylaby lub akcentowane sowa

• Prozodia zaburzenie rytmu i melodii mowy

AFAZJA WERNICKIEGO - ODBIORCZA > tylna okolica zakrętu skroniowego górnego, wieczko, zakręt kątowy półkuli dominującej , pole 22

• Dominują zaburzenia rozumienia mowy - chorzy nie rozumieją co do nich mówimy

• Mowa spontaniczna jest płynna lecz pozbawiona logicznego związku

• Mówią szybko i dużo, gadatliwość trudno opanować

• Często popełniane są błędy gramatyczna i składniowe - paragramatyczm

• Tworzą nowe słowa - neologizmy

• Niezrozumiałe dla otoczenia - afazja żargonowa

• Nie zdają sobie sprawy z popełnianych błędów

• Czytanie, pisanie i powtarzanie jest zaburzone

AFAZJA MIESZANA

• Zaburzenia mówienia i rozumienia mowy

• Powtarzanie i wypowiadanie jednej sylaby lub słowa - mowa automatyczna, stereotypie słowne

• Niektórzy potrafią wypowiadać ciągi słowne- kolejne litery alfabetu dni tygodnia

AFAZJA AMNESTYCZNA - ANOMIA > płat skroniowy, uszkodzenie zakrętu kątowego

• Trudności w nazywaniu przedmiotów, występują przerwy w wypowiedziach na poszukanie słów i ich zastąpienie

• Rozpoznają przedmioty, rozumieją co się do nich mówi

• Artykulacja słów i powtarzanie zdań jest prawidłowe

• Mowa spontaniczna płynna

• Często występuje u pacjentów z cofającymi się objawami afazji czuciowej lub ruchowej

AFAZJA KONDUKCYJNA- PRZEWODZENIOWA> pęczek łukowaty, zakręt nadbrzeżny pole 40, zakręt kątowy pole 39, dotyczy zaburzeń połączeń między korą skroniową, czołową, ciemieniową

• Głównie zaburzenia w powtarzaniu wyrazów i zdań

• Zaburzenia pisania i czytania

• Rozumienie mowy zwykle zachowane

• Mowa spontaniczna płynna

AFAZJA TRANSKOROWA

Postać afazji ruchowej > płat czołowy półkuli dominującej okolica granicząca z ośrodkiem Broki, przedniej części zakrętu czołowego dolnego

• Zaburzenia spontanicznych wypowiedzi, chory nie jest zdolny do zainicjowania rozmowy, mało mówi, odpowiada po długiej przerwie, często szeptem

• Może wydać pojedyncze dźwięki

• Zachowana zdolność powtarzania

• Rozumienie i czytanie zachowane

• Pisanie zaburzone

Postać afazji czuciowej> tylna część zakrętu skroniowego górnego i pogranicze płatów: ciemieniowego, skroniowego, oraz potylicznego pole 37

• Podobne do zaburzeń mowy w afazji Wernickiego, zaburzone jest rozumienie mowy

• Chorzy mówią płynnie

• nie rozumieją sensu powtarzanych zdań, powtarzanie ma charakter echoloaliczny

• występują parafrazje, anomia(niezdolność do nazywania) pustosłowie

• chory nie jest zdolny do pisania i czytania

AFAZJA PODKOROWA RUCHOWA > uszkodzenie ośrodków podkorowych, tj. jądra podkorowe, ogoniaste i skorupę

• zaburzenia artykulacji i rytmu wypowiedzi

• ciągi zautomatyzowane są lepiej zachowane niż mowa spontaniczna

AFAZJA PODKOWROWA CZUCIOWA> uszkodzenie dróg nerwowych w okolicy zakrętów Heschla

• czysta głuchota słów

• głuchota dotyczy tylko dźwięków mowy

• mowa od siebie zachowana

• czytanie ciche ze zrozumieniem zachowane

AFAZJA CAŁKOWITA - GLOBALNA > rozległe uszkodzenie półkuli dominującej

• Głębokie zaburzenia mowy wynikające z całkowitej utraty funkcji werbalnych:

• Mowy spontanicznej

• Rozumienia

• Nazywania

• Powtarzania

• Czytania i pisania

• Występują perseweracje (powtarzanie poprzedniego określenia)

• Neologizmy

Zaburzenia mowy wynikające z uszkodzenia aparatu wykonawczego mowy i układów koordynacyjnych.

Droga korowo-opuszkowa

Droga korowo-rdzeniowa

Móżdżek

Układ pozapiramidowy

DYZARTRIA

• Zaburzenia artykulacji, formułowania i intonacji dźwięku

• Uszkodzenie aparatu wykonawczego mowy są to

• Mięśnie języka, podniebienie miękkie, krtań i wargi

• Uszkodzone mogą być mięśnie lub same nerwy X, XII, VII, albo ich jądra

• Jednostronne uszkodzenie włókien korowo jądrowych (korowo-opuszkowych ) nie wywołuje zaburzeń, bo obustronne unerwienie korowe. Zaburzenia występują dopiero przy obustronnym uszkodzeniu tych dróg

• Mowa dyzartryczna jest

• Powolna

• Zamazana

• Bezgłośna

• Często z przydźwiękiem nosowym (opadnięcie podniebienia miękkiego)

• Chory mówi, jakby miał kluski w ustach

• Tworzenie samogłosek jest lepsze niż społgłosek

• Jest objawem porażenia opuszkowego i rzekomoopuszkowego

• Występuje w:

• przeszkodzie w jamie ustnej,

• miastenii

• miopatii,

• chorobie neuronu ruchowego,

• chorobie Wilsona,

• miotomii

• rodzaje dyzartrii

• spastyczna

• obustronne uszkodzenie dróg korowo-jadrowych - zespół rzekomoopuszkowy

• obraz kliniczny

• upośledzenie artykulacji

• mowa powolna

• nosowa

• chrapliwa

• w niskiej tonacji

• najczęstsze przyczyny - miażdżyca naczyń mózgowych

• hipotoniczna

• powstaje w wyniku uszkodzenia jader lub pni nerwów IX, X, XII bądź też odpowiednich mięśni - zespół opuszkowy

• obraz kliniczny

• upośledzenie artykulacji

• mowa zamazana

• nosowa

• bezgłośna

• najczęstsze przyczyny

• choroba Charkota

• miażdżyca naczyń mózgowych

• polineuropatia błonicza

• zatrucie jadem kiełbasianym

• miastenia

• ataktyczna lub mowa móżdżkowa lub mowa skandowana

• powstaje w wyniku uszkodzenia móżdżku

• obraz kliniczny

• mowa wybuchowa

• skandowana

• przerwy między sylabami i sowami

• najczęstsze przyczyny

• stwardnienie rozsiane

• zanik móżdżku

• guzy móżdżku

• hipokinetyczna inaczej mowa pozapiramidowa

• powstaje wyniku uszkodzenia układu pozapiramidowego - zaburzenia mowy związane ze spowolnieniem i sztywnością

• obraz kliniczny

• mowa monotonna

• spowolniała

• niewyraźna, bełkotliwa

• kilkakrotne powtarzanie tego samego słowa

• najczęstsze przyczyny

• choroba Parkinsona

• zespół parkinsonowski

• dyskinetyczna lub hiperkinetyczna

• uszkodzenie układu pozapiramidowego - zaburzenia mowy związane z ruchami mimowolnymi podniebienia i języka

• objawy kliniczne

• mowa porywista

• wybuchowa

• najczęstsze przyczyny - pląsawica

ANARTRIA

• Całkowita niemożność wypowiadania słów

DYSFONIA

• Upośledzenie fonacji w przebiegu uszkodzenia strun głosowych

• Zapalenie strun głosowych

• Porażenie nerwu krtaniowego wstecznego

• Niedowład mięsni oddechowych

• Podłoże psychiczne

BEZGŁOS - APHONIA

• Zniesienie fonacji z zachowaniem artykulacji

• Chory mówi szeptem

• Schorzenia krtani

• Porażenia przywodzicieli strun głosowych

• Chorzy z osobowością histeryczną

DYSPROZODIA

• Zaburzenia rytmu i barwy mowy

• W afazji

• Parkinsonie

• Depresji

MUTYZM

• Zachowana funkcja ośrodków mowy i wykonawczego aparatu mowy chory nie mówi

• Psychozy

• Histerie

AGRAFIA- > górna część płata ciemieniowego półkuli dominującej

• nabyte zaburzenia pisania

• w czystej izolowanej postaci dochodzi do zaburzenia pisania i literowania

ALEKSJA>

• Zaburzenie nabyte czytania,

• Obszar ciemieniowo-potyliczny

• Może występować jako postać czysta- aleksja bez agrafii, aleksja potyliczna izolowana;

• Uszkodzenie płata potylicznego

• Niezdolność do czytania wyrazów, z zachowaną możliwością literowania i pisania

• Aleksja bez agrafii pojawia się w przebiegu udaru w zakresie LEWEJ t. mózgu tylnej, powoduje uszkodzenie środkowej cz. Płata skroniowego, często obejmując trzon ciała modzelowatego

• Aleksja z agrafią- gdy uszkodzenie dolnej części płata ciemieniowego

AKALKULIA

• Niezdolność wykonywania działań arytmetycznych

• Uszkodzenie okolicy ciemieniowo-skroniowo-potylicznej półkuli dominującej

ZESPÓŁ GERSTMANA

• Uszkodzenie zakrętu nadbrzeżnego i kątowego po stronie lewej

• Uszkodzenie asocjacyjnej kory wzrokowej, pole 39 w półkuli dominującej

• Objawy ubytkowe

• Niemożność różnicowania stron P i L

• Agnozja palców

• Agrafia

• Dyskalkulia

• Apraksja

• Afazja amnestyczna