PORAŻENIE NERWU ŁOKCIOWEGO

1. A. Bochenek „Aantomia człowieka tom V“

2. R. Mazur i wsp. „Podstwy kliniczne neurologii“

ETIOLOGIA:

• złamania nadkłykcia, lub kłykcia przyśrodkowego kości ramiennej :

• pęknięcie ścięgna m. dwugłowego :

• ucisk przez arkady Struthersa :

• ucisk w kanale n. łokciowego :

• przez przerosła tkankę łączną

• przez przerosłą głowę przyśrodkową m. trójgłowego

• przez ściegno m. trójgłowego (zespół strzelającego ścięgna)

• dodatkowy mięsień : nadkłykciowo - łokciowy (występuje u 30% ludzi)

• zapalenie stawu łokciowego

• torbiele galaretowate pochewek ścięgnistych

• przewlekły ucisk zewnętrzny :

• praca biórowa

• nawykowe opieranie łokcia o brzeg otwartego okna podczas jazdy samochodem

• ułożenie w czasie znieczulenia ogólnego

• ucisk między głowami m. flexor carpi ulnaris :

• przez pasmo powięziowe Osborne'a

• ucisk w okolicy nadgarstka (na ramus palmaris) :

• przez t. łokciową (położoną bocznie do nerwu)

• przez dodatkowy mięsień (dłoniowy krótki)

• przez tkankę łączną

• przez torbiele galaretowate pochewek ścięgnistych

PATOGENEZA:

• przebieg nerwu łokciowego :

• powstaje z pęczka przyśrodkowego (C₈ - Th₁)

• w jamie pachowej leży między tętnicą i żyłą pachową

• przechodzi na ramię z t. ramienną i biegnie w bruździe przyśrodkowej m. dwugłowego

• następnie oddala się od tętnicy ku tyłowi

• w połowie długości ramienia przeszywa przegrodę międzymięśniową przyśrodkową

• pozostaje w ścisłym związku z pasmem łącznotkankowym rozpiętym między przegrodą międzymięśniową przyśrodkową, a głową przyśrodkową mięśnia trójgłowego (arkady Struthersa)

• biegnie w bruzdzie nerwu łokciowego zawijając się wokół nadkłykcia przyśrodkowego (w tej okolicy pokryty jest jedynie skórą i pasmem ścięgnistym powięzi)

• między głowami m. flexor carpi ulnaris przechodzi na przedramię

• biegnie między m. flexor carpi ulnaris, a m. flexor digitorum profundus

• w dolnej częsci przedramienia dzieli się na ramus dorsalis manus i ramus palmaris manus

• ramus dorsalis manus przechodzi na grzbiet ręki zawijając się dookoła k. łokciowej

• ramus palmaris manus przechodzi pod powierzchowną warstwą troczka zginaczy (więzadłem dłoniowym nadgarstka uworzonym przez dystalną część powięzi przedramienia) na dłoniową powierzchnię ręki i dzieli się na ramus profundus i superficialis

• zakres zaopatrzenia :

• m. flexor carpi ulnaris i część łokciowa m. flexor digitorum profundus (dla 3, 4 i 5 palca)

• mm. kłębika

• mm. międzykostne

• mm. glistowate III i IV

• niektóre m. kłębu :

• m. przywodziciel kciuka

• głowa głęboka m. zginacza krótkiego kciuka

• czuciowo :

• na powierzchni dłoniowej 1,5 palca od strony łokciowej

• na powierzchni grzbietowej ręki 2,5 palca po stronie łokciowej

OBRAZ KLINICZNY:

• utrudnienie przywodzenia i zginania w nadgarstku :

• niewiekliego stopnia

• wynika z porażenia zginacza łokciowego nadgarstka

• niemożność przywodzenia i odwodzenia palców :

• wynika z porażenia mm. międzykostnych i glistowatych III i IV

• szczególnie osłabione przywodzenie palca małego, który pod wpływem działania prostownika (n. radialis) oddala się od palca IV

• test :

• między palce wkładamy kartkę i pociągamy

• chory nie może jej utrzymać

• ręka szponiasta :

• czynność mięśni międzykostnych i glistowatych polega m.in. na zginaniu w stawach śródręcznopaliczkowych i prostowaniu w stawach międzypaliczkowych

• przy porażeniu tych mięśni wskutek przewagi mm. prostowników i długich zginaczy powstaje charakterystyczne ułożenie palców (zgięte w stawach międzypaliczkowych i wyprostowane w stawach śródręczno - paliczkowych)

• szponiastość najbardziej wyrażona jest w palcu IV i V

• upośledzone zginanie palców IV i V :

• szczególnie zginanie palca V jest prawie całkowicie niemożliwe

• wynika z porażenia cześci przyśrodkowej mieśnia zginacza głębokiego

• uwidacznia się przy próbie zacisnięcia ręki w pięść

• uposledzone przywodzenie kciuka :

• na skutek porażenia m. przywodziciela

• objaw Fromenta :

• chory nie może utrzymać pociaganej kartki między kciukiem a wskazicielem bez zginania kciuka w stawie międzypaliczkowym (zginacz długi kciuka unerwiony przez n. pośrodkowy)

• zaniki mięśniowe :

• pojawiają się pewien czas po uszkodzeniu

• wygładza się kłąb V palca

• pogłębiają się przesztrzenie między palcami zwł. przestrzeń między kciukiem, a wskazicielem

• zaburzenie czucia :

• zwykle czucie jest całkowicie zniesione na niewielkiej części palca V

• w pozostałym obszarze zaopatrywanym przez n. łokciowy stwierdza się przeczulicę, lub niedoczulicę

• zaburzenia wegetatywne :

• dotyczą skóry palca małego i jego kłębika

• skóra staje się sucha, sina, nadmiernie rogowaciała

• mogą wystąpić zmiany troficzne paznokcia

ZESPOŁY UCISKOWE :

• zespół strzelającego ścięgna :

• ucisk na n. ulnaris w jego kanale przez ścięgno m. trójgłowego

• zginaniu łokcia towarzyszy głośny trzask ścięgna uderzającego o kość

• zespół cieśni kanału łokciowego :

• postepujące uszkodzenie nerwu spowodowane przewlekłym uciśnięciem go w okolicy łokcia

• vide zespół cieśni kanału nerwu łokciowego

• zespół kanału Guyona :

• ucisk na ramus palmaris nerwu łokciowego w okolicy nadgarstka

• vide zespół kanału Guyona

3

---