PORAŻENIE NERWU TRÓJDZIELNEGO

1. R. Mazur „Podstawy kliniczne neurologii”

EPIDEMIOLOGIA:

•

ETIOLOGIA:

• uszkodzenie neuronu ośrodkowego :

• nie daje objawów (unerwienie obustronne)

• uszkodzenie obustronne może się ujawnić w przypadku zespołu rzekomoopuszkowego (↑ odruchu żuchwowego)

• uszkodzenie jądrowe :

• procesy naczyniowe :

• zespół boczny opuszki

• procesy demielinizacyjne

• guzy mózgu

• jamistość rdzenia i opuszki

• malformacje tętniczo - żylne

• uszkodzenie przedzwojowe :

• guzy :

• guzy kąta mostowo - mózdżkwego

• oponiaki

• rak nosogardzieli

• zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych

• rakowiak opon

• urazy czaszki

• tętniaki

• uszkodzenie zwoju Gassera :

• najczęściej zakażenie przez wirus półpaśca

• uszkodzenie w przebiegu zazwojowym :

• zespół Gradeniga :

• wraz z n. VI

• guzy i zapalenia okolicy szczytu części skalistej kości skroniowej

• neuropatia n. V :

- w przebiegu kolagenoz

PATOGENEZA:

ANATOMIA NERWU :

• jądra nerwu :

• jądro główne :

• w moście

• odpowiada gł. za czucie dotyku i czucie dyskryminacyjne

• jądro rdzeniowe :

• leży w rdzeniu przedłużonym

• czucie bólu i temperatury

• jądro pasma śródmózgowiowego :

• leży w konarach mózgu (mesencephalon)

• gł. czucie głębokie

• jądro ruchowe (n. masticatorius) :

• leży bocznie od nakrywki mostu

• przebieg :

• korzeń czuciowy (do zwoju Gassera) i korzeń ruchowy (portio minor)

• po zwyjściu ze zwoju nerw dzieli się na 3 gałęzie :

• n. ophtalmicus (V₁) :

• w sisnus cavernosus do fissura orbitalis superior

• dzieli się na n. lacrimalis, n. frontalis i n. nasociliaris

• n. maxillaris :

• w sinis cavernosus (częściowo)

• przez foramen rotundum wychodzi z jamy czaszki do fossa pterygopalatina

• oddaje r. meningeus medius (do fossa cranii ant. i przednia część fossa cranii media)

• dzieli się na nn. pterygopalatini (radix sensitiva g. pterygopalatini), n. zygomaticus (przez fissura orbitalis inf. do orbita) i n. infraorbitalis (do oczodołu i na facies malaris maxillae, tworzy pes anserinus minor)

• n. mandibularis :

• przez foramen ovale do fossa infratemporalis

• oddaje ramus meningeus (fossa cranii media)

• oddaje grupę przednią i tylną nerwów

• grupa przednia : n. masticatorius (ruchowy) i n. buccalis (czuciowy)

• grupa tylna : n. lingualis (przyjmuje chorda tympanii), n. alveolaris inf. (ruchowo - czuciowy) i n. auriculotemporalis (oddaje r. comm. cun g. otico i biegnie do przyusznicy)

• zakres zaopatrywania n.V :

• V₁ : czuciowo górne piętro twarzy powyżej rima palpebrae :

• szczególnie oko i oczodół, czoło, grzbiet nosa, zatokę czołową

i sitową, powiekę górną, gałkę oczną

• namiot móżdzku

• V₂ : czuciowo środkowe piętro twarzy między rima palpebrae, a rima oris :

• powieka dolna, boczna część nosa, okolicę skroni, szczęki, wargi górnej

szczękę, górne zęby, zatoki przynosowe, błonę śluzową dolnej części

nosa

• V₃ :

• czuciowo : dolne piętro twarzy poniżej rima oris (żuchwa, bródka,

zęby dolne, język)

• ruchowo : mm.żwacze, m. mylohyoideus, venter anterior m. digastrici

mm. skroniowe, mm. skrzydłowe boczne i przyśrodkowe

* kąt żuchwy unerwia C₂

• zaburzenia czucia w pierścieniu wokół nosa pojawiają się w uszkodzeniu jądro pasma śródmózgowiowego

• bodźce czuciowe z pierścieni coraz bardziej oddalonych od nosa docierają do coraz niższych odcinków pnia mózgu

OBRAZ KLINICZNY:

• zaburzenia czucia na twarzy :

• niedoczulica

• ból

• osłabienie odruchu rogówkowego :

• zaburzenia ruchowe :

• osłabienie i zanik mięśni żwaczy po stronie uszkodznia

• żuchwa zbacza w stronę porażenia :

• przy otwartych ustach występuje przeewaga zdroego mięśnia skrzydłowego

- osłabienie odruchu żuchwowego

ROZPOZNANIE:

•

RÓŻNICOWANIE:

•

LECZENIE:

•

POWIKŁANIA:

•

ROKOWANIE:

•

PROFILAKTYKA:

•

PATRZ TEŻ:

• neuralgia nerwu V

2