ORGANIZACJA POMOCY MEDYCZNEJ

• podczas katastrofy wymaga sprawnego działania całego systemu ratownictwa na miejscu zdarzenia, podczas transportu i w SOR

• działania medycznych służb ratunkowych są elementem szeroko pojętych działań ratownicznych

Podział zdarzeń (wypadków) zależy od:

• przyczyny zdarzenia

• liczby poszkodowanych

• możliwych do użycia sił i środków lokalnych służb ratowniczych

Zdarzenia (wypadki) dzieli się na:

• jednostkowe

• mnogie

• masowe

• katastrofy

Typy zdarzeń	Charakterystyka
Zdarzenia jednostkowe	to nagły wypadek, w wyniku którego poszkodowana jest jedna osoba poszkodowany otrzymuje pomoc medyczną w pełnym zakresie zgodnie ze standardami obowiązującymi w ratownictwie medycznym
Zdarzenie mnogie	to nagły wypadek, w którym poszkodowanych jest więcej niż jedna osoba i wszyscy poszkodowani otrzymali na miejscu zdarzenia jednoczasowo pomoc medyczną w pełnym zakresie
Zdarzenie masowe	to nagły wypadek, w którym liczba poszkodowanych jest duża i nie mogą jednoczasowo otrzymać pomocy medycznej w pełnym zakresie wymaga przeprowadzenia segregacji medycznej lokalne służby ratownicze są wystarczające do opanowania skutków zdarzenia masowego
Katastrofa	to nagłe zdarzenie wymagające użycia sił i środków w liczbie przekraczającej możliwości lokalnych służb ratowniczych zachodzi również konieczność przeprowadzenia segregacji medycznej i uzyskania pomocy pozalokalnych służb ratowniczych

• Decyzję o uznaniu zdarzenia za masowe lub katastrofę podejmuje pierwszy przybyły na miejsce zdarzenia dowódca jednostki PSP lub kierownik zespołu ratownictwa medycznego

• Podczas zdarzeń masowych i katastrof konieczne jest przeprowadzenie segregacji medycznej poszkodowanych

• Katastrofy w zależności od przyczyny dzieli się na:

Katastrofy
Naturalne	kataklizmy, klęski żywiołowe wywoływane są siłami przyrody (pożary, powodzie etc.)
Techniczne	spowodowane są zwykle przez człowieka katastrofy budowlane, wypadki kolejowe czy lotnicze
Społeczne	powstają na skutek zamieszek społecznych lub paniki tłumu
Intencjonalne	- spowodowane są konfliktami zbrojnymi, atakami terrorystycznymi, w wyniku których poszkodowana zostaje ludność cywilna

Katastrofy prowadzą do:

• ofiar w ludziach

• zniszczenia środowiska

• epidemii chorób zakaźnych

• głodu

ORGANIZACJA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

W rejonie katastrofy wyróżnia się 3 strefy bezpieczeństwa.

STREFY BEZPIECZEŃSTWA
Strefa zniszczenia	obszar bezpośrednio dotknięty katastrofą zakres zniszczeń i liczba poszkodowanych zależą od struktury demograficznej, ekonomicznej, położenia geograficznego miejsca zdarzenia pomoc polega na ewakuacji poszkodowanych poza tę strefę
Strefa potencjalnie niebezpieczna	to obszar o nieznacznym stopniu zniszczenia, z występującym potencjalnym zagrożeniem dla służb ratowniczych wielkość strefy i niebezpieczeństwa mogą się zmieniać
Strefa bezpieczna	to obszar nie objęty zniszczeniem jest miejscem, gdzie wstępnie ewakuowani są poszkodowani strefa stanowi bazę działania poszczególnych służb

W wypadkach masowych i katastrofach wyróżnia się 4 fazy ze względu na: * czas, jaki upłynął od ich wystąpienia i * rodzaj podjętych czynności ratowniczych

Faza wstępna	obejmuje pierwsze minuty lub godziny od wystąpienia zdarzenia należy szybko rozpoznać zagrożenia i powiadomić służby ratownicze poszkodowani w znacznym stopniu zdani są na siebie, współuczestników lub świadków zdarzenia
Faza konsolidacji	rozpoczyna się w momencie przybycia służb ratowniczych dochodzi wówczas do: ogólnej oceny zdarzenia, wstępnej segregacji medycznej, wstępnego leczenia na miejscu zdarzenia opanowania reakcji tłumu na tym etapie istotna jest: szybka mobilizacja służb ratowniczych sprawne zarządzanie poszczególnymi służbami zgromadzenie sił i środków w zależności od potrzeb
Faza usuwania skutków	działania na tym etapie obejmują: specjalistyczne leczenie w szpitalach naprawę zniszczeń na miejscu zdarzenia prace dochodzeniowe wyjaśniające przyczyny zdarzeń
Faza odległa	obejmuje likwidację odległych skutków zdrowotnych, społecznych i ekonomicznych dokonywana jest również analiza zdarzenia w celu usprawnienia działań na przyszłość




W wypadkach masowych i katastrofach wyróżnia się 3 poziomy działań ratowniczych:

Poziom strategiczny	najważniejszy poziom działań ratowniczych obejmujący działanie sztabu kryzysowego zadaniem sztabu jest: dostarczenie służbom ratowniczym sił i środków niezbędnych do prawidłowego działania na miejscu zdarzenia bieżące komunikowanie się ze środkami masowego przekazu koordynowanie ewakuacji poszkodowanych zapewnienie uczestnikom zdarzenia pomocy socjalnej i psychologicznej na poziomie strategicznym funkcjonuje CPR, które koordynuje medyczne działania ratunkowe
Poziom taktyczny	to działanie sztabu akcji, który funkcjonuje bezpośrednio na miejscu zdarzenia, a którego zadaniem jest: koordynowanie działań wszystkich służb ratowniczych na miejscu katastrofy analizowanie potrzeb i bieżące komunikowanie się ze sztabem kryzysowym sztabem akcji dowodzi kierownik działań ratowniczych (oficer PSP) kierowaniem medyczną stroną akcji zajmuje się koordynator medycznych działań ratunkowych (pierwszy przybyły na miejsce zdarzenia lekarz do czasu przybycia bardziej doświadczonego lekarza w tej materii
Poziom wykonawczy	to działanie jednostek służb ratowniczych na miejscu katastrofy w każdej ze służb ratowniczych na miejscu zdarzenia wyznacza się koordynatora

W rejonie zdarzenia masowego i katastrofy wyróżnia się 3 strefy działania służb ratowniczych

Strefa bezpośredniego zagrożenia	jest wyznaczona przez dowódcę pierwszej jednostki PSP przybyłej na miejsce zdarzenia mają tutaj wstęp jedynie wyznaczeni ratownicy PSP dysponujący odpowiednim wyposażeniem, którzy również udzielają kwalifikowanej pierwszej pomocy po ewakuacji ze strefy zagrożenia opiekę medyczną przejmują zespoły ratownictwa medycznego w tej strefie dokonuje się wstępnej segregacji
Strefa transportu	obszar pośredni między strefą bezpośredniego zagrożenia a strefą bezpieczną wyznaczone są tutaj oddzielne, jednokierunkowe drogi ewakuacji poszkodowanych i powrotu wyznaczona jest również droga ewakuacji dla pieszych
Strefa bezpieczna	zlokalizowane są punkty pomocy medycznej i miejsce lądowania śmigłowców odbywa się tutaj wtórna segregacja medyczna i wstępne leczenie poszkodowanych osoby przewidziane do ewakuacji układa się w odległości 1,5m od siebie wszystkie osoby poszkodowane podczas katastrofy powinny być zbadane w warunkach szpitalnych




ZADANIA KOORDYNATORA

MEDYCZNYCH DZIAŁAŃ RATUNKOWYCH

1. ocena zdarzenia i powiadomienie dyspozytora CPR o rodzaju, rozmiarach zdarzenia, szacunkowej liczbie poszkodowanych

2. wyznaczenie lokalizacji punktów pomocy medycznej z obszaru segregacji medycznej, obszaru wstępnego leczenia i obszaru oczekiwania na ewakuację

PUNKT POMOCY MEDYCZNEJ

• zlokalizowany jest w bezpiecznym, dobrze widocznym miejscu, łatwym do oznakowania w pobliżu dróg dojazdu i ewakuacji, umożliwiającym lądowanie śmigłowca, mającym łączność radiową

• prowadzona jest tu wtórna segregacja i wstępne leczenie poszkodowanych

• przekazywane są koordynatorowi informacje o liczbie i rodzaju obrażeń

DEKONTAMINACJA POSZKODOWANYCH

Dekontaminacja - usunięcie lub zneutralizowanie

substancji toksycznej, powodującej skażenie

chemiczne lub biologiczne ludzi, zwierząt, sprzętu

• obszar dekontaminacji poszkodowanych jest zlokalizowany w pobliżu strefy bezpośredniego zagrożenia

• dekontaminację wykonują specjalistyczne jednostki PSP

• dekontaminacja chorych w stanie zagrożenia życia przeprowadzana jest dopiero w SOR

• transport skażonego poszkodowanego odbywa się z zachowaniem szczególnych warunków ostrożności, a personel musi być poinformowany o przewozie skażonego poszkodowanego i wyposażony w środki ochrony osobistej

• koordynator medyczny ma obowiązek powiadomić docelowy SOR o transporcie skażonego poszkodowanego

Dekontaminacja fizyczna	Dekontaminacja chemiczna
zmycie wodą powierzchni ciała posypanie jej materiałem adsorbującym mechaniczne usunięcie materiału adsorbującego	stosowanie neutralizujących substancji chemicznych przeciwwskazana w przypadku skażenia uszkodzonej skóry, błony śluzowej czy gałek ocznych

OPRACOWANIE I FUNKCJONOWANIE

PLANÓW REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

PLAN REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

• to zbiór procedur ratowniczych, uruchamianych podczas nagłego stanu zagrożenia życia lub zdrowia, środowiska i mienia w wyniku zdarzenia masowego lub katastrofy

• zawarte informacje ujęte są w formie opisowo-tabelarycznej i kartograficznej, a dotyczą potencjalnych rodzajów zagrożeń mogących wystąpić na danym terenie

• plan uwzględnia charakterystykę zagrożonego obszaru (ukształtowanie terenu, warunki hydrologiczno-meteorologiczne, strukturę zatrudnienia, urbanistykę, sieć komunikacyjną, dane demograficzne)

• określa funkcje i zadania poszczególnych służb działających w zakresie: łączności, opieki medycznej, zaopatrzenia w wodę i żywność, ewakuacji, transportu, ostrzegania, alarmowania, finansowania, utrzymania porządku publicznego, współpracy z mediami

• w części medycznej planu zawarte są zalecenia dotyczące służb ratownictwa medycznego, oparte na analizie liczby i rodzajów potencjalnych zagrożeń życia i zdrowia ludności w danym rejonie operacyjnym

• składa się z planu głównego i aneksów funkcyjnych; plan główny zawiera podstawy prawne, wyjaśnia koncepcję działania, określa zakres obowiązków wszystkich jednostek działających w ramach systemu reagowania kryzysowego oraz aneksy

• plany reagowania kryzysowego opracowywane są na szczeblu: krajowym, wojewódzkim i powiatowym:

1. krajowy plan reagowania kryzysowego - określa zadania wsparcia dla każdego niższego szczebla zarządzania

2. na szczeblu wojewódzkim - plan opracowuje zespół powołany przez wojewodę

• plany działań ratowniczych poddawane są ocenie i aktualizacji raz w roku oraz każdorazowo w sytuacji wystąpienia zdarzeń, mających wpływ na gotowość operacyjną podmiotów systemu ratownictwa

WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA

W ZDARZENIACH MASOWYCH I KATASTROFACH

• wśród największych organizacji prowadzących pomoc na tym szczeblu są:

ONZ	agenda OCHA (Biuro ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej) FAO (Organizacja ds. Żywienia i Rolnictwa) WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) WFP (Światowy Program Żywienia) UNICEF (Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci)
Pakt Północnoatlantycki	EADRC - Euroatlantycka Zdolność Reagowania w Przypadku Katastrof
Unia Europejska	Koordynator ds. Walki z Terroryzmem funkcjonuje MARS - System Meldowania o Poważnych Awariach jest wprowadzony obowiązek funkcjonowania telefonu alarmowego nr112
Organizacje pozarządowe	PCK „Lekarze bez Granic” Polska Akcja Humanitarna Polska Misja Medyczna Caritas Polska

BIOTERRORYZM

Terroryzm to bezprawne, nielegalne użycie przemocy

z zamiarem wymuszenia jakiegoś działania lub zastraszenia

w celu osiągnięcia celów politycznych, społecznych etc.

Bioterroryzm to rodzaj terroryzmu z użyciem

środków pochodzenia biologicznego.

Celem ostatecznym jest człowiek, choć pośrednim mogą być zwierzęta hodowlane, uprawy roślinne etc.

---