ORGANIZACJA POMOCY
MEDYCZNEJ W RZADKICH
SYTUACJACH SPECJALNYCH

–

WYPADKI:
•      LOTNICZE
•      MORSKIE
•      BUDOWLANE
•      EKOLOGICZNE

Paulina Chęcińska
Anna Czarnecka

PODZIAŁ ZDARZEŃ

WYMAGAJĄCYCH DZIAŁAŃ

RATOWNICZYCH

• Zdarzenia jednostkowe
• Zdarzenia mnogie
• Wypadek masowy
• Katastrofa
• Wypadki lotnicze, morskie,

budowlane i ekologiczne zaliczamy
jednocześnie do zdarzeń masowych i
katastrof

ZDARZENIE

JEDNOSTKOWE

poszkodowany otrzymuje

pomoc medyczną w

pełnym

zakresie

ZDARZENIA MNOGIE

wszyscy poszkodowani

otrzymują pomoc

medyczną

w pełnym zakresie

WYPADEK MASOWY

Wydarzenie powodujące nagłe i
niespodziewane powstanie dużej liczby ofiar i
zniszczenia, które mogą zostać opanowane
poprzez lokalne służby ratownicze.
Jest to zdarzenie, które wymaga
zaangażowania sił ratowniczych
przekraczających mozliwości służb
ratowniczych w danym rejonie operacyjnym
Nie wszyscy poszkodowani otrzymują
jednoczasowo pomoc medyczną w pełnym
zakresie - konieczna jest segregacja
poszkodowanych
Liczba poszkodowanych nie jest jedynym
kryterium podziału zdarzeń na jednostkowe,
mnogie i masowe!

KATASTROFA

Nadzwyczajne zdarzenie, którego

skutków nie da się przewidzieć, wynikłe z

przyczyn technicznych lub naturalnych,

wymagające wprowadzenia specjalnych

zasad zarządzania oraz użycia sił i

środków w ilościach znacznie

przekraczających możliwości danego

rejonu operacyjnego. Konieczna jest

segregacja poszkodowanych.

Zaskoczenie, brak odpowiedniego

przygotowania, panika mogą prowadzić

do znacznie wiekszych skutków katastrofy

Istotą katastrofy nie jest

liczba poszkodowanych,

lecz brak możliwości

udzielenia

jednoczasowo pomocy

wszystkim

poszkodowanym

Decyzję o uznaniu

zdarzenia za masowe

podejmuje dowódca lub

kierownik pierwszej

przybyłej na miejsce

zdarzenia jednostki

ratowniczej

Organizacja działań

ratowniczych w czasie

katastrof

W czasie organizacji działań

ratowniczych obowiązuje

zasada 3 poziomów

organizacyjnych:

•Poziom strategiczny

•Poziom taktyczny

•Poziom wykonawczy

Poziom strategiczny

• Na tym poziomie działa sztab kryzysowy,

którego zadaniem jest zapewnienie dostępu do

sił i środków koniecznych do działań na miejscu

zdarzenia oraz zapewnienie ich sprawnego
dostarczenia

Zadaniem sztabu jest ponadto organizacja

dyslokacji poszkodowanych, zapewnienie

warunków bytowych uczestnikom zdarzenia

oraz pomocy w sferze socjalnej, psychologicznej

• Na tym poziomie powinna się tez odbywać

komunikacja ze środkami masowego przekazu

Poziom taktyczny

• Na miejscu zdarzenia działa sztab akcji,

którego zadaniem jest koordynacja
działań wszystkich sił aktualnie
działających na miejscu katastrofy

• Do jego działań należy analiza

aktualnych potrzeb i zwracanie się do
sztabu kryzysowego o niezbędną
pomoc

Poziom wykonawczy

• Bezpośrednie działanie ratunkowe i

porządkowe, zarządzane przez
koordynatora akcji

• W każdej ze służb działających na

miejscu zdarzenia należy wyznaczyć
koordynatora, osobę bezpośrednio
zarządzającą działaniami oraz będącą w
bezpośredniej łączności ze sztabem
akcji

Fazy zabezpieczania

katastrof

• •Faza wstępna dostępne siły i środki są zbyt małe
• w stosunku do potrzeb
• •Faza konsolidacji wprowadzone zarządzanie i siły
• ratownicze pozwalają na opanowanie
zdarzenia
• • Faza likwidacji skutków
• w szpitalu- proces leczenia
• na miejscu zdarzenia- usuwanie zniszczeń,wraków
• •Faza odległa dotyczy odległych skutków
• psychologicznych, zdrowotnych,
społecznych i ekonomicznych

PROBLEMY ZWIĄZANE Z

ZABEZPIECZENIEM

KATASTROF

• Brak pełnej informacji o zdarzeniu

(zagrożenia, liczba poszkodowanych)

• Niewłaściwa koordynacja działań
• Zła segregacja wstępna, brak wstępnej

stabilizacji stanu pacjentów

• Brak lub niewłaściwe przygotowanie

polowego punktu medycznego

• Stosowanie pracochłonnych form pomocy
• Przedwczesny transport
• Niewłaściwe zarządzanie p ersonelem na

miejscu zdarzenia

• Niewłaściwa alokacja pacjentów
• Złe oznakowanie personelu medycznego
• Złe wyszkolenie personelu
• Brak wspólnych kanałów łączności

Katastrofa jest zdarzeniem

wymagającym

zaangażowania różnych

jednostek, także

pozaratowniczych.

Zabezpieczenia katastrofy

wymaga specjalnej

koordynacji działań i jest

procesem długotrwałym,

pozostawiającym często

odległe skutki

ZDARZENIE MASOWE

* Osoby bez tętna i oddechu

uznane są za zmarłe przez

lekarza.

* Osoby te są transportowane

ze strefy zagrożenia w drugiej

kolejności

KATASTROFY

• Natychmiastowej pomocy lekarskiej

wymaga 20% poszkodowanych

• leczenia chirurgicznego ze wskazań

życiowych wymaga 20% rannych

• odroczonego postępowania

leczniczego wymaga 40%
poszkodowanych

Akcją ratowniczą dowodzi

funkcjonariusz Państwowej Straży

Pożarnej, który określa strefę

zagrożenia

Ewakuację poszkodowanych ze

strefy zagrożenia prowadzą

strażacy - ratownicy KSRG

Wszystkie osoby poszkodowane powinny

trafić do SOR celem badania

lekarskiego

Brak zgody poszkodowanego na badanie

lekarskie powinien być

udokumentowany

Rodzaj i zakres pomocy medycznej nie

stanowi podstawy do roszczeń prawnych

Pierwszy przybyły na miejsce zdarzenia

lekarz obejmuje obowiązki Koordynatora

Medycznych Działań Ratowniczych

Poza miejscem zdarzenia

koordynację medycznych

działań ratowniczych prowadzi

CPR

Kluczową informacją dla CPR jest

dostępność sal operacyjnych i

zabiegowych oraz personelu

gotowego do wykonania

zabiegów ratujących życie

LICZBA WOLNYCH ŁÓŻEK

- bez znaczenia !

KATASTROFY

Zaskoczenie, brak odpowiedniego

przygotowania służb publicznych,

dezorientacja i panika mogą

prowadzić do znacznie

groźniejszych następstw niż sama

katastrofa.

Pierwszymi, którzy udzielają

pomocy w miejscu katastrofy są

osoby postronne - od ich

opanowania i wiedzy zależy w

dużym stopniu ograniczenie

wtórnych skutków katastrofy.

Działania ratownicze powinny

być oparte na terytorialnych

planach ratowniczych

będących zbiorem procedur

uruchamianych w zależności

od rodzaju i skali zagrożenia

Zasady opracowywania

regionalnych i lokalnych

planów zabezpieczenia

wypadków masowych i katastrof

•W każdym mieście lub regionie należy
określić miejsca, w których mogą wystąpić
katastrofy - przedstawić je w formie mapy z
zaznaczeniem miejsc zagrożeń i ich rodzaju

•Ustalić jednolite metody powiadamiania o
katastrofie (media, sygnały itp)

• Ujednolicić sposoby zbierania danych o
przebiegu i rozmiarach katastrofy od
ratowników i osób postronnych

•Zarezerwować częstotliwości dla kanałów
łączności ratunkowej

• Opisać rodzaje szkodliwych czynników,
które mogą wystąpić w czasie katastrofy i
ich wpływ na człowieka

• Opisać podstawowe objawy występujące
w różnych stadiach zaawansowania,
mogące stanowić podstawę dokonywania
segregacji

•Opracować system oznaczania miejsc z
rannymi, czytelny dla śmigłowców

• Opisać metody i sposoby ochrony
przed skutkami katastrof

• Wprowadzić do programu szkół
naukę o lokalnych zagrożeniach
wystąpienia katastrof i zasadach
postępowania w takich przypadkach

•Opisać przewidywany przebieg każdego
rodzaju katastrofy z podaniem wariantów
jednolitego postępowania służb publicznych:
wybrać drogi ewakuacji

• Wyznaczyć miejsca organizowania
pomocy medycznej na wszystkich
szczeblach

• Wyznaczyć miejsca docelowe ewakuacji
• Oznaczyć źródła czystej wody
• Zadania te powierza się grupie
ratowniczej utworzonej z różnych służb
publicznych

STREFY

BEZPIECZEŃSTWA W

CZASIE KATASTROF

Strefa zniszczenia

Strefa bezpieczna

STREFA I

(ZNISZCZENIA)

 Obszar bezpośrednio dotknięty kataklizmem
 Rozmiar zniszczeń i liczba ofiar zależą
od struktury demograficznej, ekonomicznej
i położenia geograficznego miejsca zdarzenia
 Pomoc poszkodowanym polega na

wynoszeniu

lub wyprowadzaniu ich przy zachowaniu
własnego bezpieczeństwa

STREFA II

(POTENCJALNIE

NIEBEZPIECZNA)

Obszar o nieznacznym

stopniu uszkodzenia, ale

potencjalnie mogący

wtórnie ulec zagrożeniu

STREFA III (BEZPIECZNA)

• Obszar dotknięty zniszczeniem
• Miejsce zbiórki poszkodowanych i

rozwinięć zespołów ratowniczych

• Wielkość strefy jest zmienna i

zależy od charakteru katastrofy

STREFY DZIAŁANIA

PODCZAS

KATASTROF

STREFA BEZPOŚREDNIEGO

ZAGROŻENIA

Strefa oznakowana i

określona przez straż pożarną

 W strefie wykonywane są
czynności wstępnej segregacji
i stabilizacji poszkodowanych
 Wstęp maja tylko
przeszkoleni i odpowiednio
wyposażeni ratownicy

STREFA TRANSPORTU



Obszar pośredni

pomiędzy między strefą
zagrożenia a strefą bazą
 Priorytetem w strefie
jest zapewnienie kanałów
transportu

STREFA BAZOWA

 Zaplecze logistyczne i techniczne

dla prowadzenia działań

 Stanowi miejsce lokalizacji

polowych punktów medycznych

 Miejsce wtórnej segregacji i

zaopatrzenia poszkodowanych

MIEJSCE DZIAŁANIA SŁUŻB

MEDYCZNYCH W CZASIE

AKCJI RATOWNICZEJ

 Przy zagrożeniu życia lub zdrowia

w strefie I i II pomoc medyczna
organizowana jest w strefie III

 Gdy brak jest zagrożenia zespoły

medyczne powinny uczestniczyć w
akcji ratunkowej we wszystkich
strefach

ORGANIZACJA POMOCY

MEDYCZNEJ W MIEJSCU

WYPADKU MASOWEGO

I KATASTROFY

ORGANIZACJA PUNKTU

POMOCY MEDYCZNEJ

Punkt pomocy medycznej organizujemy w

miejscu:

• Bezpiecznym
• Z dobrymi drogami dojazdu i ewakuacji
• Dobrze widocznym
• Łatwym do oznaczenia
• W strefie dobrej łąćzności radiowej
• Umożliwiającym wykorzystanie śmigłowca

SEGREGACJA (triage)

Oznacza badanie i

klasyfikację rannych

pod kątem konieczności

i pilności leczenia oraz

ewakuacji

SEGREGACJA (triage)

Ma na celu oddzielenie

poszkodowanych

wymagających

natychmiastowej

pomocy od

poszkodowanych, dla

których odroczona

pomoc medyczna nie

stanowi zagrożenia

SEGREGACJA (triage)

Podczas segregacji

obowiązuje zasada:

należy zrobić jak

najwięcej dla jak

największej liczby

poszkodowanych przy

użyciu dostępnych

środków

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

W ZALEŻNOŚCI OD

PILNOŚCI UDZIELENIA POMOCY

MEDYCZNEJ

Kolor czerwony

• poszkodowani w bezpośrednim
zagrożeniu życia, wymagający
pomocy w pierwszej kolejności

• chorzy wymagający leczenia
szpitalnego w ciągu złotej godziny
od zdarzenia z objawami wstrząsu,
obrażeniami mnogimi,
nieprzytomni, z ostrą
niewydolnością krążenia lub
oddechową, zatruci środkami
toksycznymi

Kolor żółty - poszkodowani wymagający
pomocy w drugiej kolejności

Wymagają leczenia szpitalnego. Pomoc
medyczna może być jednak odroczona o
kilka godzin

Kolor zielony-poszkodowani wymagający
pomocy w trzeciej kolejności

Chorzy z drobnym obrażeniami, którzy
po zaopatrzeniu mogą być leczeni
ambulatoryjnie

Kolor czarny dla oznaczenia zmarłych

SEGREGACJA

Punkt segregacji-zadania

 Odbiór poszkodowanych
 Szybkie badanie i ocena pod kątem

pilności udzielania pomocy

 Oznaczenie ofiar kodami kolorowymi
 Kierowanie do odpowiednich rejonów

leczenia PPM

 Składanie sprawozdań koordynatorowi

medycznych działań ratowniczych o

liczbie napływających ofiar

OBSZAR LECZENIA

Rejon czerwony

Przygotowanie ofiar do natychmiastowej ewakuacji do

szpitali - w razie konieczności:

• Niewydolność oddechowa: tlenoterapia, intubacja,

tracheotomia, sztuczna wentylacja, torakotomia,

drenaż opłucnowy

• Niewydolność krążenia: tamowanie krwotoków,

płynoterapia

• Analgezja i anestezja
• Farmakoterapia
• Schładzanie ran oparzeniowych
• Opracowanie chirurgiczne ran, amputacje, rewizja

ran

OBSZAR LECZENIA

Rejon żółty

• Stabilizacja stanu klinicznego ofiar i

przygotowanie do transportu w

drugiej kolejności

• Leczenie: jak w rejonie czerwonym +

zaopatrywanie złamań, zranień,

pomoc psychologiczna

• W razie pogorszenia stanu

klinicznego przeniesienie w rejon

czerwony

OBSZAR LECZENIA

Rejon zielony

• Opieka medyczna nad

poszkodowanymi z drobnymi

obrażeniami

• Zaopatrywanie złamań, zranień
• Ochrona przed wyziębieniem
• Opieka psychologiczna
• Niedopuszczanie do niekontrolowanej

ewakuacji poszkodowanych do

palcówek medycznych

OBSZAR LECZENIA

Rejon czarny

• przeznaczony dla ofiar zmarłych w trakcie

udzielania pomocy medycznej

OBSZAR EWAKUACJI

• Przyjmowanie ofiar do ewakuacji
• Dalsze przygotowanie do transportu w razie

potrezby

• Sprawdzanie posiadania kart segregacji i

kierowanie do szpitali zgodnie z danymi na

karcie ewakuacji

• Organizowanie sprawnego ruchu ambulansów
• Organizacja lądowiska dla śmigłowca

KARTA SEGREGACJI

MEDYCZNEJ

• Każda ofiara zdarzenia masowego

powinna być zaopatrzona w kartę

segregacji medycznej zawierającą:

• Kod ewakuacji
• Dane personalne
• Rodzaj doznanych obrażeń
• Zastosowane leczenie
• Inne: choroby przewlekłe, przyjmowane

leki, itp..

KARTA SEGREGACYJNO-

IDENTYFIKACYJNA

Osoby ewakuowane są
układane w odległości 1,5
m od siebie w celu
swobodnego udzielenia
kwalifikowanej pomocy
medycznej

KATASTROFY

transport poszkodowanych

W razie zgonu

poszkodowanego w czasie

transportu do szpitala

ambulans wraca na

miejsce zdarzenia,

przekazuje zwłoki w

oznaczone miejsce i

ponownie włącza się do

akcji ratowniczej

DEKONTAMINACJA

Czynności mające na celu

usunięcie z powierzchni ciała

substancji toksycznych

Miejsce wykonania: pogranicze

strefy II i III

Wykonawca: Strażacy PSP (plutony

chemiczne)

SŁUŻBY MEDYCZNE MOGĄ

MIEĆ DOSTĘP DO

PACJENTÓW DOPIERO PO

PRZEPROWADZENIU

ZABIEGÓW ODKAŻANIA !

DEKONTAMINACJ

Metoda „mokra”- użycie wody

detergentem

Metoda „sucha” - bez użycia

wody

BRAK MOŻLIWOŚCI

PRZEPROWADZENIA

DEKONTAMINACJI

Przygotować poszkodowanego do

„skażonego” transportu

• Wykonać czynność odkażające możliwe

do przeprowadzenia w warunkach
polowych

• Zabezpieczyć pacjenta przed

rozprzestrzenianiem skażenia (owinąć
kocem, folią)

• Zabezpieczyć środek transportu –

osłonic jak najwięcej sprzętu

Cd.

• Specjalnie oznakować pojazd – czerwony

„X”

• Zabezpieczyc ratowników w

indywidualne środki ochrony przed
skażeniami (rękawiczki, kombinezony,
obuwie ochronne, środki ochrony dróg
oddechowych)

• Powiadomić szpital o transporcie

„skażonym”

ZASADY KIEROWANIA

AKCJĄ RATOWNICZĄ

Za kierowanie medyczną stroną

akcji ratowniczej odpowiada

Koordynator Medycznych

Działań Ratowniczych

KATASTROFY LOTNICZE

Bieżące lata są wyjątkowo

obfite w katastrofy lotnicze.

Prawo serii, które zadziałało z

pomocą terrorystów,

przyniosło śmiercionośne

żniwo nie tylko wśród

pasażerów linii lotniczych, ale

liczne były wypadki w

światowym lotnictwie

wojskowym.

KATASTROFY I WYPADKI

LOTNICZE- DEFINICJE

KATASTROFA LOTNICZA-
wydarzenie pozostające w związku
z operacją lotniczą, które zachodzi
w określonym czasie, tzn. w
okresie od chwili wejścia
jakiejkolwiek osoby na pokład w
celu odbycia lotu do chwili, w
której wszystkie osoby (po
odbyciu lotu) opuściły ten pokład.

Cd.

Wydarzenie powyższe jest
katastrofą jeżeli:
- jedna lub więcej osób zostało
zabitych lub ciężko rannych na
statku powietrznym, bądź w
bezpośrednim zetknięciu się ze
statkiem powietrznym lub z
przedmiotem na nim
zamocowanym;
- statek powietrzny został
zniszczony lub poważnie
uszkodzony i wymaga generalnej
naprawy.

Cd.

WYPADEK LOTNICZY- wydarzenie pozostające z związku z
operacją lotniczą, które oddziałuje lub może oddziaływać na
bezpieczeństwo operacji. Wydarzenie jest wypadkiem
lotniczym, jeśli jedna lub więcej osób (pasażerów lub załogi)
zostało ciężko rannych.
Uznanie osoby za ciężko ranne może nastąpić wtedy, gdy
osoby te:
- wymagają leczenia szpitalnego dłużej niż
48 godzin po upływie siedmiu dni od wypadku
lotniczego;
- maja złamaną jakąkolwiek kość lub kości (poza lekkimi
złamaniami kości palców, nosa lub stopy);
- mają uszkodzony jakikolwiek organ wewnętrzny;
- uległy poparzeniu II lub III stopnia, lub gdy poparzenie
przekracza 5% powierzchni skóry;
- doznały skaleczeń lub zmiażdżeń powodujących groźne
krwotoki, szoki nerwicowe lub silne skurcze mięśni.

PRZYCZYNY KATASTROF

Podstawowy błąd doprowadzający do
katastrofy popełnia człowiek. Mały błąd
może doprowadzić do poważnego w
skutkach zdarzenia lotniczego. Jest to
jednak działanie nieświadome, bowiem
żaden pilot nie chce popełnić błędu i
jeżeli do niego dojdzie, trudno uznać to
za wyłącznie jego winę.
Co zatem wzmacnia skutki błędu:
•      niski poziom wyszkolenia
•      stan techniczny samolotu
•      stan psychofizyczny w krytycznym
dniu

PRZYCZYNY KATASTROF

W Polsce obserwujemy tendencje
skokowe, bowiem często po latach
lepszych przychodzi gorszy okres
ze wzrostem wypadków
klasyfikowanych jako ciężkie,
pociągające za sobą ofiary w
ludziach. Na tle ogólnoświatowym
nasze wyniki odbiegają od średniej
na niekorzyść.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

BEZPIECZEŃSTWO

PODRÓŻOWANIA

SAMOLOTEM

• Ilość paliwa
• Nowoczesne systemy nawigacyjne i pomocnicze

sterowanie komputerem

• Nowoczesność konstrukcji samolotu
• Stan techniczny
• Umiejętność i doświadczenie załogi
• Warunki atmosferyczne
• Parametry lotniska
• Sprzęt ratowniczy będący w wyposażeniu samolotu
• Wyposażenie i wyszkolenie Lotniskowych Służb

Ratowniczych

KONWENCJA O

MIĘDZYNARODOWYM

LOTNICTWIE CYWILNYM

Państwo, które podpisało

wymieniony dokument jest

zobowiązane do

przestrzegania jego

postanowień.

ZABEZPIECZENIA

Konwencja o Międzynarodowym
Lotnictwie Cywilnym, dotyczący
zapobiegania szerzeniu się chorób
zobowiązuje każde Umawiające się
Państwo do zastosowania
skutecznych środków w celu
przeciwdziałania szerzeniu się za
pośrednictwem żeglugi powietrznej
•      cholery
•      tyfusu
•      ospy
•      żółtej febry
•      dżumy jak również wszystkich
innych chorób zakaźnych.

DZIAŁANIA SŁUŻB

RATOWNICZYCH W

PORTACH LOTNICZYCH

"Poszukiwanie i

Ratownictwo. (SAR)„

W rozdziale "Organizacja" rozpatrywane

są zagadnienia dotyczące tworzenia

służb SAR zaopatrywania ich w sprzęt

ratowniczy i poszukiwawczy oraz

łączność. Zagadnienia wyposażenia

tych służb w odpowiedni sprzęt

związane są z koniecznością udzielania

niezbędnej pomocy na miejscu wypadku

z uwzględnieniem liczb

poszkodowanych

DZIAŁANIA SŁUŻB

RATOWNICZYCH W

PORTACH LOTNICZYCH

"Zarządzenie Ministra

Komunikacji z dnia 16 marca

1983 roku w sprawie

powodzenia poszukiwań i

ratownictwa statków

powietrznych".

Cd.

Jednostkami systemu ratownictwa
resortu zdrowia i opieki społecznej
są:
• statki powietrzne i lotnictwa
sanitarnego - obowiązane do
udzielania szybkiej pomocy
medycznej i ransportu rannych
• jednostki transportu
naziemnego - obowiązane do
przewozu rozbitków i rannych
szpitale i zaplecza medyczne -
obowiązane do udzielania pomocy
medycznej oraz leczenia rannych i
chorych

Cd.

•

ciężkie samochody wodno-

pianowe – są to samochody z duża
ilością środka gaśniczego około
14000 l, w Polsce najczęściej na
wyposażeniu są dwa: Pathfinder i
Barracuda.
• samochód gaśniczo-
ratowniczy.
• samochód techniczno-
gaśniczy

DZIAŁANIA SŁUŻB

RATOWNICZYCH W

PORTACH LOTNICZYCH

Zarządzenie określa także,
obowiązek powiadamiania przez
Ośrodek Koordynacji jednostek
systemu ratowniczego "resortu
zdrowia i opieki społecznej - przez
dyżurnego lekarza kraju,
dyżurnych lekarzy województw lub
Centralny Zespół Lotnictwa
Sanitarnego".

DZIAŁANIA SŁUŻB

RATOWNICZYCH W

PORTACH LOTNICZYCH

Każda jednostka ratownicza powinna:
•      znać wszystkie części planu działania właściwego
ze względu na rejon działania pod ośrodka
koordynacji, niezbędne do wykonania jej obowiązków,
•      utrzymywać w gotowości wymaganą liczbę
statków powietrznych, jednostek pływających i
pojazdów ratowniczych
•      być wyposażona w niezbędne środki medyczne,
a także w podstawowe środki techniczne do
poszukiwania rozbitków oraz udzielania pierwszej
pomocy medycznej.

DZIAŁANIA SŁUŻB

RATOWNICZYCH W

PORTACH LOTNICZYCH

• informować na bieżąco właściwy pod
ośrodek koordynacji o ilości i gotowości
swych środków
• prowadzić regularne szkolenie
personelu wyznaczonego do poszukiwań i
ratownictwa statków powietrznych oraz w
miarę potrzeby organizować odpowiednie
ćwiczenia.

DODATKOWY SPRZĘT

RATOWNICZY

Efektywność powodzenia akcji

ratowniczo- gaśniczej jest w dużej

mierze uzależniony od

wykorzystania i zastosowania

dodatkowego sprzętu

ratowniczego. Wskazane jest aby

wszystkie przedstawione dalej

pozycje były w lotniczych

samochodach interwencyjnych.

DODATKOWY SPRZĘT

RATOWNICZY c.d.

Sprzęt podręczny:

- małe i duże topory, przeznaczone do
przekłuwania metalowych kadłubów (ostrza
nie mogą być
w kształcie klinów);
- przecinak do śrub, prętów, lin i
kształtowników, wraz z nożycami ręcznymi;
- piły do metalu i drewna;
- specjalne noże do przecinania pasów
bezpieczeństwa;
- łomy metalowe i narzędzia kleszczowe.

DODATKOWY SPRZĘT

RATOWNICZY c.d.

Narzędzia mechaniczne

Narzędzia mechaniczne, które nie powodują
podczas stosowania iskrzenia oraz nie
stwarzające dodatkowego niebezpieczeństwa:
- pistolet pneumatyczny ze
znormalizowanymi końcówkami przewodów,
umożliwiającymi zastosowanie go przy
wykorzystaniu butli powietrznych, aparatów
ochrony dróg oddechowych;
- piły tarczowe elektryczne lub spalinowe;
- rozpieracze i nożyce hydrauliczne

DODATKOWY SPRZĘT

RATOWNICZY c.d.

Sprzęt łączności:

- przenośne megafony bateryjne
(akumulatorowe);
- radiotelefony pracujące w paśmie
częstotliwości lotniskowej (i radiotelefon dla
pierwszego dowódcy sekcji);
- system nagłośnieniowy, który powinien być
zainstalowany na każdym samochodzie
ratowniczo- gaśniczym.

DODATKOWY SPRZĘT

RATOWNICZY c.d.

Ubrania żaroodporne:

- typ lekki (podejściowe) z kaskami z
opuszczoną przyłbicą ochronną i rękawicami
(1 komplet na 1 ratownika);
- typ średni (zbliżeniowy) 2 komplety na
samochodzie ratowniczo- gaśniczym;
- typ ciężki (1 komplet na każdym
samochodzie).

LOTNISKOWE DZIAŁANIA

RATOWNICZO- GAŚNICZE

W przypadku ogłoszenia alarmu bojowego, cała
jednostka (wszystkie samochody) ratowniczo-
gaśnicze opuszczają strażnice i kierują się na
wyjściowy pozycje operacyjne lub bezpośrednio do
miejsca katastrofy lub wypadku lotniczego:
- wyjściowe pozycje operacyjne zlokalizowane
są w odległości 60- 80 m. od krawędzi drogi
startowej, na wysokości połowy dobiegu lub
przyziemienia i rzadziej zatrzymania.
Zadysponowanie lotniskowej służby ratowniczo-
gaśniczej do katastrof (wypadków) lotniczych
zaistniałych poza terenem lotniska stwarza
dodatkowe problemy decydujące o czasie dojazdu
jednostek do tych miejsc

LOTNISKOWE DZIAŁANIA

RATOWNICZO- GAŚNICZE

c.d.

W tym celu do organizowania szybkiego
przejazdu powinny być przygotowane
przede wszystkim jednostki policji.
Niezależnie od powyższych zasad
kierowcy służby ratowniczo- gaśniczej
powinni dokładnie znać warunki terenowe
oraz stan dróg w promieniu ośmiu
kilometrów od lotniska.

ZASADY PROWADZENIA

TAKTYCZNYCH DZIAŁAŃ

RATOWNICZO-

GAŚNICZYCH

Każdy z członków personelu lotniskowej służby
ratowniczo- gaśniczej biorący udział w jakiejkolwiek
akcji interwencyjnej powinien mieć na sobie ubranie
żaroodporne (co najmniej lekkie) i odpowiedni kask z
przyłbicą ochronną, opuszczony;
Działania ratowniczo- gaśnicze powinny być
prowadzone zgodnie z kierunkiem wiania wiatru;
 Samochody nie powinny stać na terenie grząskim
i poniżej miejsca akcji;
Zachowanie optymalnej odległości od samochodu
umożliwi maksymalne wykorzystanie efektywności
rzutu piany z działka;

Cd.

Unikanie ustawienia pomiędzy gaszonym
samolotem, a innymi samochodami
podającymi środki gaśnicze;
W pierwszej fazie akcji (opanowanie) musi
być ugaszone możliwie jak najwięcej źródeł
zapalenia, zwłaszcza te, które znajdują się
bezpośrednio przy kadłubie. Obszar
przewidywany do prowadzenia ewakuacji
pasażerów i załogi powinien być pokryty
szczelną warstwą piany i wolny od części
i szczątków samolotu;

Cd.

Należy zwrócić szczególną uwagę na zespoły
napędowe, gdyż w ich strefie nawet po
dokładnym ugaszeniu może ponownie
powstać pożar, z tym że dla silników
turboodrzutowych niebezpieczna strefa czasu
wynosi 50 minut, natomiast dla silników
tłokowych 10 minut;
Ustawienie dodatkowego sprzętu w postaci
drabin, podnośników, dodatkowej ilości piany i
wody, samochodów oświetleniowych w drugiej
strefie (oczekiwania) w pełnej gotowości
wejścia do akcji;

Cd.

Akcja ewakuacyjna powinna być prowadzona
przez drzwi główne lub wyjście awaryjne od
strony nawietrznej. Jeżeli warunki na to nie
pozwalają należy wycinać otwory ewakuacyjne
w odpowiednio oznakowanych miejscach;
Akcja ewakuacyjna powinna być prowadzona
w maksymalnym tempie z zachowaniem
wszystkich środków bezpieczeństwa;

Cd.

W miarę możliwości należy przeprowadzić
selekcje rannych i poszkodowanych, i w
pierwszej kolejności ewakuować ciężko
rannych lub w stanie krytycznym,
ewakuować ich w bezpieczne miejsce, gdzie
opiekę i dalsze postępowanie przejmie
służba medyczna. Poszkodowani mogący się
poruszać o własnych siłach powinni być
ewakuowani poza teren akcji gdzie po
udzieleniu pierwszej pomocy przewiezieni
będą autobusami do szpitala;
Uszkodzone przewody, z których wycieka
paliwo, płyny hydrauliczne, alkohol, lub olej
powinny być możliwie wcześnie zaciśnięte
specjalnymi ściskami lub zatyczkami,
uniemożliwiającymi dopływ tych materiałów
w strefę palną;

Cd.

Okna w kadłubie mogą być wykorzystane w
akcji ewakuacyjnej lub w celu przewietrzenia
(wentylacji). Niektóre z tych okien są wyjściami
awaryjnymi. Oznakowane w postaci napisu
„EMERGENCY EXIT” na zewnątrz oraz dostępne
z zewnątrz i z wewnątrz kadłuba. Większość
tych wyjść otwiera się do wewnątrz kadłuba, a
drzwi ewakuacyjne przeważnie na zewnątrz;
W przypadku stosowania wyjścia awaryjnego
do wentylacji kadłuba, powinny być otwarte
tylko te, które w danej sytuacji znajdują się po
stronie nawietrznej.

WYJAZDY DO AKCJI

Wszystkie lotniskowe sytuacje awaryjne, które
wymagają zabezpieczenia przez służby
ratowniczo- gaśnicze dzielą się na trzy rodzaje:

Faza krytyczna

- sytuacja w której istnieje

pewność że statek powietrzny oraz jego załoga
i pasażerowie są poważnie zagrożeni
bezpośrednim niebezpieczeństwem, albo
wymagają udzielenia natychmiastowej pomocy.

WYJAZDY DO AKCJI c.d.

Faza alarmowa

- sytuacja w której istnieje

możliwość, że statek powietrzny oraz jego
załoga i pasażerowie są poważnie zagrożeni i
bliscy niebezpieczeństwa lub wymagają
natychmiastowego zabezpieczenia.

Faza niepewności

- sytuacja w której istnieje

obawa o bezpieczeństwo statku powietrznego
i znajdujących się na jego pokładzie osób.

ELEMENTY CZASU

OPERACYJNEGO

Czas operacyjny obowiązujący lotniskową służbę
ratowniczo- gaśniczą składa się z trzech
podstawowych elementów:

Czas reakcji

- czas w jakim służby ratowniczo-

gaśnicze przybywają do miejsca katastrofy
zaistniałej (czas ten wynosi maksymalnie trzy
minuty, wyjazd z jednostki nie powinien
przekraczać 30 sekund);

Czas opanowania

- czas od chwili przybycia

pierwszego samochodu do chwili ograniczenia
intensywności pożaru w 90%. Czas ten nie
powinien przekroczyć 1 minuty;

Czas gaszenia

- od chwili przybycia pierwszego

samochodu do momentu całkowitego ugaszenia
pożaru. Czas ten nie powinien przekroczyć dwóch
minut;

ELEMENTY CZASU

OPERACYJNEGO

cd.

Czas operacyjny w lotniskowych
działaniach interwencyjnych nie
powinien przekroczyć 5 minut
(wskazane 4 minuty).

Po upływie czasu operacyjnego
rozpoczyna się właściwa akcja
ratownicza mająca na celu ratowanie
pasażerów i załogi samolotu.

STATYSTYKI

 Statystyki katastrof
samolotowych wskazują na to,
że:
 50% katastrof ma miejsce
na lotnisku lub w przyległym do
jego granic w pasie o szerokości
400 m.;
 25% katastrof w pasie 400-
800 m. od granicy lotniska;
 25% w dalszej odległości od
lotniska.

STATYSTYKI c.d.

Statystyka katastrof w

zależności od fazy lotu:

przygotowanie do lotu -
4,3%
Start

38,7%
lot

- 5,8%

lądowanie

51,2%

STATYSTYKI c.d.

Z przyczyn powodujących

katastrofy można wyróżnić:

       błąd w pilotażu;
       awaria mechanizmów;
       warunki atmosferyczne;
       pożary;
       zamachy
terrorystyczne.

KATASTROFY Z PRZED LAT

14 osób zginęło w wyniku

uderzenia samolotu ze ścianą

Empire State Building w Nowym

Jorku.

W samolocie znajdowały się 3

osoby, reszta ofiar to ludzie, którzy

akurat przebywali na 79 piętrze

budynku.

KATASTROFY Z PRZED LAT

15 sekund zabrakło do planowanego

lądowania samolotu ił-62 Polskich Lini

Lotniczych

14 marca 1980 roku. Samolot spadł

przed pasem startowym, zginęło 87

osób.

KATASTROFY Z PRZED LAT

59 osób przeżyło jedną z największych
katastrof lotniczych na świecie -
zderzenie dwóch Boeingów na
zamglonych pasach startowych lotniska
na Teneryfie w 1977.

Na pokładach znajdowały się łącznie
644 osoby.