BADANIA MAKROSKOPOWE

Badany wskaźnik	Wartości prawidłowe	Wynik nieprawidłowy	Przyczyna zaburzeń
Barwa moczu	Złocistożółta	Żółtopomarańczowa Ceglastoróżowa Mocz czarny Koloru piwa Czerwonobrunatny lub brunatny	Odwodnienie, gorączka. Obecność moczanów. Występuje przy czerniaku. Świadczy o niedrożności dróg żółciowych. Obecność krwi.
Przejrzystość moczu	Przejrzysty	Mętny	Przyczyną może być stan zapalny dróg moczowych (obecność licznych bakterii, nabłonków pochodzących z dróg moczowych).
Ciężar	1,023g/l-1,035	Wynik poniżej lub powyżej podanych wartości	Gęstość powyżej 1,035 wskazuje na obecność niefizjologicznych składników - glukozy, białka, środka cieniującego używanego w radiologii. Gęstość 1,010 wskazuje na zaawansowaną niewydolność nerek.
pH moczu	4,5-8,0 (lekko kwaśny, obojętny, lekko zasadowy)	Różniący się od podanych wartości	Odczyn z pierwszej rannej porcji moczu jest zwykle kwaśny. Odczyn lekko zasadowy może być spowodowany dietą jarską lub mleczną. Odczyn większy niż 8 (alkaliczny) świadczy o następujących stanach patologicznych: infekcji dróg moczowych, kwasicy cewkowej, hipokaliemii. Odczyn kwaśny występuje przy niewłaściwej diecie - dużo pokarmów mięsnych i słodyczy oraz przy zażywaniu leków zakwaszających (kwas askorbinowy).
Zapach moczu	Fizjologiczny mocz ma delikatny zapach amoniaku	Inny od fizjologicznego	Ulega znacznym zmianom pod wpływem diety (szparagi, kawa, czosnek, cebula). Zapach gnilny świadczy o zakażeniu dróg moczowych jelitową florą bakteryjną.
Białko w moczu (białkomocz)	0-ślad	Nawet obecność śladowej ilości białka w moczu wymaga zbadania przyczyny jego obecności.	Występuje fizjologicznie np.: po dużym wysiłku fizycznym, stresie (białkomocz czynnościowy).W stanach patologicznych obecność białka w moczu może świadczyć m.in.: o uszkodzeniu nerek, cukrzycy, białaczce, nadciśnieniu tętniczym.
Krew	Brak	Obecność krwi (z wyjątkiem kobiet w czasie miesiączki)	Krwinki czerwone mogą pochodzić z nerek, moczowodów, pęcherza moczowego lub cewki moczowej. Krwinki czerwone (erytrocyty) pojawiają się w wielu schorzeniach urologicznych.
Glukoza	Nieobecna	Obecność glukozy	Stwierdza się w stanach gorączkowych, wymiotach, głodzeniu się (anoreksja i bulimia), alkoholizmie, diecie ubogocukrowej i jednocześnie bogatej w tłuszcze, cukrzycy, mocznicy, zaburzeniach gospodarki węglowodanowej i tłuszczowej.
Urobilinogen	<1mg/dl	Wartości wyższe	Zwiększenie tego składnika moczu świadczy m.in. o niedokrwistości hemolitycznej, schorzeniach wątroby (stany zapalne, marskość).

BADANIA MIKROSKOPOWE

Badany wskaźnik	Wartości prawidłowe	Wynik nieprawidłowy	Przyczyna zaburzeń
Krwinki czerwone	Stwierdzenie do 3 krwinek czerwonych w polu widzenia	Większa liczba jest wskazaniem do dalszej diagnostyki	Przyczyny krwinkomoczu i krwiomoczu mogą być pochodzenia nerkowego, np.: stany zapalne kłębuszków nerkowych, kamica, oraz pozanerkowego m.in.: nowotwory, uszkodzenie naczyń w przebiegu złośliwej fazy nadciśnienia tętniczego.
Wałeczki hialinowe (szkliste)	Mogą występować pojedyncze wałeczki szkliste	Zwiększenie liczby w osadzie	Wałeczki szkliste wskazują na utratę białka przez nerki, spowodowaną m.in. stanem zapalnym.
Wałeczki białokrwinkowe	Nieobecne	Pojawienie się w osadzie	Obecność wałeczków białokrwinkowych stwierdza się głównie w przebiegu odmiedniczkowego zapalenia nerek.
Wałeczki erytrocytarne	Nieobecne	Pojawienie się w osadzie	Świadczą o nerkowym pochodzeniu krwinkomoczu.

---