Badanie ogólne
Badanie ogólne
moczu
moczu
Marzena Godera
Marzena Godera
Monika
Monika
Witkowska
Witkowska
Badanie ogólne
Badanie ogólne
moczu
moczu
Marzena Godera
Marzena Godera
Monika
Monika
Witkowska
Witkowska
Badanie moczu
Badanie moczu
Jedno z podstawowych laboratoryjnych
Jedno z podstawowych laboratoryjnych
badań diagnostycznych w praktyce
badań diagnostycznych w praktyce
medycznej. Na badanie to składa się:
medycznej. Na badanie to składa się:
ocena fizykochemiczna moczu
ocena fizykochemiczna moczu
= badanie ogólne moczu
= badanie ogólne moczu
mikroskopowe badanie
mikroskopowe badanie
uzyskiwanego przez
uzyskiwanego przez
wirowanie osadu moczu
wirowanie osadu moczu
Pobieranie materiału do
Pobieranie materiału do
badania
badania
nakłucie
nakłucie
•
badanie mikrobiologiczne
badanie mikrobiologiczne
(brak
(brak
zanieczyszczeń z cewki moczowej lub układu rozrodczego)
zanieczyszczeń z cewki moczowej lub układu rozrodczego)
•
badanie cytologiczne
badanie cytologiczne
(gdy są trudności z
(gdy są trudności z
rozróżnieniem pochodzenia nabłonków lub krwinek
rozróżnieniem pochodzenia nabłonków lub krwinek
w próbce pobranej inną metodą)
w próbce pobranej inną metodą)
cewnikowanie
cewnikowanie
w trakcie oddawania
w trakcie oddawania
Pobranie materiału do
Pobranie materiału do
badania – w trakcie
badania – w trakcie
oddawania moczu
oddawania moczu
w czasie porannego spaceru
w czasie porannego spaceru
do specjalnego pojemnika/specjalny
do specjalnego pojemnika/specjalny
żwirek
żwirek
przechowywanie max 2 godziny,
przechowywanie max 2 godziny,
w stanie schłodzonym 4-6 godz
w stanie schłodzonym 4-6 godz
Badanie ogólne moczu
Badanie ogólne moczu
Badanie to dzieli się na dwie części
Badanie to dzieli się na dwie części
badanie fizyczne:
badanie fizyczne:
•
barwa i wygląd
barwa i wygląd
•
przejrzystość
przejrzystość
•
odczyn
odczyn
•
woń
woń
•
ciężar właściwy
ciężar właściwy
badanie chemiczne:
badanie chemiczne:
•
białko
białko
•
hemoglobina
hemoglobina
•
glukoza
glukoza
•
ciała ketonowe
ciała ketonowe
Barwa i wygląd
Barwa i wygląd
jasnożółta -
jasnożółta -
ciemnobursztynowa
ciemnobursztynowa
Zbyt jasny
Zbyt jasny
Zbyt ciemny
Zbyt ciemny
chorobach
chorobach
przebiegających
przebiegających
z poliurią
z poliurią
i
i
polidypsją (wielomocz i
polidypsją (wielomocz i
wzmożone
wzmożone
pragnienie)
pragnienie)
śródmiąższowe
śródmiąższowe
zapalenie
zapalenie
nerek (wodojasna)
nerek (wodojasna)
krwawienie z pęcherza
krwawienie z pęcherza
moczowego lub nerek
moczowego lub nerek
babeszjoza
babeszjoza
bbilirubina,
bbilirubina,
mioglobina
mioglobina
(brązowoczarna)
(brązowoczarna)
Przezroczystość
Przezroczystość
przezroczysty
przezroczysty
Brak
Brak
przezroczystości
przezroczystości
zapalenie pęcherza
zapalenie pęcherza
zapalenie nerek
zapalenie nerek
Odczyn (pH)
Odczyn (pH)
kwaśny (pH ≤ 6)
kwaśny (pH ≤ 6)
Zwiększenie pH
Zwiększenie pH
Obniżenieenie
Obniżenieenie
pH
pH
zasadowica
zasadowica
metaboliczna
metaboliczna
lub oddechowa
lub oddechowa
zakażenia bakteryjne
zakażenia bakteryjne
leki (dwuwęglany,
leki (dwuwęglany,
cytrynian
cytrynian
potasu)
potasu)
utrudnione oddawanie
utrudnione oddawanie
moczu
moczu
bolesność
bolesność
głodzenie
głodzenie
gorączka
gorączka
kwasica metaboliczna
kwasica metaboliczna
lub
lub
oddechowa
oddechowa
intensywna praca mięśni
intensywna praca mięśni
leki ( metionina,
leki ( metionina,
fosforany,
fosforany,
chlorek amonu)
chlorek amonu)
Woń
Woń
amoniaku
amoniaku
długie
długie
przechowywanie
przechowywanie
moczu
moczu
rozwój bakterii
rozwój bakterii
ureazo-
ureazo-
dodatnich
dodatnich
acetonu
acetonu
ketoza głodowa
ketoza głodowa
cukrzyca
cukrzyca
leków
leków
witaminy z grupy B
witaminy z grupy B
Ciężar właściwy moczu
Ciężar właściwy moczu
pies 1,016-1,060
pies 1,016-1,060
kot 1,035-1,050
kot 1,035-1,050
Wzrost ciężaru
Wzrost ciężaru
właściwego moczu
właściwego moczu
= hiperstenuria
= hiperstenuria
Obniżenie ciężaru
Obniżenie ciężaru
właściwego moczu
właściwego moczu
= hipostonuria
= hipostonuria
ostre zapalenie nerek
ostre zapalenie nerek
cukrzyca
cukrzyca
obfite krwotoki
obfite krwotoki
odwodnienie
odwodnienie
zwyrodnienie nerek
zwyrodnienie nerek
przewlekłe śródmiąższowe
przewlekłe śródmiąższowe
zapalenie
zapalenie
nerek
nerek
odmiedniczkowe zapalenie nerek
odmiedniczkowe zapalenie nerek
hiperadrenokortycyzm (choroba
hiperadrenokortycyzm (choroba
Cushinga)
Cushinga)
moczówka prosta
moczówka prosta
Białko
Białko
brak / śladowa
brak / śladowa
ilość
ilość
Obecność białka
Obecność białka
= proteinuria
= proteinuria
choroby nerek
choroby nerek
zapalenie dróg moczowych
zapalenie dróg moczowych
krwotoki z dróg moczowych
krwotoki z dróg moczowych
wysiłek
wysiłek
gorączka
gorączka
nowotwory
nowotwory
Hemoglobina / krew
Hemoglobina / krew
brak
brak
Obecność
Obecność
hemoglobiny w
hemoglobiny w
moczu
moczu
= hemoglobinuria
= hemoglobinuria
Obecność krwi w
Obecność krwi w
moczu
moczu
= hematuria
= hematuria
zatrucia związkami
zatrucia związkami
chemicznymi np.
chemicznymi np.
rtęć, miedź
rtęć, miedź
babeszjoza
babeszjoza
ostre i ropne zapalenie nerek
ostre i ropne zapalenie nerek
zapalenie miedniczek
zapalenie miedniczek
nerkowych
nerkowych
skazy krwotoczne
skazy krwotoczne
stany zapalne i kamica dróg
stany zapalne i kamica dróg
moczowych
moczowych
nowotwory układu moczowego
nowotwory układu moczowego
niektóre choroby zakaźne
niektóre choroby zakaźne
pasożyty układu moczowego
pasożyty układu moczowego
Glukoza
Glukoza
brak
brak
fizjologicznie - ciąża,
fizjologicznie - ciąża,
okresie karmienia młodych, silny stres
okresie karmienia młodych, silny stres
Obecność cukru w
Obecność cukru w
moczu
moczu
= glukozuria =
= glukozuria =
cukromocz
cukromocz
patologiczny
patologiczny
cukrzyca
cukrzyca
choroby nerek
choroby nerek
stany zapalne mózgu i rdzenia
stany zapalne mózgu i rdzenia
Związki ketonowe
Związki ketonowe
brak / śladowe
brak / śladowe
ilości
ilości
Zwiększenie stężenia
Zwiększenie stężenia
związków ketonowych w
związków ketonowych w
moczu
moczu
= ketonuria
= ketonuria
uszkodzenia wątroby
uszkodzenia wątroby
cukrzyca
cukrzyca
kwasica
kwasica
głodzenie
głodzenie
zapalenie wątroby
zapalenie wątroby
marskość wątroby
marskość wątroby
Różnicowanie ostrej (ONN) i przewlekłej (PNN)
Różnicowanie ostrej (ONN) i przewlekłej (PNN)
niewydolności nerek
niewydolności nerek
Czynnik różnicujący
Czynnik różnicujący
ONN
ONN
PNN
PNN
Objętość moczu
Objętość moczu
Oliguria (skąpomocz),
Oliguria (skąpomocz),
rzadziej anuria (brak
rzadziej anuria (brak
oddawania)
oddawania)
Poliuria (wielomocz), w
Poliuria (wielomocz), w
stanach schyłkowych – oliguria
stanach schyłkowych – oliguria
Zagęszczanie moczu
Zagęszczanie moczu
(c.wł. moczu)
(c.wł. moczu)
wysoki
wysoki
niski z reguły, izostenuria
niski z reguły, izostenuria
Glukozuria
Glukozuria
dość często
dość często
niezwykle rzadko
niezwykle rzadko
Stęż. kreatyniny i
Stęż. kreatyniny i
mocznika
mocznika
znacznie podwyższone
znacznie podwyższone
podwyższone
podwyższone
Ból nerek przy
Ból nerek przy
omacywaniu
omacywaniu
często u psów, rzadko
często u psów, rzadko
u kotów
u kotów
bardzo rzadko
bardzo rzadko
Stęż. albumin osoczowych
Stęż. albumin osoczowych
w nomie
w nomie
w normie, ale spadek
w normie, ale spadek
glomerulopatiach i
glomerulopatiach i
uszkodzeniach cewek
uszkodzeniach cewek
Hiperfosfatemia
Hiperfosfatemia
zawsze
zawsze
tylko w zaawansowanej
tylko w zaawansowanej
niewydolności
niewydolności
Hiperkaliemia
Hiperkaliemia
zawsze
zawsze
tylko w zaawansowanej
tylko w zaawansowanej
niewydolności
niewydolności
Leukocytoza
Leukocytoza
czasami
czasami
nie występuje
nie występuje
Przykładowe wyniki
Przykładowe wyniki
Podsumowanie
Podsumowanie
Do badan należy używać świeżo pobranego
Do badan należy używać świeżo pobranego
moczu
moczu
Mocz zdrowych zwierząt powinien:
Mocz zdrowych zwierząt powinien:
•
mieć barwę od jasnożółtej do
mieć barwę od jasnożółtej do
ciemnobursztynowej
ciemnobursztynowej
•
być przezroczysty
być przezroczysty
•
mieć odczyn kwaśny
mieć odczyn kwaśny
W moczu zdrowych zwierząt może
W moczu zdrowych zwierząt może
znajdować się niewielka ilość białka i
znajdować się niewielka ilość białka i
związków ketonowych
związków ketonowych
W moczu zdrowych zwierząt nie może
W moczu zdrowych zwierząt nie może
znajdować się hemoglobina i glukoza
znajdować się hemoglobina i glukoza
Koniec
Koniec