Normy klasy szkolnej
W klasie - obowiązują uczniów określone normy grupowe. Są to normy „wypracowane” przez samych uczniów, które stanowią dla nich ważny układ odniesienia, regulujący ich zachowanie w różnych sytuacjach. Są one wyraźnie uświadomione i na ogół nie spisane; Stanowią wspólnie podzielany pogląd uczniów danej klasy na temat pożądanego sposobu ich postępowania, zwłaszcza w trakcie lekcji. Wzorcowym uogólnieniem dotyczącym przewidywań takiego postępowania lub wyobrażeniem tego, jak należy zachować się w klasie, aby uzyskać jej uznanie i jak nie należy postępować, by uniknąć jej dezaprobaty.
Na ogół normy wyłaniające się w grupie to - jak pisze A. Janowski ( 2002, s. 59 ) - „normy:
- dotyczące zadania, regulujące metody i sposoby postępowania niezbędne do realizacji celu grupowego;
- regulujące interakcje w grupie;
- dotyczące postaw i przekonań, określające, jakie postawy są w grupie pożądane, jakie zaś są godne potępienia;
- dotyczące zewnętrznych zachowań, np. regulujące sposób ubierania się, uczesania czy postępowania”.
Wśród norm grupowych w klasie istnieją nierzadko normy, które skłaniają uczniów do szkodliwych wychowawczo sposobów postępowania, jak np. normy zalecające odpisywanie zadań przed lekcją, spóźnianie się na lekcję, przeszkadzanie nauczycielowi w prowadzeniu zajęć.
Istniejącym w klasie normom grupowym przysługują różne cechy. Jedną z nich jest przejawiana przez nauczycieli siła (presja) oddziaływania na zachowania uczniów. Jeśli np. odpisywanie zadań okazuje się łatwym sposobem wprowadzenia nauczyciela w błąd i jednocześnie zapewnia realne korzyści uczniom , to z czasem nabiera ono charakteru ugruntowanej normy. Im wyżej cenione są w klasie normy grupowe, tym chętniej bywają przestrzegane przez uczniów.
Inną cechą norm klasy szkolnej jest zróżnicowany charakter ich przestrzegania przez uczniów. Znaczy to, że nie zawsze obwiązują one wszystkich uczniów w jednakowym stopniu. Niektórym z nich nieprzestrzeganie norm grupowych może uchodzić nawet całkiem bezkarnie. Okazuje się, że większa tolerancja w ich egzekwowaniu przysługuje na ogół uczniom lubianym niż nielubianym. Uczeń jednak najbardziej lubiany i ceniony także nie może liczyć na wyrozumiałość swych kolegów (koleżanek), jeśli np. sprzeniewierzy się normie lojalności wobec własnej klasy lub zdradzi jakąś jej tajemnicę.
Cechą norm grupowych klasy jest również to, że stanowią one ważny „układ odniesienia” w ocenie różnych zachowań i zdarzeń na terenie klasy i poniekąd także szkoły. Są bowiem dla nich wzorem postępowania, co wynika z uznawania ich jako nieomylnych reguł zachowania się w różnych sytuacjach życia szkolnego. Określają zarówno sposób postępowania, jak i czas i miejsce , w jakim jest ono oczekiwane.