PSYCHOLOGICZNE ELEMENTY ROZPOZNANIA PODCZAS OKAZANIA:
cecha lub dany fakt, przedmiot, zjawisko są zapamiętywane i przechowywane
z biegiem czasu człowiek zapomina
część materiału zapomnianego można odtworzyć ( hipnoza ), natomiast część ulega trwałemu zapomnieniu
PRZYPOMNIENIE ( brak przedmiotu przed przypominającym, a on sobie przypomina z pamięci cechy charakterystyczne)
ROZPOZNAWANIE ( jest przedmiot przed przypominającym, a on go wskazuje, że to ten konkretny
OKAZANIE ( REKOGNICJA )
dowód bezpośredni
nie jest przesłuchaniem ( jest szczególną forma przesłuchania )
jest procesową formą indywidualizacji na podstawie śladów pamięciowych
czynność niepowtarzalna
musi być przeprowadzona przez organ procesowy
może uczestniczyć w ramach konsultacji biegły
można okazać osoby i rzeczy
OSOBA ROZPOZNAWANA --------------------------- OSOBA ROZPOZNAJĄCA
* oskarżony * świadek
* podejrzany * oskarżony
* osoba podejrzana * podejrzany
* pokrzywdzony * biegły
* świadek * specjalista
okazanie osoby może być przez:
+ okazanie osoby
+ okazanie fotografii
+ okazanie nagrania wideo
+ okazanie portretu pamięciowego
okazanie rzeczy dotyczy:
+ przedmiotów materialnych
+ zwierząt
+ miejsca
+ OKAZANIA ZWŁOK- traktowane są jak rzecz
* nie pokazuje się je jako pierwsze
* można pokazać fotografię zwłok
rodzaje okazania:
BEZPOŚREDNIE ----------------------------------------- POŚREDNIE
[ rzeczy i osób ] [ okazanie fotografii lub obrazu, nagrania wideo ]
[może być jawne i dyskretne] [ NIGDY nie ma pośredniego okazania rzeczy ]
[ stosowane, gdy nie da się bezpośrednio okazać]
[ okazuje się zdjęcia analityczne ]
okazanie właściwe można poprzedzić OKAZANIEM ŚLEPYM ( bez udziału podejrzanego, występują tylko osoby przybrane, a rozpoznającego nie informuje się o tym fakcie )- służy określeniu wiarygodności.
OKAZANIE SEKWENCYJNE- rodzaj okazania bezpośredniego ( okazanie każdego z osobna i przy każdy rozpoznający musi określić czy to ten , czy nie ten był podczas przestępstwa )
OKAZANIE SYMULTANICZNE ( okazanie wszystkich od razu )
OKAZANIE dotyczy zawsze minimum 3 osób przybranych + PODEJRZANY
[ czyli minimum musi ich być okazanych 4 ]
okazanie powinno poprzedzić przesłuchanie rozpoznającego, a także po okazaniu należy przesłuchać drugi raz rozpoznającego.
OKAZANIE GŁOSU:
- zawsze jest okazaniem sekwencyjnym
- zawsze jest okazaniem dyskretnym co najmniej co do twarzy przybranych
- każdy przybrany wypowiada kwestię, którą świadek słyszał na miejscu przestępstwa
osoba okazywana może wybrać miejsce wśród osób przybranych.
osoby przybrane muszą być podobne wizualnie do osoby okazywanej
( ten sam wiek, rasa, wygląd- nie może być przybranym funkcjonariusz organu dokonującego okazania !!! )
przy parzystej liczbie okazywanych ( min. 4 ) nie trzeba losować, kto będzie stał w środku
[ badania psychologiczne wskazują, że zwykły człowiek sugeruje się i często wybiera osobę stojącą w środku dlatego losuje się przy nieparzystej liczbie okazanych, ale często by losowanie ominąć okazuje się 4 osoby]
OKAZANIE:
* JAWNE ( rozpoznawany widzi rozpoznającego ) - jest zasadą !
* TAJNE = INCOGNITO = DYSKRETNE ( rozpoznany nie widzi
rozpoznającego ) - dzieli ich lustro fenickie
art. 143 § 1 pkt. 5 k.p.k.- z okazania sporządza się PROTOKÓŁ w trybie procesowym!
art. 147 k.p.k. - czynność okazania można:
+ rejestrować kamerą
+ nagrywać dźwięk
[ przed uruchomieniem urządzenia rejestrującego należy powiadomić osobę rozpoznającą ]
art. 173 k.p.k. - NALEŻY :
+ wyłączyć SUGESTIĘ u osoby rozpoznającej
[ chodzi o neutralizację wszelkich obiektów oraz cech tych obiektów, które mogą sugerować osobę podejrzaną , której wskazanie ma być efektem okazania]
+ wyłączyć możliwość rozpoznania osoby rozpoznającej przez osoby rozpoznawane
[ należy wykluczyć szczególnie możliwość kontaktu miedzy osobami przed okazaniem, a także nie można ich przed okazaniem wzajemnie pokazywać !]
WARTOŚĆ DIAGNOSTYCZNA OKAZANIA:
jeśli okazanie jest czynnością niepowtarzalną, do udziału w niej dopuszcza się obrońcę
wynik okazania nie jest z zasady diagnostycznie wiarygodny ( mimo dochowania warunków przewidzianych ustawą, zawsze jest możliwość , że rozpoznający nietrafnie wskazał winnego )
Według amerykańskich badań: najczęstszą przyczyną błędnych wskazań osób niewinnych jest błędne wskazanie przez pokrzywdzonych winnego podczas okazania
CO JEST ZASADĄ ?
okazanie jawne! ( w USA okazanie dyskretne )
okazanie bezpośrednie rzeczy !
okazanie symultaniczne!
okazanie zwłok
- sama identyfikacja zwłok przez bliskich to OKAZANIE
- okazanie zwłok trudnych do identyfikacji powinno być w sposób pośredni ( za pomocą zdjęć)
- zwłoki się pokazuje ZAWSZE sekwencyjnie!!!