Rodzaje przestępstw- charakterystyka

I. Przestępczość zorganizowana

1. jest działalnością zespołową , której członkowie połączeni są więzią pozwalającą im skutecznie popełniać przestępstwa.

2. elementy przestępczości zorganizowanej:
a: struktura zespołu: dwupoziomowa lub jednopoziomowa
b: trwałość zespołu: nastawienie na ciągłe popełnianie przestępstw lub jednego

3. Modele przestępczości

wąski - mafijny szeroki- grupowy
- struktura hierarchiczna - struktura dowolna
- na dłuższy okres trwania - trwałość dowolna
- ma powiązanie np. ze sferą - powiązanie dowolne.

gospodarczą.

4. banda, gang = grupa osób , która przekracza przepisy prawa i ma poparcie grupy.
a: rodzaje band: przestępcza, konfliktowa, wycofania
b: za gang uważa się struktury rozbudowane lub o międzynarodowych powiązaniach -np. kartele narkotykowe.
c: mafią jest rozbudowana struktura powiązana gospodarczo, finansowo lub politycznie.

5. Skutki przestępczości zorganizowanej:

a: efekt organizacyjny- właściwy podział zadań przynosi lepsze osiągnięcia
b: efekt ochronny- lepsze zabezpieczenie sprawców przed wykryciem
c: efekt demoralizacji- poddanie kontroli członków grupy i negatywne oddziaływanie na osoby nie zaangażowane w działalność przestępna- np. atrakcyjność stylu życia
d: efekt korupcji- duża możliwość wciągania funkcjonariuszy publicznych w działalność przestępczą.

struktury przestępczości zorganizowanej:

gwiaździsta siatkowa linowa

najważniejszym punktem brak centrum dyspozycyjnego występuje ciąg osób
struktury jest centrum tworzone są grupy równe ,które oraz wiele ogniw pośrednich
dyspozycyjne, z którym współpracują ze sobą
są powiązane inne osoby





Rodzaje przestępczości zorganizowanej

ekonomiczna polityczna
charakteryzuje się dążeniem hedonistyczna kwestionuje istnienie władzy
do szybkiego zysku . uprawianie działalności państwowej lub sposobu jej
nielegalnej i przynoszenie wykonywania
uczestnikom rozrywki:

przestępstwa gospodarcze przestępstwa seksualne działalność organizacji

przestępstwa na mieniu handel narkotykami terrorystycznych

Zasięg terytorialny przestępczości zorganizowanej

lokalny krajowy międzynarodowy

dzielnica, miasto województwo minimum 2 kraje

II. Przestępczość gospodarcza

1. Typy przestępczości gospodarczej:
a: przestępstwa przeciwko państwowym instytucjom gospodarczym ( na szkodę banków )
b: przestępstwa przeciwko przedsiębiorcom ( w celu wyeliminowania konkurencji )
c: przestępstwa przeciwko interesom finansowym państwa ( przestępstwa podatkowe )
d: przestępstwa przeciwko środowisku ( obniżenie kosztów własnych )
e: przestępstwa przeciwko konsumentom ( reklamy oszukańcze )

2. Cechy przestępczości gospodarczej:

brak przemocy

anonimowość ofiar
znaczna grupa sprawców z wyższych warstw społecznych

wysoka ciemna liczba wynika z:

- dokonywana pod przykrywką zawodowej i legalnej działalności
- ofiary często długo nie wiedzą, że poniosły szkodę
- sprawcy są zawodowcami w swoim fachu
- sprawcy jako ludzie z wyższej warstwy mogą się bardziej bronić przed agendami

III. Przestępczość powrotna

1. definicje:
przestępca powrotny- osoba co najmniej raz skazana za przestępstwo popełnione po poprzednim skazaniu
przestępca wielokrotny- osoba skazana co najmniej 4 razy
recydywista- przestępca powrotny, który:
- został poprzednio skazany na kare pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne
- odbył karę co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności przy recydywie zwykłej
- odbył karę co najmniej 1 roku pozbawienia wolności prze recydywie kwalifikowanej
- został skazany za popełnione w ciągu 5 lat od odbycia kary, umyślne przestępstwo podobne do poprzedniego
recydywista penitencjarny- osoba odbywająca co najmniej po raz drugi karę pozbawienia wolności

2. Przyczyny przestępczości powrotnej:

Kryminologia pozytywistyczna Kryminologia antynaturalistyczna

a: szczególne cechy przestępców: a: stygmatyzacja
pochodzenie z niskich warstw społecznych przypisanie skazanemu statusu przestępcy
wychowanie w niekorzystnych warunkach trudności w relacjach społecznych
niepowodzenia szkolne problemy z ułożeniem życia
nadużywanie alkoholu b: selektywność
b: niedobór środka organy policji kontrolują skazanych i
łatwo wychwytują powrót do przestępstwa
3. Sprawcy wielokrotni:

a: cechy:
brak kontroli emocjonalno-popędowej
brak wytrwałości w działaniu
osłabienie zdolności przewidywania konsekwencji swojego zachowania
brak krytycyzmu w swoim działaniu
b: kategorie wielokrotnie karanych:

wcześniej karani ( 4/5 badanych )
- pierwszy raz skazani w wieku 17-18 lat
- najczęściej pochodzą z zaburzonych rodzin, alkoholizm
późno karani( 1/ 5 badanych )
- pierwszy raz skazani w wieku 21 lat
- najczęstszym powodem alkoholizm
w drobnych występkach
- skazani za drobne przestępstwa- kradzieże, bójki, pobicia
w poważnych przestępstwach
- wywodzą się z recydywistów o wczesnej karalności

- skazani za przestępstwa rozboju, włamania

IV. Wiktymologia

1. wiktymologia- victima- ofiara + logos- nauka

ofiara

sensu stricte sensu largo

konkretny człowiek ponoszący jednostka lub grupa poszkodowana
szkodą, krzywdę, cierpiący lub pokrzywdzona.

2. Przestępstwo bez ofiar

a: zachowanie człowieka zakazane przez ustawę karną, ale też normy moralne i obyczajowe, a w którym nie wskazuje się osoby ofiary
b: przykłady: prostytucja, narkomania, homoseksualizm, aborcja( kobieta jest ofiarą)
c: nazywane przestępstwem kontraktowym, ponieważ zachodzi dobrowolna wymiana dóbr i korzyści między stronami.

3. Czynniki sprzyjające staniem się ofiarą: ( wiktymność )

cechy ofiary
czynniki społeczne- wykonywanie zawodu, np. w kantorze
nieodpowiedzialność- rzeczy w widocznym miejscu
styl życia- przebywanie w pewnych miejscach
układy w pracy- np. prokurator
ofiara nietrzeźwa

4. Czynniki wiktymogenne:
a: przestrzenne- architektura w pewnych przypadkach wpływa na bycie ofiarą
b: sytuacyjne- bliskość i odsłonięcie celu
c: związane z cechami jednostki- wysoki status społeczno-ekonomiczny.

V. Przestępczość nieletnich

1. definicje:

a: nieletni- według ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich- 3 określenia:
do 18 lat + wykazuje demoralizację

między 13 , a 17 rokiem życia dopuściła się czynu karalnego
do 21 roku życia, wobec której zastosowano środki wychowawcze i poprawcze

b: odpowiedzialność karna:

osoba poniżej 17 roku życia nie może popełnić przestępstwa, z wyjątkiem katalogu przestępstw , które może popełnić osoba po ukończeniu 15 roku życia




c: demoralizacja- jest to proces odchodzenia od norm moralnych

d: socjalizacja- to proces wdrażania jednostki do samodzielnego i niezaburzonego działania w społeczeństwie

e: kontrsocjalizacja- wpływ społeczny pociągający za sobą zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia zachowań przestępczych


Warunkowanie

klasyczne instrumentalne

po pojawieniu się sygnału następuje reakcja uczenie się zachowań utrwalanych
człowiek poprzez obserwację, może daną reakcja +bodziec= nagroda
sytuację zapamiętać i nie koniecznie w
przyszłości wykorzystać

2. Udział w socjalizacji posiadają 3 grupy:
rodzina
szkoła
grupa rówieśnicza

3. Rodzina

a: jest:
grupą pierwotną
pośredniczy między jednostką, a społeczeństwem
socjalizacja pierwotna

b: czynniki wpływające na rolę rodziny:

zewnętrzne:
- system wartości panujący w społeczeństwie
- sytuacja polityczna ( wojna )
- miejsce rodziny w strukturze społecznej
- zakres swobody jednostki

wewnętrzne: niszczą socjalizację
- niewłaściwe wykonywanie ról społecznych są podstawą demoralizacji!
- zaburzenia struktury rodziny
- błędne wykonywanie zadań
- nadopiekuńczość i rozpieszczanie
- odrzucenie emocjonalne

c: 4 style wychowania w rodzinie w oparciu o poziom opieki i kwestię sankcji:

styl starannej opieki przy łagodnych sankcjach
styl autorytarny- staranna opieka przy surowej sankcji
styl luzacki- słaba opieka przy łagodnej sankcji
styl chaotycznego despotyzmu- słaba opieka przy surowej sankcji- dziecko nie wie za co jest karane- najgorszy styl

4. Szkoła

a: ogólne założenia:
zbiorowość , która ma do załatwienia pewną sprawę, niezależnie od pokładu emocjonalnego musi dostarczyć wiedzy i umiejętności
szkoły zawodowe- demoralizacja społeczeństwa
zróżnicowanie szkolnictwa pod względem tego co kto czyni w społeczeństwie:
-szkoły biednych- słabe nauczanie
- szkoły bogatych- elita

b: 3 sytuację zapatrzenia na szkołę:
szkoła działa kontrsocjalizacyjnie:
- wymagania za wysokie( zadania nie do pokonania) za niskie ( nie wyrabiają negatywnych nawyków )
- kontrsocjalizujący wpływ nauczyciela( szykanowanie lub faworyzowanie ucznia )
- dopuszczanie do agresji jednych nieletnich nad drugimi
- stygmatyzacja ucznia ( nieudacznicy )
szkoła jest jednym z ogniw kontrsocjalizacji

- nieprzygotowanie dziecka do podjęcia obowiązków szkolnych
- wyrobienie niewłaściwych nawyków- szkoła jak teren negatywnych wpływów
szkoła jest terenem gdzie ujawniają się elementy kontrsocjalizacji i musi je naprawić

c: wagary: jako ucieczka z domu i wyłamanie
dewyracyjne- doraźne, pod wpływem chwili
problemowe- jako sposób rozwiązania sytuacji konfliktowej
wagary powodują nawarstwienie problemów
wagary wiążą się z negatywnymi wzorami społecznymi i ryzykiem korzystania z używek.

d: Teoria dysonansu poznawczego- Fesinger

istnieje ocena osoby i ocena zachowania. Jeśli nie są one spójne- powstaje zgrzyt
3 sposoby neutralizacji dysonansu:
1. ujednolicenie ocen:
a: jeśli uważam się za porządnego, a porządni nie kradną- mam hamulec
b: jeśli uważam się za złodzieja, a oni kradną- brak hamulca, niska samoocena ( recydywiści)
2. traktowanie niezgodności jako pozorne
a: traktowanie czarnoskórych jako podludzi




3. uzasadnienie lub usprawiedliwienie nierówności- Koncepcja technik neutralizacji- M. Saix
5 technik neutralizacji:
a: zaprzeczenie odpowiedzialności:
np. zostałem zmuszony do zachowania i nie mogę ponosić odpowiedzialności
b: zaprzeczenie bezprawia:
np. przyznajemy, że to jest złe, ale w konkretnej sytuacji nic się nie stało
c: odrzucenie ofiary:
np. mówimy, że ktoś sobie zasłużył
d: potępienie potępiających:
np. jestem ścigany, ale przez tych co sami nie są lepsi
e: powołanie się na wyższe instancje
np. nie powinienem tego robić ale musiałem pomóc koledze
inne:
a: odwoływanie się do bezsensowności prawa
b: odebranie należnego
c: powołanie się na nieuchronność zdarzenia

5. Grupa rówieśnicza

a: funkcje udziału w grupie dla nastolatków:
ochronna:
- w sytuacji dorosły- nieletni zawsze jest jakaś przewaga, rośnie napięcie
- w sytuacji nieletni- nieletni brak przewagi i napięć
stratyfikacyjna:
- własne wartości poznaje się w zbiorowości rówieśników
- konformizm , byle tylko należeć do danej grupy

b: dobieranie się:
za pomocą tego samego podejścia i pozycji społecznej
ten sam ubiór, muzyka
brak albo strata kontroli dorosłych
tam gdzie więź rodzinna silna- tam rozsądna kontrola
tam gdzie więź rodzinna słaba- tam wniknięcie w zbiorowość negatywistyczną

c: negatywny wpływ grupy na nieletniego:
nacisk na przyswajanie zachowań aspołecznych- picie alkoholu, wagary.

6. Struktura zbiorowości nieletnich:

a: zbiorowość jakby- grup- Yablonowski

grupy luźne
brak norm
brak stałego przywództwa
nieokreślone zadania

brak podziału ról
stała więź jako wytwór doraźny
wzorce negatywne- niszczycielstwo, dewastacja i chuligaństwo

---