UKŁAD POKARMOWY

GASTROLOGIA GERIATRYCZNA

Schorzenia jamy ustnej i zębów - bardzo częste

Słabe uzębienie, częste ubytki, trudności żucia roztarcia pokarmu są przyczyną wielu zaburzeń układu pokarmowego, biegunki, zaparcia, zapalenia.

Zmiany błony śluzowej to suchość atroficzna, często ulegająca owrzodzeniu, zmiany naczyniowe, żylakowate, nowotwory, różne guzy jamy ustnej.

Pod protezami grzybica. Osłabiona odporność sprzyja rozwojowi grzybicy. Staw skroniowo-żuchwowy podlega procesom zapalnym podobnie jak pozostałe stawy (zapalenia reumatyczne, zwyrodnienie) Leczenie podobne jak innych stawów. Te same leki.

Układ czynnościowo-motoryczny obejmuje mowę, żucie, połykanie, mimikę twarzy.

U ludzi starych funkcje te ulegają deformacji i zaburzeniu. Zmiany zabarwienia głosu. Wydzielanie śliny i suchość jamy ustnej, rzadziej ślinotok. Następuje osłabienie mięśni okrężnych ust (wyciek śliny i pokarmów przy jedzeniu).

Zaburzenia smaku i węchu w miarę starzenia narastają.

Zaburzenia smaku, dotyczy z reguły jednego z doznań smakowych, zbyt słodkie, albo kwaśne, słone itp. Duże znaczenie ma jakość uzębienia.

Choroby gruczołów ślinowych to Zespół Sögrena. Suchość jamy - gruczołów łzowych występuje razem ze stanami zapalnymi jest to choroba z autoagresji.

Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego występują w każdym wieku ale u ludzi starych są częstsze.

Wszystkie choroby, zarówno somatyczne jak i psychiczne mogą indukować zaburzenia w przewodzie pokarmowym.

Zaburzenia te dotyczą 70-80% populacji po 70 r.ż. Są to głównie zaburzenia dyspeptyczne odbijanie, pieczenie przeważnie w przełyku, wzdęcia.

Bóle w klatce piersiowej imitujące bóle serca są pochodzenia pokarmowego lub kostne, mostek lub opłucnej, bóle w dołku podsercowym, jako jej przyczyna dominuje refluks żołądkowo-przełykowy.

W badaniach należy wykluczyć bóle pochodzenia sercowego, co nie jest łatwe.

Spadek napięcia mięsniówki i siły zwieraczy, prostnicy może przyczyniać się do powstawania zaparć i nietrzymania stolca.

Ale wcześniej spadek ciśnienia w zwieraczach połączenia przełykowo-żołądkowego sprzyja zarzucaniu treści pokarmowej w żołądku, zmniejsza się wydzielanie kwasu solnego
a rośnie sekrecja gastryny, czynnik prozapalny.

Alachazja przełyku jest spowodowana upośledzeniem zdolności otwierania dolnego zwieracza przełyku pod wpływem kęsa pokarmowego i osłabieniem jego perystaltyki, grozi to upośledzeniem przytrzymywania pokarmów.

Początkowo stałych a później nawet płynów aż do całkowitej blokady połykania.

Choroba refluksowa - zarzucanie zawartości żołądka do przełyku.

Rozlany skurcz przełyku charakteryzuje się napadowymi bólami, imintującymi chorobę niedokrwienną serca lub zawał.

Przepuklina rozwoju przepuklinowego występuje u 70% populacji po 70 r.ż.

W większości bezobjawowa, czasami przebiega z dramatycznymi napadami bólów imitujące zawał serca.

Jakie inne schorzenia są charakterystyczne dla wieku podeszłego?

Nieżyty zanikowo-zapalne żołądka, jelit, przełyku. Prócz objawów dyseptycznych powoduje niedobory witaminowe m.in. B₁₂ a w następstwie anemię złośliwą.

Uchyłkowatość jelit rozwija się w miarę starzenia organizmów, jest przyczyną dolegliwości bólowych i krwawień.

Czasami wymagają leczenia chirurgicznego. Mogą doprowadzić do perforacji jelita.

Wrzody krwawiące żołądka i dwunastnicy przy zmnienionych sklerotycznie naczyniach szybko prowadzą do wykrwienia i śmierci jeżeli nie podejmiemy działań ratujących życie.

UWAGA: nie wolno zwlekać z chirurgicznym zahamowaniem krwawienia. Przy powolnym chronicznym krwawieniu może nagle dojść do pełnego otwarcia naczynia i śmiertelnego krwawienia.

Zmiany miażdżycowe naczyń kreskowych są przyczyną zawałów, zakrzepów oraz nekrozy jelit a zakończone zgonem. Ostry brzuch jest bardzo trudny diagnostycznie do rozpoznania.

Prócz procesów zanikowych błon śluzowych żołądka występują także procesy rozrostowe, które nazywamy gastropatią przerostową lub chorobą Menetviera.

Charakteryzuje się przerostem błony śluzowej żołądka całego lub jego części.

Bezoary

Wewnątrz żołądkowe masy składające się z substancji egzogennych np. włosy, błonnik warzyw i owoców, pojawiają się często u osób starszych z osłabioną motoryką żołądka w przebiegu np. cukrzycy,
u chorych bezzębnych.

Objawy dyspeptyczne i bóle w okolicy żołądka i całej jamy brzusznej.

Skręt żołądka z objawami podobnymi do skrętu jelit jest chorobą nawiedzającą głównie ludzi starszych.

Ongiodysplazja w śluzówce żołądka i dwunastnicy jest przyczyną krwawienia także u ludzi starszych.

Nowotwory przewodu pokarmowego u ludzi w wieku podeszłym występują częściej niż u młodych zwłaszcza nowotwory żołądka
i jelita grubego ale także w każdym innym odcinku przewodu pokarmowego.

Klasycznymi chorobami wieku starczego są nowotwory odbytu przewlekłe zaparcia
i nietrzymanie stolca.

Nowotwory leczymy operacyjnie z dużym okaleczeniem, z wytworzeniem stomy.

Zaparcia i nietrzymanie stolca leczymy zachowawczo.

Przyczyną najgroźniejszą tych schorzeń są choroby CUN, zwłaszcza urazy głowy, wylewy
i zakrzepy.

Z kolei obstypacja to proces chorobowy jelit. Olbrzymia większość leków podawanych chorym powoduje zaparcia (uboczne działanie). Chorzy po 70 r.ż. mają jednocześnie 6-8 różnych chorób przewlekłych wymagających leczenia farmakologicznego.

Leki zapierające to: beta blokery, blokery kanału wapniowego.

Prawie wszystkie leki nasenne, uspokajające, wiele leków przeciwbólowych indukują trudne do opanowania zaparcia.

Powstaje błędne koło, starcze osłabienie perystaltyki. Konieczność leczenia wielu schorzeń tego wieku, indukuje zaburzenia perystaltyki, i przewlekłe zaparcia z możliwością powstania nowych chorób.

Także brak ruchu lub jego ograniczenie jest niekorzystne dla pracy jelit.

Zespół jelita nadwrażliwego

Nieprawidłowy rytm wypróżnień, bóle brzucha i brak patologicznych zmian organicznych.

Schorzenie to nie wyróżnia się szczególnie u chorych w wieku podeszłym chociaż dotyczy około 50% wszystkich dolegliwości brzusznych.

Pęcherzyk żółciowy, częsta kamica, powikłane zapalenia.

Obecnie USG rozwiązuje diagnostykę a laparoskopia rozwiązuje problem leczenia.

Nie rozbija się kamieni chociaż taka możliwość istnieje, trudności z opróżnianiem pęcherzyka.

Wątroba i trzustka oprócz częściej występujących nowotworów, chorobą starczą jest rozwój torbieli zarówno już istniejących jak do nowo powstających.

Czasami ulegają zakażeniu i powstają groźne dla życia ropnie wątroby.

Jest sprawą pocieszającą że resekcja jednego z płatów wątroby zmienionego chorobowo od niedawna jest przeprowadzana rutynowo (donacja płata wątroby dla bliskich osób z roku na rok zwiększa się, z jednym płatem wątroby można żyć)

Dyskusja dotyczy regeneracji komórek wątroby - czy długo trwa, do którego roku życia i jak dalece może zabezpieczać funkcjonalność wątroby zwłaszcza tą najważniejszą tj. odtruwającą.

Stopniowy ubytek funckji wątroby wraz z wiekiem pociąga za sobą między innymi konieczność zmniejszania jej obciążeń przez różne leki, szkodliwe pokarmy (ciężko strawne np. grzyby)

Cukrzyca 140mg% na czczo

180mg% - 2 godz. po jedzeniu

Stęż. Hemogl. Glikolowanej normy 5 - 7%

Leczenie zachowawcze można prowadzić długo pod kontrolą.

Nie wchodzić natychmiast z insuliną - dieta, ruch.

Bardzo ważne

Potas i Magnez upośledzone wchłanianie, wypłukiwanie przez nerki, środki przeczyszczające i moczopędne.

Utrata ww pierwiastków jest znana u ludzi starszych, w konsekwencji prowadzi do nadciśnienia, arytmi, migotania przedsionków i komór, bólu za mostkiem imitującego chorobę niedokrwienną.

Zmniejszenie syntezy albumin przez starą wątrobę prowadzi do niedożywienia, wzrostu OB.

Skłonności do infekcji?

Liczba i przebieg innych chorób z zakresu przewodu pokarmowego nie wyróżniają się szczególnie u ludzi starych.

Czy są choroby jamy brzusznej występujące jedynie w wieku podeszłym poza narastającą wraz z wiekiem uchyłków, torbieli, nowotworów, torbieli występujących nawet w nerkach?

1

---