Dochody publiczne

Dochody publiczne, łączne dochody budżetu państwa (dochody państwowe), dochody wyłączonych z budżetu państwowych funduszy celowych, w tym gł. ubezpieczeniowych oraz dochody lokalnych władz administracyjno-samorządowych. Dochody funduszy celowych pochodzą - w zależności od ich rodzaju - ze składek, dotacji z budżetu państwa, odsetek i dywidend z ulokowanego kapitału. Dochody budżetów lokalnych mają swe źródło w podatkach (podatki lokalne oraz udział w podatkach od osób fizycznych i prawnych), opłatach skarbowych, dotacjach i subwencjach z budżetu państwa, wpływach ze sprzedaży, leasingu, dzierżawy i wynajmu majątku własnego oraz z usług świadczonych na rzecz mieszkańców i podmiotów gospodarczych.

Dochody państwowe

Dochody państwowe to ogół środków pieniężnych, mierzonych w skali roku, wpływających do budżetu państwa w celu stworzenia możliwości finansowania wydatków związanych z realizacją zadań państwa. Dochody państwowe można podzielić na krajowe i zagraniczne.

Dochody państwowe krajowe obejmują:

1) wpływy podatkowe, w tym z podatków pośrednich (VAT, akcyza), z podatków bezpośrednich - od osób prawnych i fizycznych, podatków od gier losowych i zakładów wzajemnych, ew. in. podatków wprowadzonych na stałe lub przejściowo w poszczególnych krajach,

2) dochody niepodatkowe, w tym: dywidenda (wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych, jednoosobowych spółek skarbu państwa oraz spółek prawa handlowego i instytucji finansowych z udziałem skarbu państwa), wpłaty z zysku banku centralnego, wpływy z ceł, wpłaty o charakterze sankcyjnym, ew. in.,

3) dochody ze sprzedaży, najmu i dzierżawy majątku skarbu państwa, w tym wpływy z prywatyzacji.

Dochody państwowe zagraniczne pochodzą z odsetek od kredytów i pożyczek udzielonych przez rząd danego kraju oraz prowizji z tytułu rządowych poręczeń (gwarancji) kredytów i pożyczek otrzymanych z zagranicy.

Podatek, przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenie pieniężne o charakterze powszechnym, nakładane z mocy prawa przez państwo lub inne organy władzy publicznej (np. samorządy lokalne) na osoby fizyczne i prawne.

Podatki spełniają trzy główne funkcje:

1. fiskalną - są głównym źródłem dochodów budżetu państwa, gwarantują finansowanie wydatków publicznych. Jest to pierwotna, najstarsza funkcja podatków.

2) redystrybucyjną - są instrumentem przesuwania dochodów pomiędzy różnymi grupami społecznymi.

3) stymulacyjną - są wykorzystywane przez państwo jako instrument oddziaływania na decyzje podmiotów gospodarczych w celu skorelowania ich z założeniami polityki gospodarczej i społecznej państwa.

Rodzaje podatków

Ogół podatków funkcjonujących w państwie w określonym czasie tworzy system podatkowy. Mnogość i różnorodność stosowanych współcześnie podatków wymaga dokonania klasyfikacji ich ogółu przy uwzględnieniu różnych kryteriów. Z punktu widzenia jedności podmiotu opodatkowania wyróżnia się podatki bezpośrednie i podatki pośrednie.

Rodzaj przedmiotu opodatkowania jest podstawą podziału podatków na podatki dochodowe, podatki od obrotu i konsumpcji (podatek VAT) oraz podatki majątkowe. W zależności od organu pobierającego podatki można je podzielić na podatki centralne i podatki lokalne.

W zależności od sposobu opodatkowania dochodów pochodzących z różnych źródeł rozróżnia się podatek globalny i podatek cedularny.

Dochody państwa tworzą dwa rodzaje podatków:

a)BEZPOŚREDNIE T_{d ,} obejmujące:

• podatek dochodowy od osób prawnych,

• podatek dochodowy od osób fizycznych,

• zryczałtowany podatek dochodowy od niektórych przychodów od osób fizycznych,

• od czynności prawnych,

• wpłat i zyski,

• opłaty lokalowe od nieruchomości,

• rolny, leśny,

• od spadków i darowizn,

• gier,

• środków transportu,

• posiadania psa,

• składki na fundusz ubezpieczeń społecznych, z których finansowane są emerytury i zasiłki dla bezrobotnych

b) POŚREDNIE T_e to

• .podatek od wartości dodanej - VAT,

• p. akcyzowe ,

Przeznaczane są na pokrycie następujących rodzajów wydatków państwa:

*G - obejmujących zakup przez państwo dóbr i usług , np.

• budowa dróg i budynków urzyteczności publicznej,

• płace urzędników państwowych, żołnierzy,

• zakup wyposarzenia urzędów, wojska, szpitali,

Najwiekszą część tych wydatków stanowią nakłady na ochronę zdrowia i obronność.

*B - finansowanie płatności transferowych, czyli społecznych, nie wiążą się one z dostarczeniem w zamian dóbr czy tez świadczeniem usług, np:

• emerytury,

• różnego rodzaju zasiłki,

• subwencje dla przedsiębiorstw prywatnych (dotacje do inwestycji), oraz państwowych (pokrywanie ich strat),

odsetki od długu publicznego,

Opłaty publiczne

Opłaty publiczne, forma niepodatkowych dochodów budżetu państwa lub budżetów organów samorządowych, nie mających charakteru płatności transferowych, lecz będących ekwiwalentem za określone świadczenia wzajemne instytucji państwowych i samorządowych na rzecz osób je wnoszących. Wyróżnia się trzy grupy opłat publicznych:

1) opłaty administracyjne, związane z działalnością urzędów, takie jak np. opłaty skarbowe pobierane przy zawieraniu umów majątkowych, wydawaniu świadectw i zezwoleń, opłaty sądowe i arbitrażowe, patentowe, legalizacyjne i in.

2) opłaty gospodarcze, np. z tytułu korzystania ze środowiska naturalnego i jego zanieczyszczania, za legalizację przyrządów mierniczych, za ochronę wynalazków, wzorów użytkowych itp.

3) opłaty socjalne i kulturalne, np. za korzystanie ze żłobków, przedszkoli, zakładów pomocy społecznej, za wstęp do muzeów i in.

Budżet państwa

Budżet państwa to plan finansowy państwa, zestawienie prognozowanych na następny rok budżetowy dochodów i wydatków rządowych, sporządzone przez rząd (projekt budżetu) i zatwierdzone (po wprowadzeniu ewentualnych poprawek) przez parlament, najczęściej w formie ustawy budżetowej.

Budżet państwa jest podstawowym instrumentem określania i realizacji polityki gospodarczej i społecznej rządu, a konieczność zatwierdzenia projektu przez parlament zapewnia parlamentarną kontrolę nad poczynaniami rządu. Identyfikuje on źródła dochodów i prognozowane ich kwoty oraz sposób ich rozdysponowania. Głównymi dochodami budżetu państwa są: wpływy z podatków, opłat, ceł oraz dochody z majątku skarbu państwa. Podstawowe wydatki związane są z: utrzymaniem administracji państwowej, wymiaru sprawiedliwości, armii, policji, służb dyplomatycznych, finansowaniem sfery socjalnej i kultury, utrzymaniem i rozwojem infrastruktury, działaniami interwencyjnymi w gospodarce.

Budżet państwa może być zrównoważony (gdy kwoty dochodów i wydatków są sobie równe) lub niezrównoważony. W tym drugim przypadku może mieć miejsce deficyt budżetowy lub nadwyżka budżetowa. Budżet państwa musi zawierać także określenie sposobów pokrycia deficytu lub rozdysponowania nadwyżki. Charakter i wewnętrzna struktura budżetu państwa jest wyrazem kompromisu pomiędzy ścierającymi się interesami gospodarczymi i politycznymi.

Deficyt budżetowy

Deficyt budżetowy, niedobór dochodów budżetu państwa w stosunku do jego wydatków (inaczej - nadwyżka wydatków nad dochodami). Źródłami finansowania deficytu budżetowego mogą być kredyty bankowe udzielane przez bank centralny, emisja papierów wartościowych (obligacji, weksli, bonów skarbowych), podwyższenie stopy podatkowej, a w ostateczności dodatkowa emisja pieniądza.

Deficyt budżetowy, przy niewielkich jego rozmiarach, może mieć korzystny wpływ na gospodarkę, zwłaszcza w okresie recesji (interwencjonizm państwowy). Przekroczenie jego "bezpiecznej" granicy (5% produktu narodowego brutto) może wywołać poważne zaburzenia w gospodarce (inflacja).

Nadwyżka budżetowa

Nadwyżka budżetowa - dodatnia różnica pomiędzy wpływami budżetu państwa gromadzonymi głównie z podatków i innych opłat o podobnym charakterze (np. opłaty celne), uzupełnianymi okresowo pożyczkami wewnętrznymi (np. w drodze emisji obligacji) i zewnętrznymi, a jego wydatkami związanymi głównie z koniecznością finansowania tzw. sfery budżetowej oraz zabezpieczenia obsługi zadłużenia wewnętrznego i zewnętrznego.

Równowaga budżetowa

Równowaga budżetowa, stan, w którym wydatki budżetu państwa (także budżetów organów samorządowych) są w całości pokryte dochodami tych jednostek. Rozróżnia się równowagę budżetową planowaną i rzeczywistą. Zrównoważenie planowanych (przewidywanych) dochodów z planowanymi wydatkami, a więc zapewnienie równowagi w fazie konstrukcji budżetu, jest jedną z kardynalnych zasad budżetowych.

Zrównoważenie planu budżetowego nie jest równoznaczne z zaistnieniem równowagi rzeczywistej, co wynika z określonego stopnia niepewności, tak co do wysokości planowanych wpływów, jak i wydatków. W celu zminimalizowania wynikającego stąd ryzyka w planowanym budżecie tworzone są rezerwy.

Interwencjonizm państwowy

Interwencjonizm państwowy, polityka aktywnego oddziaływania państwa na przebieg procesów gospodarczych. Przeciwieństwo liberalizmu gospodarczego. Zwolennicy interwencjonizmu wskazują na trzy główne jego cele: ograniczenie bezrobocia do poziomu uznanego za niezbędny, a nawet korzystny dla gospodarki, pobudzenie popytu globalnego, którego niedostateczny poziom uznaje się za jedną z przyczyn wahań koniunkturalnych oraz podniesienie tempa wzrostu gospodarczego.

Do głównych narzędzi pozwalających realizować politykę interwencjonizmu należą:

1) podejmowanie przez państwo przedsięwzięć inwestycyjnych pozwalających zwiększyć zatrudnienie bez wzrostu podaży dóbr i usług (np. roboty publiczne);

2) dotacje do nierentownych przedsiębiorstw lub ich nacjonalizacja;

3) protekcjonizm w zakresie handlu zagranicznego;

4) polityka monetarna;

5) polityka fiskalna.

Zakres i wykorzystanie tych narzędzi zależy od potrzeb gospodarki, wynikających przede wszystkim ze stopnia jej rozwoju oraz aktualnego stanu koniunktury. Polityka interwencjonizmu państwowego stwarza zagrożenie inflacją, wynikające ze zwiększonych wydatków budżetu państwa (deficyt budżetowy). Źródłem jej finansowania jest najczęściej dług publiczny.

Polityka fiskalna

Polityka fiskalna, polityka budżetowa, budżetowa polityka, ogół decyzji rządu dotyczących wydatków i podatków. Jest częścią polityki finansowej państwa. Podstawowymi zadaniami polityki fiskalnej są:

1) redystrybucja dochodów

2) stabilizacja gospodarki - wykorzystywanie dochodów i wydatków budżetu państwa do pobudzania lub hamowania aktywności gospodarki odpowiednio do potrzeb wynikających z przebiegu cyklu gospodarczego.

Aktywna (dyskrecjonalna) polityka fiskalna może mieć charakter ekspansywny - państwo poprzez zwiększenie własnych wydatków, obniżenie kwot płaconych podatków lub jedno i drugie równocześnie pobudza niedostateczny popyt globalny, co wpływa na uaktywnienie procesów gospodarczych i wzrost dochodu narodowego, albo restrykcyjny - nadmierny popyt globalny jest ograniczany przez zmniejszenie wydatków budżetowych, podwyższenie podatków lub obydwa te instrumenty.

W wykorzystaniu aktywnej polityki fiskalnej pojawiają się pewne trudności, związane m.in. z opóźnieniem czasowym i niepewnością jej skutków, a w odniesieniu do ekspansywnej polityki fiskalnej dodatkowym ograniczeniem może być także deficyt budżetowy. Podstawową częścią składową polityki fiskalnej jest polityka podatkowa, określająca cele poboru podatków oraz sposoby ich realizacji.

Budżetowe prowizorium

Budżetowe prowizorium, tymczasowy budżet państwa, uchwalany w formie ustawy na okres krótszy od roku budżetowego, który ma moc obowiązującą do czasu uchwalenia ustawy budżetowej.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---