PODZIAŁ TKANKI MIĘŚNIOWEJ: 1.Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana - mięśnie szkieletowe - mięsień sercowy 2.Tkanka mięśniowa gładka
MIĘSIEŃ SZKIELETOWY To równolegle ułożone włókna mięśniowe poprzedzielane tkanką łączną zbitą: - namięsna otacza mięsień szkieletowy - od namiętnej odchodzą przegrody łącznotkankowe, otaczające pęczki włókien- omięsna, tu: naczynia krwionośne, włókna nerwowe - pomiędzy włókna mięśniowe wnika tkanka łączna- śródmięsna, otacza ona pojedyncze włókna mięśniowe
BUDOWA MIĘŚNIA SZKOELETOWEGO - lokalizacja: mięsnie układu ruchowego - charakter skurczu: szybki względnie krótkotrwały, zależny od naszej woli - jednostka budowy: włókno mięśniowe- syncytium (zespólnia) powstałe przez zespolenie wielu komórek macierzystych (mioblastów) - włókno mięśniowe- kształt walca (dł. od kilku mm do ok. 30cm); pod błoną komórkową (sarkolemma), w cytoplazmie (sarkoplazma)- liczne jądra komórkowe i typowe organella; - część środkowa- aparat kurczliwy: miofibryle otoczone przez kanały siateczki śródplazmatycznej (siateczka sarkoplazmatyczna) i wpuklenia błony komórkowej- kanaliki T; pomiędzy miofibrylami liczne mitochondria (sarkosomy) Aparat kurczliwy: Podjednostką budowy jest sarkomer; Filamenty cienki: aktyna, tropomiozyna, troponiny: C (wiąże Ca++), T (wiąże tropomiozynę) i I (wiąże aktynę i hamuje kontakt aktyny z miozyną). Filamenty grube: ciężka i lekka meromiozyna;
TRIADA MIĘŚNIOWA: - kanalik T- wpuklenia błony komórkowej - cysterny brzeżne (2)- zbudowane z błon siateczki sarkoplazmatycznej Funkcja: bierze udział w przekazywaniu impulsu z płytki motorycznej (synapsa nerwowo- mięśniowa) poprzez uwalnianie Ca++ z cystern brzeżnych;
SKURCZ MIĘŚNI- TEORIA ŚLIZGOWA (HUXLEY) Bodziec: 1.Dochodzi na powierzchnię włókna mięśniowego z zakończeń włókna nerwowego (płytka motoryczna) 2.Zostaje wprowadzony wzdłuż błon kanalika T 3.Powoduje otwarcie kanałów wapniowych w cysternach brzeżnych i wzrost poziomu Ca++ w cytoplazmie 4.Jony Ca++ wiąża się z troponiną (filamenty cienkie) co umożliwia połączenie aktyny z miozyną 5.Miozyna powoduje przesuwanie miofilamentów względem siebie (skrócenie sarkomeru) i mioskurcz. Suma mioskurczy daje nam skurcz całego mięśnia.
PODZIAŁ WŁÓKIEN MIĘŚNIOWYCH 1.Typ I (czerwone) - wolno kurczące się, zawierają dużo mitochondriów i wysokie stężenie mioglobiny; skurcz narasta powoli; duża wytrzymałość na zmęczenie; przygotowanie do dłuższej pracy 2.Typ II (białe) - szybko kurczące się, zawierają mniej mitochondriów i mniej mioglobiny; kurczą się szybko i efektywnie; są mniej wytrzymałe na zmęczenie;
MIĘSIEŃ SERCOWY - występowanie: przedsionki i komory serca - charakter skurczu: rytmiczny, krótkotrwały, niezależny od naszej woli - budowa: komórki 1 lub 2- jądrzaste, boczne wypustki tworzące przestrzenną sieć, organella w centrum komórki, wokół jądra; aparat kurczliwy podobny jak w mięsniu szkieletowym; obecna siateczka sarkoplazmatyczna i kanalik T- diady; komórki połączone za pomocą wstawek (połaczenia mechaniczne i komunikacyjne).
MIĘSIEŃ GŁADKI - występowanie: ściany naczyń krwionośnych, wewnętrzne przegrody organizmu, macica; - charakter skurczu: wolny, długotrwały, niezależny od naszej woli - budowa: komórki mięśniowe (miocyty) długie, wrzecionowate, jądro położone centralnie, organella zgrupowane wokół jądra; sarkolemma (błona komórkowa)wytwarza wgłębienia zwane jamkami (odpowiedniki kanalików T); nie ma triad; - aparat kurczliwy: 1. Filamenty cienkie- aktyna, tropomiozyna, funkcje troponiny pełni kalmodulina 2. Filamenty grube- lekka i ciężka mero miozyna Skurcz podobny jak w mięśniu szkieletowym. Cecha charakterystyczna komórek mięśniowych gładkich- obecność ciałek gęstych lub płytek mocujących- miejsce przyczepu fi lamentów cienkich.
|
KREW Komórki- składniki morfotyczne krwi Osocze- odpowiednik substancji międzykomórkowej, kolor żółtawy. Woda- 90%, białka- 9%, substancje nieorganiczne ok. 1%. Osocze- fibrynogen= surowica krwi. Objętość krwi- 7% masy ciała- ok. 5-5,5 l, pH-7,35. Hematokryt- V krwinek/ V osocza ok. 45% (zmiany w krwotoku, ciąży, nowotworach ↓, nadkrwistość, na dużych wysokościach ↑).
Sedymentacja- odczyn Biernackiego- OB. 3-5 (10) mm godz. ↑ (wzrost) - stany zapalne, infekcje bakteryjne i wirusowe, zapalenia typu reumatoidalnego, przerzuty nowotworowe, wstrząs. ↓ (spadek) - niewydolność serca, czerwienica prawdziwa, choroby alergiczne.
Składniki morfotyczne krwi: 1.Krwinki czerwone- erytrocyty 4-5 milionów/mm3, u kobiet mniej (noworodki 7-8); ma kształt dwuwklęsłej, elastycznej soczewki; zmienia kształty przy przechodzeniu przez kapilary. Makrocyty> 8µm Megalocyty 10-15µm Anizocytoza- różna wielkość Poikilocytoza- różny kształt Mniej erytrocytów- zwykle anemia Nadmiar erytrocytów- erytrocytoza, inaczej policytemia 2.Krwinki białe- leukocyty W 1mm 5-6 tys. Podział leukocytów: Ziarniste- granulocyty Wzór Schillinga - granulocyty obojętnochłonne= neutrofile 50-70% - granulocyty kwasochłonne= eozynofile 2-4% - granulocyty zasadochłonne- bazofile<1% Bezziarniste- agranulocyty - limfocyty 25-35% - monocyty 3-8% 3.Płytki krwi- trombocyty
NEUTROFILE: - jądro podzielone na segmenty (płaty) - cytoplazma słabo kwasochłonna - liczne ziarnistości: * pierwotne (fosfataza kw., lizozym) * specyficzne (np. kolagenaza, białka wiążące Wit. B12) Funkcja: - udział w procesach zapalnych - fagocytoza drobnoustrojów (szybka z udziałem tlenu; wolna- tlenoniezależna) - chemotaksja, zdolność do ruchu - niszczenie drobnoustrojów- 2 mechanizmy: zależny od MPO- mieloperoksydazy i niezależny od MPO. Neutropenia- zmniejszenie liczby- zakażenia bakteryjne (TBC, tyfus, niedokrwistości, białaczki) Agranulocytoza- krańcowa forma- po cytostatykach Neutrofilia- zwiększenie liczny- banalne zakażenia
EOZYNOFILE: 2-4% leukocytów, jądro dwupłatowe tzw. okularowe, średnica ok. 14µm. W cytoplazmie liczne duże ziarnistości, otoczone pojedynczą błoną- w środku elektronowo gęsty materiał o strukturze parakrystalicznej- krystaloidy. Ziarnistości swoiste- największe, średnica ok. 1µm, kwasochłonne. W krystaloidach MBP- główne białko zasadowe, peroksydaza, kwaśne hydrolazy lizosomalne. Rola: - fagocytoza kompleksów antygen- przeciwciało - zwalczanie pasożytów jelitowych - słabiej niż neutrofile- fagocytoza, niszczenie drobnoustrojów, niszczenie komórek nowotworowych - udział w reakcjach alergicznych Eozynofilia- zwiększenie liczby pasożytów, reakcje alergiczne, szkarlatyna Eozynopenia- odra, dur brzusznu
BAZOFILE: - liczne, zasadochłonne ziarnistości w cytoplazmie - jądro 1 lub 3 segmentowe, często zasłonięte przez ziarnistości - w ziarnistościach: histamina, heparyna, serotonina - na powierzchni receptory dla IgE (udział w reakcjach alergicznych)
AGRANULOCYTY: Agranulocyty- krwinki białe bezziarniste Limfocyty- przy układzie immunologicznym Monocyty 3-8%, jednojądrzaste, średnica 12-20µm, osiadłe w tkankach przekształcają się w makrofagi. Jądro nerkowate, w cytoplazmie drobne ziarnistości, organella charakterystyczne dla komórek fagocytarnych- liczne pęcherzyki i wakuole, lizosomy (dużo enzymów). Wybitna ruchliwość i fagocytoza.
|
TROMBOCYTY Płytki krwi- trombocyty. Nie posiadają jądra komórkowego, podobne w kształcie do dysków, chociaż cechuje je duża różnokształtność, średnica 2-4µm, 200-400tys w mm3. Powstają w szpiku kostnym z fragmentów cytoplazmy komórek olbrzymich szpiku kostnego- megakariocytów. Odpowiedzialne za krzepliwość krwi i uszczelnianie ściany naczyń krwionośnych. Żyją około 10 dni. - hialomer- liczne mikrotubule, fi lamenty aktynowe i miozyna - glanuromer- ziarna (płytkowy czynnik krzepnięcia, histamina, serotonina) Funkcja: 1.Zahamowanie krwawienia i udział w procesach krzepnięcia krwi 2.Ochrona śródbłonka naczyń ↓- Trombopenia- białaczki, po radio- i chemioterapii ↑- ostre choroby infekcyjne, niedobór żelaza
Wszystkie populacje limfocytów powstają w szpiku kostnym. W mikrośrodowisku szpiku kostnego dojrzewa tylko jedna subpopulacja limfocytów, która różnicuje się do limfocytów B. Prekursory limfocytów T migrują ze szpiku do grasicy, gdzie pod wpływem mikrośrodowiska grasicy dojrzewają i różnicują się do limfocytów T. Grasica i szpik kostny są narządami limfoidalnymi centralnymi, ponieważ w ich mikrośrodowisku limfocyty (T w grasicy, B w szpiku) nabywają zdolności do udziału w odpowiedzi immunologicznej. Po opuszczeniu narządów centralnych limfocyty B i T lokują się w odpowiednich obszarach obwodowych narządów limfatycznych. Limfocyty T → strefy grasiczozależne Limfocyty B → strefy grasiczoniezależne
Obwodowe narządy limfoidalne: - migdałki - węzły chłonne - śledziona
Limfocyty B - powstają w szpiku kostnym - posiadają receptory immunoglobulonowe (przeciwciała wbudowane w błonę komórkową) zdolne do wiązania antygenów - po pobudzeniu przez antygen powstają z nich komórki plazmatyczne intensywnie produkujące przeciwciała - biorą udział w odpowiedzi hormonalnej ( z udziałem przeciwciał)
Limfocyty T - biorą udział w odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego - dojrzewają w grasicy i tam różnicują się subpopulacje - mają na powierzchni receptory TCR rozpoznające obce antygeny wspólnie z antygenami MHC - istnieją trzy subpopulasje limfocytów T: * Limfocyty T pomocnicze (Th) - stymulują limfocyty B do wytwarzania przeciwciał, rozpoznają toksyny bakteryjne, aktywują makrofagi, wskazują ekspresję białka powierzchniowego CD4 wiążącego się z MHC II. * Limfocyty T supresorowe (Ts) - kontrolują aktywność pozostałych limfocytów i innych komórek układu immunologicznego, wykazują ekspresją CD8. * Limfocyty T cytotoksyczne (Tc) -zabijają komórki zakażone wirusami i nowotworami w wyniku efektu cytotoksycznego. Wykazują ekspresję białka powierzchniowego CD8 wiążącego się z MHC I.
Komórki NK: - nie mają na swojej powierzchni receptorów limfocytów T ani B - wykazują właściwości cytotoksyczne w stosunku do komórek zakażonych wirusem i komórek nowotworowych
Komórki prezentujące antygen (APCs): - jako pierwsze mają kontakt z antygenem - po odpowiednim przetworzeniu antygenu ułatwiają rozpoznanie struktur antygenowych zarówno przez limfocyty B jak i limfocyty T - wykazują ekspresję MHC II konicznych do prezentacji antygenów - zalicza się do nich komórki Langerhansa oraz komórki dendrytyczne
Makrofagi: - pochodzą z monocytów - wykazują zdolność do fagocytozy i produkcji cytokin
Układ dokrewny i układ nerwowy - są to najważniejsze systemy koordynujące funkcje komórek i narządów
|
Układ dokrewny - za pośrednictwem wydzielanych hormonów do krwi, wpływa na wiele komórek, które mogą znajdować się w różnych częściach organizmu - hormony regulują funkcję i metabolizm tych komórek, które mają swoiste receptory dla hormonu- są to komórki docelowe dla hormonu - oba układy nerwowy i dokrewny ściśle ze sobą współpracują jako układ neuroendokrynowy- ta sama substancja może być hormonem lub neurotransmiterem.
Hormon: - to substancja chemiczna wydzielana przez komórki dokrewne (endokrynowe- do krwi), transportowana krwią do narządów docelowych, w których reguluje procesy metaboliczne komórek docelowych - ze względu na budowę chemiczną hormony dzieli się na: *hormony białkowe (polipeptydowe) *hormony steroidowe *hormony pochodne aminokwasów (do tej grupy zaliczamy aminy biogenne i hormony tarczycy) - od budowy hormonów zależy sposób ich transportu, typ receptorów, itp. - prawidłowe funkcjonowanie zależy od określonego stopnia hormonów we krwi - odpowiednie stężenie hormonów jest regulowane przez mechanizm stężenia zwrotnego - najwyższe piętro kontroli hormonalnej- podwzgórze- jest kontrolowane jeszcze wyżej- w ośrodkowym układzie nerwowym - podwzgórze wydziela hormony regulujące sekrecję hormonów przysadki (np. liberyny i statyny) - przysadka wydziela hormony typowe wpływające na funkcje wydzielnicze gruczołów dokrewnych (np. tarczycy, nadnerczy, gonad).
Podwzgórze - jest częścią międzymózgowia - w podwzgórzu występują dwa zespoły komórek nerwowych tur. jąder wydzielających hormony
Pole hipofizjotropowe A/ zespół jąder drobnokomórkowych, które wydzielają hormony pobudzające (liberyny) i hamujące (statyny) - ich aksony dochodzą do krążenia wrotnego przysadki - liberyny i statyny są wydzielane do krwi i żyłami wrotnymi dochodzą do przedniego płata przysadki regulując wydzielanie hormonów tropowych B/ jądra wielkokomórkowe - nadwzrokowe - przykomorwe *wydzielają neurosekret składający się z białka nośnikowego (neurofizyny) i neurohormonów *neurohormony to: hormon antydiuretyczny (ADH) czyli wazopresyna oraz oksytocyna *neurosekret jest transportowany aksonami z jąder do części nerwowej przysadki- tam jest magazynowany i uwalniany.
PRZYSADKA leży w siodle tureckim kości klinowej, składa się z dwóch części: przysadka nerwowa i gruczołowa.
Przysadka nerwowa - rozwija się z uchyłka dna komory III - składa się z wyniosłości pośrodkowej (należy do podwzgórza) i części nerwowej (wyrostek lejkowaty) oraz szypuły lejka.
Część nerwowa przysadki Zbudowana z: - zakończeń aksonów pochodzących z jąder wielkokomórkowych podwzgórza - pituicytów - tkanki łącznej z naczyniami
Pituicyty mają budowę podobną do komórek glejowych neurohormonów.
- wydzielany przez jądra wielkokomórkowe podwzgórza neurosektret jest magazynowany w zakończeniach aksonów przysadki. Większe skupiska ziaren neurosekretu nazywane są kulami Heringa.
U człowieka wydzielane są 2 neurohormony. 1/ Hormon antydiuretyczny (wazopresyna)- działa na cewki moczowe zbiorcze w nerkach, zwiększa ciśnienie krwi. 2/ Oksytocyna- wywołuje skurcze porodowe macicy oraz skurcz komórek mioepitelialnych w odcinkach wydzielniczych gruczołu mlekowego.
Płat przedni przysadki: - znajdują się tu komórki: * zasadochłonne * kwasochłonne * chromofobne (komórki prekursorowe) W płacie przednim wydzielane są hormony polipeptydowe regulujące czynność innych narządów dokrewnych lub działające na narządy docelowe. Prolaktyna na gruczoł mlekowy Somatopropina- hormon wzrostu, stymulująca w wątrobie syntezę somatomedyn, które warunkują wzrost kości na długość.
|
|