ZALICZENIE Z FINANSÓW
BUDŻET PAŃSTWA:
roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów administracji rządowej, organów kontroli i ochrony prawa sądów i trybunałów. Uchwalony w formie ustawy na okres roku kalendarzowego zwanego rokiem budżetowym. Ustawa budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej państwa w roku budżetowym
DOCHODY I INNE MUSZĄ BYĆ UPORZĄDKOWANE WG PODZIAŁEK I KLASYFIKACJI BUDŻETOWEJ.
Podziałki i klasyfikacja budżetowa w Polsce oparta jest na podziale:
-podmiotowym,
-przedmiotowym,
-funkcjonalnym.
ETAPY BUDŻETU:
- planowanie,
- uchwalenie,
- wykonanie,
- rachunkowość
- sprawozdawczość,
- kontrola.
ZASADY BUDŻETOWE:
powszechności /zupełności/ - postuluje aby budżet obejmował całą działalność finansową państwa, aby wszelkie przejawy działalności państwa znajdowały odzwierciedlenie w dochodach i wydatkach budżetowych. Z zasady tej wypływa forma budżetowania brutto obowiązująca jednostki budżetowe /dochody jednostki stanowią dochód budżetu a wydatki budżetowe pokrywane są bezpośrednio z budżetu /szkoła/. Ustawa o finansach publicznych dopuszcza wyjątki i metodę finansowania netto odnośnie zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych
jedności â może być rozpatrywana w dwóch aspektach: a/ jako jedność formalna - zestawienie wszystkich dochodów i wydatków a jednym dokumencie budżetowym /jeden plan finansowy/, b/ jako jedność materialna â postuluje aby całość dochodów budżetowych była przekazywana na wydatki, aby wszystkie dochody budżetowe tworzyły jeden fundusz. Naruszeniem tej zasady jest tworzenie funduszy celowych np.: fundusz ochrony gruntów rolnych
szczegółowości â jej przejawem jest klasyfikacja budżetowa, czyli obowiązek uchwalenia budżetu w określonej szczegółowości dochodów i wydatków
4. jawności â budżet jest jawny na etapie jego uchwalania.
PROCEDURA BUDŻETOWA:
w sejmie I czytanie /ekspoze/ Ministra Finansów/ następnie trafia do komisji finansów publicznych, która z kolei sporządza sprawozdanie.
II czytanie gdzie poseł sprawozdawca â przewodniczący komisji finansowej /ustalenie komisji â złożenie wniosku o przyjęcie poprawek art. 220 ograniczenie możliwości zgłoszenia poprawek/ chodzi o blokowanie deficytu.
Jeżeli nie ma poprawek â III czytanie natomiast jeżeli SA wraca do komisji. Na III czytaniu uchwalenie budżetu w formie ustawy. Podjęta ustawa trafia do senatu i senat ma 20 dni bądź na przyjęcie budżetu z poprawkami bądź bez poprawek. Jeżeli nie zmieści się w tym terminie to uchwala się budżet w 1 brzmieniu. Jeżeli senat zdecyduje się na poprawki stosowany jest art. 220 konstytucji. Następnie ustawa trafia do podpisu Prezydent nie ma możliwości odmówienia podpisu, może zgłosić tylko do TK o zbadanie zgodności z prawem. Uchwalona ustawa wchodzi w życie w terminie 14 dni po podpisaniu przez prezydenta / ma on na to 7 dni od momentu przedłożenia przez marszałka sejmu./ Wchodzi w życie po okresie WAKACJOLEGIS . Ogłoszona jest w Dzienniku Ustaw.
INICJATOR BUDŻETU:
Minister Finansów opracowuje projekt budżetu państwa, który przedkłada RM.
UKŁAD WYKONAWCZY BUDŻETU
To instytucja prawna polegająca na ustawowym przekazaniu uprawnień do bardziej szczegółowego podziału dochodów i wydatków w budżecie już po jego uchwaleniu wg obowiązujących podziałek klasyfikacji budżetowej nie uwzględnionych w ustawie budżetowej.
BUDŻET J.S.T.:
jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki uchwalony w formie uchwały budżetowej na rok budżetowy. Zawiera także plany przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i funduszy celowych.
Jednostka budżetowa np.: szkoła /dochód do budżetu â wydatek z budżetu/
Zakład budżetowy â przedszkola, żłobki
Gospodarstwa pomocnicze â część działalności podstawowej jednostki budżetowej /np.: w szkole â warsztaty/.
Źródła dochodów jst określa odrębna ustawa. Różnica między dochodami a wydatkami budżetu jst stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu jst lub deficyt budżetu jst.
Uchwała budżetowa jst określa /musi określać/ prognozowane dochody jst wg źródeł i działów klasyfikacji, /może zawierać/ upoważnienie dla zarządu jst do zaciągania kredytów i pożyczek oraz emisji papierów wartościowych na pokrycie występującego w ciągu roku budżetowego deficytu budżetu jst.
Przygotowanie projektu uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami a także inicjatywa w sprawie zmian tej uchwały należą do wyłącznej kompetencji organu wykonawczego /zarządu jst/
Projekt uchwały budżetowej organ wykonawczy przedstawia do 15.XI.
-RIO â celem zaopiniowania
- organowi stanowiącemu jst
Opinię RIO przedstawia organ wykonawczy organowi stanowiącemu do 15.XI.
UKŁAD WYKONAWCZY BUDŻETU JST
W terminie 21 dni od uchwalenia uchwały budżetowej organ wykonawczy opracuje układ wykonawczy budżetu j.s.t. /przekazuje podległym jednostkom informacje o ostatecznych kwotach ich dochodów i wydatków, opracowuje plan finansowy zadań z zakresu adm. Rządowej oraz innych zadań zleconych j.s.t. zgodnie z ustawą.
W PRZYPADKU NIE UCHWALENIA UCHWAŁY BUDŻETOWEJ NIE PÓŹNIEJ NIŻ DO DNIA 31 MARCA ROKU BUDŻETOWEGO â RIO w terminie do dnia 30 kwietnia roku budżetowego ustala budżet j.s.t. w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych.
JEDNOSTKI BUDŻETOWE - to samorząd jo których dochody i wydatki są objęte planem budżetowym w pełnej wysokości. Posiadają swoje rachunki budżetowe służące do realizacji ich wydatków, kwoty na te rachunki przekazywane z budżetu jst
Jednostki budżetowe â przychody i wydatki w pełnej wysokości objęte są budżetem, podstawowa forma organizacyjna sfery budżetowej, mogą prowadzić działalność usługowa w celu zaspakajania potrzeb socjalno kulturalnych użyteczności publicznej / np. biblioteki publiczne. Są dysponentami środków budżetowych tzn. otrzymują środki z budżetu na pokrycie wydatków.
Jednostki budżetowe:
- państwowe /dysponenci środków budżetu państwa/
- gminne /dysponenci środków budżetów gminnych/
ZAKŁAD BUDŻETOWY:
samorząd jednostka organizacyjna jst która prowadzi działalność o charakterze użyteczności publicznej na zasadzie odpłatności pokrywają swoje wydatki z osiągniętych przychodów.
Plan finansowy podstawy działania zakłady budżetowe łączą, tworzą, likwidują organy stanowiące .
Zakłady budżetowe to np. filharmonia, przedszkola, wodociągi, kanalizacje.
Zakłady budżetowe nie posiadają osobowości prawnej. Mogą otrzymać dotacje / które nie mogą przekroczyć 50% kosztów/, posiadają własny rachunek bankowy.
CO TO JEST OGRANICZONY PODATEK /ŹRÓDŁO/:
podatnicy nie mający siedziby na terytorium RP podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium RP.
Ograniczenie obowiązku podatkowego â osoby fizyczne nie mające na terytorium RP miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium RP na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz innych dochodów osiąganych na terytorium RP.
NIEOGRANICZONY PODATEK /REZYDENCJA/:
podatnicy mający siedzibę na terenie RP podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
WSPÓLNE OPODATKOWANIE MAŁŻONKÓW:
Specjalna kategorią podatników są MAŁŻONKOWIE. Możliwe jest ich łączne opodatkowanie za pośrednictwem tzw. ILORAZU MAŁŻEŃSKIEGO przy spełnieniu następujących warunków:
- przez cały rok kalendarzowy pozostają w związku małżeńskim,
- pozostają we wspólności majątkowej małżeńskiej,
- wspólne złożenie wniosku o łączne opodatkowanie
- żaden z małżonków nie korzysta z opodatkowania na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Łączne opodatkowanie małżonków może mieć miejsce również wtedy gdy 1 z małżonków w ogóle nie osiągnął dochodów podlegających opodatkowaniu. Konstrukcja łącznego opodatkowania ma zastosowanie także do osób samotnie wychowujących dzieci.
KUMULACJA DOCHODÓW MAŁŻONKÓW /osób samotnie wychowujących dzieci/ polega na sumowaniu dochodów małżonków, ewentualne doliczenie dochodów małoletnich dzieci, a następnie dzielenie sumy dochodów na połowę. Podatek jest obliczany od tej połowy dochodów i mnożony przez 2 oraz ustalany na imię obojga małżonków.
PRZEDMIOT W OPODATKOWANIU OD NIERUCHOMOŚCI:
- grunty,
- budynki lub ich część,
- budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej./nie wszystkie grunty są przedmiotem opodatkowania od nieruchomości np. grunt rolny, nie są opodatkowane pasy drogowe, obiekty rządowe/.
PODMIOT W NIERUCHOMOŚCIACH:
Osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Te osoby muszą być właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych lub użytkownikami gruntów, albo posiadaczami nieruchomości lub ich części, obiektów budowlanych lub ich część stanowiących własność Skarbu Państwa albo j.s.t. jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem lub z innego tytułu prawnego z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych nie stanowiących odrębnych nieruchomości.
TERMIN PŁATNOŚCI PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI:
Powstaje od 1- go dnia m-ca następującego po m-cu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku /np. nabycie tytułu prawnego do przedmiotu opodatkowania lub wejścia w jego posiadanie.
BUDYNEK NOWOWYBUDOWANY albo budynki lub ich części obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została ukończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budynku przed jego ostatecznym zakończeniem.
OSOBY FIZYCZNE - zobowiązane są złożyć właściwemu organowi podatkowemu /wójt, burmistrz, prezydent miasta/ informacje o nieruchomościach budowlanych w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego. Podatek jest płatny w 4 ratach do 15 każdego miesiąca. Podatek w drodze decyzji ustala organ podatkowy.
OSOBY PRAWNE zobowiązane są do 15 stycznia złożyć organowi podatkowemu deklaracje na podatek od nieruchomości 14 dni na poinformowanie organu o wystąpieniu okoliczności uzasadniających obowiązek podatkowy. Płacą proporcjonalnie raty co miesiąc do 15
PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH:
PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:
- samochody ciężarowe od 3,5 tony
- ciągniki widłowe i balastowe,
- przyczepy i naczepy
- autobusy.
PODMIOT OPODATKOWANIA:
Osoby fizyczne i prawne będące właścicielami środków transportowych
OBOWIĄZEK PODATKOWY ZAPŁATA
Od 1-go dnia m-ca następującego po m-cu, w którym środek transportowy został zarejestrowany albo nabyty.
STAWKI â określa Rada Gminy w drodze uchwały.
TERMINY I SPOSOBY PŁATNOŚCI
Podatnicy są obowiązani do składania do 15 lutego każdego roku deklaracji na podatek od środków transportowych, płatny jest w dwóch ratach 15 lutego i 15 września.
PODMIOTY SFERY STOSUNKU PODATKOWEGO;
Podatnik â osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu
Płatnik â osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej , obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Inkasent â osoba fizyczna, osoba prawna lub j.o. nie mająca osobowości prawnej, obowiązana do pobierania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu
Zakres przedmiotowy podatku â do podatku od dochodów osób fizycznych /podatek PIT/ należą wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkami dochodów, które zostały zakwalifikowane przez ustawę do kategorii zwolnień przedmiotowych.
Strata â jeżeli koszty są wyższe od przychodów to owa różnica jest strata. O wysokość straty podatnik może obniżyć dochód uzyskany z tego samego źródła w najbliższym kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych /maksymalnie na 2 raty lub na więcej przez 5 lat/ - chodzi tylko o 1 stratę.
Podwójne opodatkowanie â metody jego uniknięcia.
- środki jednostronne - /unilateralne/
Polegają na zrezygnowaniu przez dane państwo z przysługujących mu wierzytelności podatkowych w stosunku do określonego podatnika lub z określonych tytułów.
- środki dwustronne - /bilateralne/
dwustronne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
- środki wielostronne - /multilateralne/
umowy wielu państw.
PODATEK VAT:
ZAKRES PRZEDMIOTOWY:
Opodatkowaniu podlegają:
- odpłatna dostawa towarów,
- eksport towarów,/potwierdzony przez Urząd Celny wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium wspólnoty/
- import towarów / przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju/
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru na terytorium kraju,/ to nabycie prawa do rozporządzania jako właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysłane na terytorium innego państwa członkowskiego niż państwo wysyłki/
- wewnątrzwspólnotowe dostawa towaru / wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego, innego niż terytorium kraju/.
ZAKRES PODMIOTOWY:
Podatnikami podatku są:
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej
- osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą
Nie są podatnikami podatku:
- organy administracji publicznej,
- urzędy administracji publicznej w zakresie realizowanych zadań
OBRÓT /Z PODATKU VAT/:
PODSTAWA OPODATKOWANIA:
OBRÓT - /należna kwota z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku a kwota należnego podatku obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy/.
Obrotem jest też: otrzymana dotacja, subwencja, inna dopłata związana z dostawą.
PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH - /CIT Corporate Income Tax/ -
ZAKRES PODMIOTOWY â podatnikami tego podatku mogą być wszelkie osoby prawne, oraz grupy co najmniej dwóch spółek prawa handlowego â mających osobowość prawną â zwane â podatkowymi grupami kapitałowymi".
PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:
Dochody â są nimi podatki, wpłaty z zysku, dywidendy, wpłaty z zysku NBP, dochody z najmu, dzierżawy, grzywny, mandaty, spadku, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz SP.
Dochody to środki własne bezzwrotne.
Wydatki â przeznaczone są na: utrzymywanie i funkcjonowanie organów władzy publicznej, kontroli i ochrony prawa, subwencje ogólne dla j.s.t. dotacje na zadania określone odrębnymi ustawami.
Przychody â środki publiczne, są nimi dochody publiczne, środki pochodzące z budżetu UE, przychody budżetu państwa i jst oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące ze: sprzedaży papierów wartościowych, z prywatyzacji majątku SP, ze spłat pożyczek ze środków publicznych.
Rozchody â środki publiczne przeznaczone na: wydatki publiczne, rozchodami są spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów, wykup papierów wartościowych, udzielone pożyczki
KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW: koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów.
KOSZTAMI NIE SĄ:
a/ wydatki na:
- nabycie gruntów,
- prawo wieczystego użytkowania
- spłata pożyczek /kredytów/
GOSPODARSTWA POMOCNICZE â jb â jest wyodrębnione pod względem organizacyjnym i finansowym , część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna
Wyodrębnienie finansowe â gospodarstwo posiada własny plan finansowy i rachunek bankowy, pokrywa ono koszty swojej działalności z uzyskanych przychodów własnych /do przychodów własnych nie zalicza się dochodów z najmu i dzierżawy/.
Gospodarstwo pomocnicze osiąga własne przychody ze sprzedaży usług może sprzedawać usługi na zewnątrz i wewnątrz swojej jednostki macierzystej z tym, że sprzedaż usług na rzecz jednostki macierzystej gospodarstwo dokonuje po kosztach własnych czyli nie osiąga zysków. Gospodarstwo pomocnicze wpłaca połowę osiągniętego zysku /po opłaceniu podatku/ do właściwego budżetu /gminy, powiatu lub województwa/. Gospodarstwo pomocnicze jest podatnikiem dotyczy go podatek dochodowy i podatek VAT.