Genetyka- nauka o zmienności i dziedzicz org ż (molekularna, cytogenetyka, klasyczna, populacji). Dziedziczenie- przekaz inf gen z kom do kom a nast. z pok na pok. Gameta- kom o zreduk liczbie chr powst w org rozrodczych (gonady u zw). Zygota- kom a dalej cały org powst z poł 2 różnyh gamer. Budowa DNA- biopolimer, dł nierozg łań z 2 owijających wokół siebie nici (helix), prawoskr, śr 2um, dł skoku 3,4um, na 1 pełen skręt przypada 10 par zasad, na pow helixu 2 bruzdy- miejsce wiązania białek. poj nic jest łan polinukletydowym. W skład każdego nukleotydu wchodzi 1 z zasad N (Adenina, Cytozyna, Guanina, Tymina). poj nici DNA mają określ kier (3' do 5' i odwrotnie). Na zewn helixu DNA jest szkielet fosf-cukrowy zaw el hydrofilne, a wewn są zasady N tworzące pary komplementarne za pom 2 wiązań wodorowych. Budowa RNA- biopolimer, jednoniciowy kw nukl, TUracyl. Rodzaje- mRNA, tRNA, rRNA. Transkrypcja - proces wytw cząst RNA na matrycy 1 łańc DNA zgodnie z regułą komplementarności zasad. Ostatecznym prod w przypadku genów kodujących białko jest cząst mRNA, która jest potrzebna do prod białka. Translacja - wytw białka na podst inf gen przenoszonej z jądra kom do cytoplazmy przez cząst mRNA. Kod genet- jest trójkowy, bezprzecinkowy, uniwersalny, jest 20 aminokw, 64 kombinacje (kodony)- AUG- kodon inicjalny, UAA, UAG, UGA- kodony kończące. Poziomy organizacji mat gen: Genom (cała inf znajd w kom) chromosom (1400um) wł chromatynowe (300um) wł solenoidowe (30um) wł nukleosonowe podwójny helix. Chromosomy- powst z chromatyny (60mld par zasad), samoodtw się struktury kom zbud z kw DNA i RNA i białek histonowych i niehist. zaw inf gen. Domeny chromatynowe- pętle utw przez wł solenoidowe, ukł się w ten sposób że el białkowe nakładają się na siebie. W ten sposób powst wł chromatynowe (gr 300um) tworzące 1 z chromatyd (gr 700um)siostrzanych. Chromatyna- postać chr w czasie interfazy. Typy chromatyny: euchromat (zaw geny podlegające procesom trans-lacji i krypcji) i cheterohromat (zaw sekwencje DNA nie podlegające transl i krypcji, wyst sekwencje powtarzalne które po wybarw dają chronomery- prążki a ich liczba jest charakt dla poszcz chrom). Chromatyda- 1 z 2 jedn budujących chrom (chrd ss). Bud chr metafaz- zbud z 2 chrd ss połączonych centromerem (przewężenie pierw, dzieli ramiona na p i q), po bokach centromeru są kinetochory, ramiona p zakończ są telomerem (lokalizuje dany chrom w przestrzeni jądra kom, stabilizuje strukture chrom, reguluje liczbę podzkom), a q zakończ są satelitą (zaw gł heterochrom, zbud z tzw sekwencji powt) przed którym jest przewężenie wtórne (NOR- odpow za odtworz jąderka wjądrach kom po podz). Typy chr w zal od poł centromeru- metacentryczny, submetacentryczny, telocentryczny, akrocentryczny. Ilość chr- 46 człowiek, 8 owocówka, 48 szympans, 14 groch, 8 rzodkiewnik, 14 żyto, 32 wiśnia. Kariotyp- liczba chr wyst w kom somatycznej o charakt liczbie i morfologi badanych zazw w stadium mitotyznej metafazy. Cykl kom- cyklicznie powt się podział i interfaza kom. G1-presynteza, S-synteza, G2-postsynteza, M-mitoza. MITOZA- podz jądra, powst 2 jądra potomne zaw taką samą liczbę chromosomów oraz ident inf gen. wyst w miejscach wzrostu somatycznego, zapewnia utrz stałej l chr i struktury. FAZY MITOZY: Profaza- kondens wł chromat- stopniowe skręcanie i grubienie, kończy się zanikiem bł jądrowej i jąderka. Metafaza- chr najkrutsze i najgrubsze, leżą centromerem w płaszczyźnie równikowej wrzeciona, ramiona unoszą się sfobodnie (płytka metafazalna).Anafaza- podz centromerów, rozdziel par kinetochorów, chr siostrz wędrują do biegunów wrzeciona podz, skracanie i wydł wł kinet umożl rych chr. Telofaza- chr ulegają stopn dekondensacji, odtworz zostaje bł jądrowa i jąderko. po kariokin wyst cytokineza. podz cytopl- równomier rozdz plazmy i organelli kom. MEJOZA- podz redukcyjny jądra, zmiejsz o poł liczby chr w jądrach kom, utrzymuje stałą l chr w kom kolejnych pokoleń, na skutek proc crossing over wprowadza nową zmienność. FAZY MEJOZY- 1 podz mejot: 1 profaza- leptoten (chr dł cienkie nici, widoczna bł jądrowa i jąderko), zygoten (stopn kondens chr, chr zaw 2 chrd ss poł centromeremchr chomo różn się pochodz ustawiają się obok siebie tworząc parę (biwalent)- koniugacja), -pachyten (poł nici chr chomol ze sobą- skoniugowanie, crossing over- wymiana odc między chrd niess), diploten (dalsza kondens chr, poł za pom chiazmy chr chom odsuwają się od siebie, terminalizacja- przesuwanie chiazm do końca chr), diakineza (max odsun chr, poł chiazmami, poszcz biwalenty swobodnie rozrzuc na terenie jądra kom). 1 metafaza- biwalenty stabilizują się w płaszcz równikowej wrzeciona podz, wiążą się z jego wł, utw równikowego ustawienia chr. 1 anafaza- rozdział chr, każdy nadal zbud z 2 chrd poł centromerem, redukcja l chr o poł, losowe rozdz chr chomol i alleli, koniec gdy wszystkie chr dotrą do biegunów wrzeciona. 1 telofaza chr gromadzą się bieg wrz podz, ich l jest zred o poł, mogą ulegać lekkiej dekondensacji. Interkineza- wyst między 1 a 2 podz mejot. 2 profaza- podobna do profazy mitozy, l chr zred o poł do haploid. 2 metafaza- chr ukł się w płaszcz równik wrz podz a do centrum przyczepiają się wł wrzeciona kariokinet. 2 anafaza- jak w mitozie. 2 telofaza- stopn dekond chr, odtw orz jądra i nast. cytokineza, powst 4 haploid makro lub mikrospory. POJĘCIA Genotyp- suma genów zaw w kom, wyznacza pewien zakres możliwości rozwojowych organizmu. Fenotyp- całokształt cech org, powst w wyniku współdział genotypu danego org i czynników organizmu. Diploid- org który w swoich somatycznych kom posiada 2 podst zespoły chr (2 genomy). Locus- miejsce genu w chr. Allel- jedna z kilku alternatywnych form genu zajmująca określony locus w chr. Allel dominujący- określ dla allelów z 1 pary genów które swoją zdolnością ekspresji wykluczają ekspresję genu 2 z tej samej pary zwłaszcza w układzie heterozyg. Allel recesywny- allel z 1 pary genów którego ekspresji nie widać w heterozygocie. Homozygota- osobnik który powstał na skutek złączenia się gamet o równym składzie genet (dominująca AA i recesywna aa)- gdy dominuje a.. Heterozygota- osobnik który powstał na skutek złączenia się gamet o różnym składzie genetycznym i wytw gamety o różnym składzie genet (gdy dominuje A). Kodominacja- rozpoznawanie genotypu na podst fenotypu. 1 Pr. Mendla (Pr czyst g)- allele w ukł heterozyg nie mieszają się ze sobą i w wypadku zaistnienia spec war 9podz mejot) przechodzą do gamet tak czyste jak były wytw przez rodziców mieszańców. Krzyżówka testowa- skrzyż testowanego osobnika o fenotypie dominującym z heterozyg recesywną. 2 Pr. Mendla- geny niesprzęż nal do różnych par alleli mogą tworzyć dowolne kombinacje w osobnikach 2 pokolenia mieszańcowego F2. Zmienność kombinacyjna- wyst wtedy gdy losowo rozchodzą sięchr podczas mejozy co prowadzi do niezależnej segregacji genów niesprzężonych. Odstępstwa: Geny komplementarne- geny nal do różnych par alleli nie uzewnętrz się o ile wyst pojed wywołują określ cechy wówczas gdy znajdują się razem w 1 org. Epistaza- forma współdziałania genów polegająca na oddziaływaniu 1 genu na fenotypowe przejawianie się innego genu nieall w taki sposób że fenotyp jest uwarunkowany przez 1 gen. Geny polimeryczne- geny o różnych par alleli w których każdy wpływa w podobny spos na tę samą cechę. Efekty uwarunkowane przez te geny dodają się. Geny plejotropowe- 1 gen wpływa na kilka cech.
Płeć- zespół przeciwstawnych, uzupełn sięwłaśc związ z rozmn i procesem płciowym. Płeć osobnika jest wyznaczana przez chromosomy płci (allosomy) wraz ze znajdującymi się w nich genami. Typy dziedziczenia: Drosophila (ssaki) żXX, mXY. Abraxas (ptaki) żXY, mXX. Cecha związ z płcią jest autosomalna, której przejawianie się jest zależne od płci osobnika. Różnice między osobnikami płci m i ż powst w proc determinacji: pierwszorzędowe (obecność gonad- jądra i jajniki), drugorz (pozostałe ele ukł rozrodczeo), trzeciorz (dymorfizm płciowy- ubarwienie, umaszczenie). Chr teoria dziedzicz opiera się na zjawiskach: odchylenia od stos liczbowych przewidzianych w II pr Mendla (Bateson), -dziedzicz cech sprzężonych z płcią (Morgan), -wyst chiazm w czasie mejozy (Jonassens). Zał teorii Morgana- geny mają swoje siedlisko w chr, -geny wyst w tym samym chr tworzą grupę genów sprzężonych- tyle jest grup sprzężonych danego org ile jest par chr, -uszeregowanie genów w chr jest liniowe, -pomiędzy chr chomol może nast wymiana odcinków, -częstość wymian genów między chr chomol jest wprostpr do odl między nimi. Nondysjunkcja- brak prawidłowego rozejścia się chr w czasie mejozy (trisomik= z. Downa). Sprzężenie genów- tendencja zachowania rodzicielskiego układu alleli, czego wyrazem jest stos rzadkie wyst nowych kombinacji alleli. Układy sprzężenia genów- cis (na 1 homologu 2 dominujące, a na 2 2 reces- AB ab), trans (na obu homol po 1 rec i dom- Ab aB). Crossing-over- dla danego gat dla określ loci jest wlk stałą w określ war. Na zmianę CO wpływa- wiek osobnika, temp otoczenia, skł pok, prom X. Wart CO- jest tym większa im dalej są od siebie geny. CO nie zachodzi z równą częstotl na całej dł chr, częściej przy końcach, rzadziej przy centromerze. Mapa chr- linia z zazn, ozn genami, typem genów, odl pomiędzy poszcz genami. Jedn- 1%, 1 Morgan. MUTACJA- zmiany normalnej sekwencji DNA org spowodowane działaniem czynników fiz, chem lub błędami w replikacji DNA. Mutacje są utrwalone w wyniku podz kom. M DNA GENOWE: Tranzycja- zamiana 1 zasady purynowej na 2 purynową lub pirymidynową na inną pirymidynową. A/T,> G/C. Transwersja- zmiana zasady purynowej na pirymidynową i odwrotnie. A/T=G/C i T/A=G/C. Delecja- wypadnięcie 1 lub kilku par nukleotydów. Insercja- wstawienie 1 lub kilku par nukleotydów. M typu zmiany sensu- na skutek tranzycji lub transwersji kodon 1 am zostaje zmieniony na kodon innego am. M typu nonsens (stop)- na skutek tranzycji lub transwersji kodon am zostaje zmieniony na 1z3 kodonów nonsensowych (terminacyjnych). M zmiany fazy odczytu- na skutek delecji lub insercji 1 lub kilka par nukl (nie podz 3) nast. Przesunięcie fazy odczytu, a powst polipeptyd ma od miejsca m niepraw włącz am M typu delecja lub insercja am- delecja lub insercja 3 par nukl (wielokrotność 3) powodująca najcz utratę lub dodanie 1 lub kilku am w kodowanym białku, zmianę fazy odczytu, pojawienie się kodonu stop. M CHR STRUKT: Duplikacja- podwojenie fragm chr. Podwojeniu mogą ulec oba chr chomol lub 1 z nich (d. heterozyg)- tworzą się pętle. Delecja (deficjencja)- utrata fragm chr który znajduje się w jego środku. Jeśli ona dot chr 1 z pary to naz d. Heterozyg. Jeśli oba chr chomol tracą ten sam fragm- d. homozyg. Ma charakt letalny. Jeśli utracony fragm jest niewielki to obserw pętle tworzone przez chr nie niosące mutacji. Inwersja- odwrócenie chr wraz z zaw w nim gnami. Rodzaje: Pesicentryczna (centromer), Paracentryczna (ramię chr). Nie ma charakt letalnego. Powoduje nieznaczne obniżenie żywotności gamet. Obserwujemy pętle inwersyjne które tworzą oba chr chomol. Translokacje- wymiana wzajemnie przemiennego fragm chr niechomol. Homo i heterozyg. Rodz: t wzajemne i fuzje robertsonowskie. Mogą tworzyć się krzyżówki translokacyjne, pętle i ósemki. M CHR LICZBOWE: Aneuploidy- org posiadające zmienną liczbę chr. Do t 1 lub kilku chr. Char letalny lub subletalny. Rodz: Nullisomik (2n-2), Monosomik (2n-1, z. Turnera 2000), Trisomik (2n+1, z. downa 700, edwardsa 750, patau 15000), tetrasomik (2n+2, kinefeltera 500). Euploidy- org posiadający zwiększoną l całych genomów. Autoploidy- zwielokrotniona liczba identycznych genów. Alloploidy- zwielokr l genomów pochodzących z różnych gat. Podział: monoploidy, di, tri, tetra, penta, heksa, okto, deka. Układ alleli tetraploida- nulliplex (aaaa), Simplex (Aaaa), Duplex (AAaa), Triplex (AAAa), Quadriplex (AAAA). MUTAGENY FIZ- szok termiczny, prom RTG, α, β (P32), γ (Co60, Cez137). ZMIENNOŚĆ FENOTYPOWA: Genetyczna- rekombinacyjna (kombinac i rekombinac), mutacyjna (genowe, chr, genomowe). Modyfikowana- modyfikacyjny wpływ środ (fluktuacyjna i alternatywna), wiek lub stadium rozwoju r.
Populacja- ogół org danego gat zasiedlających dane terytorium, w pewnym stopniu ograniczone od terytoriów otaczających. Pula genowa- wszystkie geny danej populacji wyst w określ czasie. Gatunek- zbiór krzyż się populacji izolowany rozrodczo od innych populacji. Prawo Hardy'ego- Weinberga- częstość wyst genotypów w populacji jest stała i nie zmienia się z pokolenia na pokolenie. War stanu równowagi genetycznej w populacji: populacja musi być liczna, izolacja od innych populacji, brak mutacji, selekcji, losowe kojarzenie w obrębie populacji: wszystkie genotypy są jednakowo żywotne i płodne. Czynniki wpływ na częstość wyst alleli w populacji- dobór nat, nielosowe kojarzenie się osobników w populacji, migracje, mutacje, dryft genetyczny. Cechy rozkładu normalnego- najw osobn wykazuje wart zbliż do śreniej, rozkład jest symetryczny, mediana i wart modalna w tym samym punkcie, w przedziale X+-S znajd się 68,2% wszystkich obserwacji, w przedz X+-2S 95,5%, w przedz X+-3S 99,6%. Rozmn płciowe- osobnik potomny (poł się 2 kom rozrodczych czyli gamet). w wyn zapł powst 1 kom (zygota) a z niej rozwija się nowy osobnik. Rozmn weget- potomstwo powst z somatycznej tk rośl wyjściowej. Rośl wykszt spec ograny służące do tego celu (bulwy, itp.) potomstwo z r matecznej ma ident genotyp- klonowanie. Rozmn bezpłc (apomiksja)- nowe osobniki powst z nas bez uprzedniego zapł. Potomstwo pod wzgl genetycznym identyczne z r mateczną. Rośl samopylne- wytw organy M i Ż na 1 rośl (kw obupłc). Z natury homozygotyczne (AabbCC), np. owies, ryż, bób, fasola zw, soja, wyka, papryka, sałata, tytoń, pomidor. Rośl obcopylne- wiatropylne i owadopylne. Nazywane allogenicznymi z nat heterozyg, np. żyto, zea, buraki, cebula, cykoria, dynia, ogórek, kapustne, marchew, seler. Cele krzyżowania- uzysk farm w których wyst układ różnych korzystnych cech z punktu widzenia hodowli, uzysk nowej zmienności, uzysk zjaw heterozji które daje zwyżkę plonu w pok F1. Rodz krzyż hodowl- wewnątrzgat i oddalone (międzygat, międzyrodzajowe). Podział krzyżowania: Proste- forma mateczna x ojcowska (AxB). Zwrotne- bierzemy pod uwagę dziedzicz cytoplazm (AxB BxA). Wielokrotne- AxB; (AxB)xC; [(AxB)xC]xD. Zbieżne- AxB i CxD; F1: (AxB)x(CxD); ABCD. Wielokier- AxB AxC AxD... Dialleliczne- wszystko we wszystkich kier, szukanie najlepszej formy. AxB AxC; BxC; BxA CxA; CxB. Wsteczne: testowe (AxB)x homozyg recesywna, wypierające: (AxB)xA selekcja, [(AxB)xA]xA, itd. Etapy krzyżowania- wybór genotypów rodzicielskich, przygot rośl matecznych i r ojcowskich, przygot poj kwiatost i kw, kastrowanie kw, izolowanie kw, kontrolowane zapylenia, opieka nad rośl. Kastrowanie: fizyczne- wys temp, kąpiele 40-45st C, niska temp -2,8 do 2,2st C; chemiczne- alk etyl 40%, gametocydy- przedprotność, zamieranie ziaren pyłku; genetyczna- czynniki genet, powodujące męską niepłodność (nie wysypują się ziarna pyłku). Genetyczna męska niepłodność- podlega prawom dziedziczenia Mendla, może znajd się w cytopazm części kom (cytoplazm gen meska niepł). Izolacja (tonofan, płótno, gaza)- przestrzenna (w polu) i czasowa (termin kw). POMIDOR- LE, z Am Pd w XVIw, 1 żółte (złote jabłko z Wł), upr w polu i osł, rozsada, kraje dł okr weg grunt, r diploidalna 2n=12chr, 9 gat do rodz L, samopylna, kw 6-8 tyg od siewu, owoce 6-8 tyg od zapylenia, kw w kws (grono), kw poj, podw złoż, odm upr kws poj o 5-10 kw, w 1 kws kw zakw w odstępach 1-kilku dniowych, obcozapylenie 0,5-4%, korona rórkowata, płatki zrośnięte, 5 pręcików, 1 górny słupek, wyst chasmogamia (1 z mechan zapewn samozapyl- plejstogamia), pylniki pękają w 2 dni po zakw, zjaw protogyni- org żeńskie zdolne do zapł wcześniej niż org męskie i dihogamia- niejednomierne dojr org m i ż, samoniezgodność- uwarunk genet, uniemożl samozapyl, kastracja 1 dzień przed otw pąków kw, po kastr nanosimy pyłek na słupek, pyłek zbier mechan wibrator, 6-24h przech, w lodówce w kaps do kilku tyg. Gametoficzny system samoniezgodn- uwar genotypem gamet, w tym syst niezgodn decyduje gen mający wiele allelicznych form. Gdy ziarno pyłku zaw ten sam allel niezgodn co słupek wzrost łagiewki pyłk jest zaham i zapł nie zach. Zapł nast. tylko gdy allel wyst w pyłku różni się od alleli wyst w słupku. Sporofityczny system niezgodn- różni się od w/w tym że reakcja pyłku zdeterm jest diploidalnym genotypem r która ten pyłek wytw czyli zal od sporofitu r matecz. W syst tym allele niezgodn mogą wykazywać dominację i działanie indywid z innymi kombinacjami alleli w pyłku i słupku. Chów wsobny - zwiększa homozygot, dzieli populację na różniące się linie, zmniejsza żywotność rośl, eliminuje osobniki o czynnikach letalnych. Prowadz ch ws prowadzi do uzysk linii ws (żyta, zea), są wyk w hod heteroz. Depresja wsobna- wywołana zawęż pulą genową szczątk populacji. Jest wynikiem zapylenia rośl własnym pyłkiem. Heterozja- swoista wybujałość potomstwa mieszańc F1. Fenotypowy skutek współdz genów u heterozygot. Dzięki niemu mieszańce F1 mogą znacznie przewyższać wart fenotypową cech il swoich homozyg rodz. H. Dodatnia- interesująca nas cecha przejawia większą wart niż jej rodzice. H. Ujemna- pok F1 wyazuje spadek wart w porówn z rodz. Hipoteza heterozji- zj superdominacji- naddominacja w obrębie 1 pary alleli wychodzi się z zał że stan heterozyg wzmaga wydajność, zj współdz genów domin i teoria wspóldz genomu z plazmonem. Etapy hod heteroz- otrz lini heterozyg, szukanie komb krzyż dających najw efekt heterozji, prod heteroz mat siewnego. Chów wsobny r obcopyl- zmuszenie r obcop do samozapł. Min chowu wsobnego- jeśli w wyn stos w dł czasie ch ws nie uzysk się dalszej depresji ws, uzysk potomstwo określa się jako linię ws. Chów siostrany- linie nie są tak homozyg w obrębie potomstwa 1 rośl, w tej metodzie nigdy w 100% nie uzysk rośl homozyg. Otrz hapl w kulturach in-vitro: androgeneza- pozysk haploidów z ziaren pyłku na drodze kultur in-vitro, gynogeneza- pozysk haploidów z niezapł woreczków zal. Wyk homozyg lini r samopyl. Szuaknie komb krzyż dających efekt heterozji: ocena ogólnej zdoln komb topcross (wszystkie linie ws krzyż się z 1 zapylaczem, l komb wyn n, wstęp do krzyż diaaleliczn, stos gdy łatwo przepr kastrację lub przy wyk męskiej sterylności, elim 50% niekorzyst lini ws) i polycross (stos w hod r wielol i o drobnych kw obupłc. I etap-selekcja pojedynków, otrz klonów, II etap- sadzenie poszcz klonów w blokach, swobodne przepylanie, powst nas mieszańc wszystk możl komb r wysadz w bloku, III etap- ocena wart potomstwa poszcz bloków X, umożl dok wyboru najkorzystn zestawu komponentów rodzicielskich. Ustal komb klonów wysadza się na plant nas służ do otrz nas elitarnych nowej odm, hod ta ma zast w hod odm syntetycznych), ocena swoistej zdoln komb- charakt zdoln 2 określ lini ws do wydaw bójn pot przy wzaj X, l otrz mieszańców n*(n-1), krzyż diaalel w 1 kier- używ danej lini tylko jako formy mat lub ojc tą met ogranicz l komb mieszańc o poł. L otrz miesz n*(n-1)/2. Metoda X lini Ż z M: zaleta możliwość zmiesz nas lini Ż z nas lini M, co pozwala na równomier rozmieszcz r M na polu, co sprzyja zapylaniu. Wszystkie zawiązane owoce zaw nas F1, i uproszcz jest wysiew i zb. Reprod form rodzic- traktow lini Ż AgNO3 i po wytw kw M samozapylenie. Reprod formy M przez traktow młodych r Ethrelem. Dwupienność- zdoln wytw kw M i Ż na osobnych r. Wyst u szparagów, szpinaku, chmielu, konopi. R Ż mają 2 chr X a M X i Y. Rośl heterozyjne- brokuł bć, cebula, dunia zw, kalafior, kalarepa, kap bruk, gł, zea cukr, melon, papr, po, seler korz, szparag, szpinak, beg semp, dalia pel rab, pet ogr. In vitro- hod r, cz r, tk i poj kom na sztucznych pożywkach w jałowych war pod szkłem. Zalety- dysponowanie ogromn liczbami genotypów, uzysk efektów selekcji w krótkim czasie, możl b precyzyzjnej kontroli wszelkich czynników dot dział mutagenami, war selekcji i wzrostu. Wyk in vitro do realizacji celów gen-hod: uzysk nowej zmienn gen (mutacje, transformacje obcym DNA, mieszańce płc, miesz somatyczne, haploidy) i utrz zmienności gen i rozmn r. Drogi rozmn in vitro- 1 organogeneza- pobranie fragm r (bez korz), umieszcz napoż, uzysk kultury kallusowej, pobudzenie organogenezy, przenies na inną poż (pasażowanie) która pobudzi r do ukorz. 2 organogeneza- r dawcapobr tk uzysk kult kallusowej uzysk poj kom przenies na poż stałą tworz kultur kallusowych organogen ukorz. Embriogeneza- r dawca pobr tk uzysk kult kall kult zawiesinowa kom somatyczna embriogeneza wyszczególn poszcz embrionów z poż płynnej na stałą. Kult kallusowe- dzieląca się nie zorg tk mająca wygląd bezpost masy, w nat wyst jako tk przyranna, wykaz duże skłon do nieprawisł podz kom, kom ddzielą się mitot, mogą powst komaneuploid, poliploid. Przez 1 mc z 1g kallusa uzysk 500 r. Kult zawiesinowa- pocz biorą z kult kall, pozwalają prowadz badania nad proc wzrostu i różnic się, zast do otrz zregener r. Statyczne- określ czas trwania, skł odż wyczerpują się, gromadz się prod przem mat, hod w kolbach na wytrząs. Ciągłe- zapewnienie przepł nowej poż, stały odbiór narast kom. Kult poj kom- tratwa z bibuły filtrac, w wiszącej kropli, w mokrokamerze. Kult protoplastu- kom bez śc kom, pozysk z mezofilu liści lub kult zawiesin kall, zaw enz traw śc kom. (liść odkaż - zdejm epidermy- dział enz na tk mezofil- wypłuk zawiesiny- uzysk miesz somat- uzysk kall- embriogen/organogen). Kult pylników i mikrospor- wytw hapl drogą androgen, pylnik zaw wielojądr ziarna pyłku, pylniki zaw ziarna p które w kult dzielą się i tworzą kallus, pylniki dzielą się i tw wielokom prazarodki. Metoda izolowanych mikrospor- jednojądr ziarna p bezpośr po 1 mit, większ a zsoln do androgen, miejsza do tworz kallusa. Kult zarodków pozysk drogą płc- do pozysk mieszańców przeprowadz krzyż. Kult fragm rośl- droga do rozmn weget (stoż wzr, fr pędów, liści). Etapy prowadz in-vitro: przygot i pob mat rośl, sterylizacja pow pobr fr (oczyszcz i zan na 0,5 sek w 50% alk et w celu odpow r i umieszcz w roztw odkaż- chlorox), przygot poż (odpow pH, skł pok- makro N P K Mg Ca Cl S, mikro , wit tiamina, biotyna, sacharoza C, subst wzrostowe hormony i fitohorm, auksyny gibereliny, nat- ml kokos, sok pomid, mączka banan, hydrolizat kazeiny, słodowy) wyszczepianie fr r na poż, dobór odpow war środ, pasażowanie, przesadz zregener r do ziemi.