Fazy rozwoju dzieci
Okresy rozwoju dzieci możemy podzielić na okres noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny oraz wczesnoszkolny. Istnieją jeszcze dwie późniejsze fazy, kiedy dzieci powoli dojrzewają, czyli okres szkolny oraz okres pokwitania, zwany również czasem dojrzewania. Pierwsza część życia dziecka zwana jest okresem niemowlęcym. Trwa ona od urodzenia maleństwa, aż do ukończenia przez niego pierwszego roku życia. Początkowa faza, trwająca przez pierwszy miesiąc życia malucha zwana jest okresem noworodkowym. Niemowlę większość czasu przesypia, budząc się jedynie w porze karmienia. Po około sześciu, siedmiu miesiącach zaczyna gaworzyć, a następnie reagować na swoje imię oraz interesować się otaczającym światem. Bierze do rączek wszystko, co ma w swoim zasięgu. Pojawiają się zęby mleczne. W kolejnych okresach dziecko doskonali sprawność ruchową. Rozpoczyna się również rozwój intelektualny malucha. W wieku przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym dzieci przyswajają sobie wiedzę poprzez zabawę, a następnie coraz bardziej systematyczną naukę.
Okres niemowlęctwa
Okres niemowlęcia jest pierwszą fazą rozwoju maleństwa. Uważa się, iż trwa on od urodzenia do końca pierwszego roku życia dziecka. Pierwszy miesiąc życia zwany jest okresem noworodkowym. W trakcie tej fazy życia niemowlę większość czasu przeznacza na sen, budząc się jedynie w porze karmienia. Najlepiej dla niemowlęcia, gdy odżywiane jest mlekiem matki. Po około sześciu miesiącach można urozmaicić jego dietę o różnego typu papki, a następnie powoli wprowadzać normalne pożywienie. Pomiędzy drugim a trzecim miesiącem życia dziecko zaczyna wydawać pierwsze dźwięki, które po pół roku przechodzą w gaworzenie, a następnie (około siódmego miesiąca) w pojedyncze sylaby. Także w tym okresie możemy zaobserwować, iż maleństwo zaczyna rozpoznawać swoje imię, a także identyfikować słowa wypowiadane przez dorosłych z konkretnymi przedmiotami. Potrafi posługiwać się również obiema rączkami, z czym wiąże się fakt, że chwyta wszystko co tylko znajduje się w jego zasięgu. Wymaga więc już poświęcenia mu nieco większej ilości czasu.
Okres niemowlęctwa jest ogromnie ważny dla prawidłowego rozwoju dziecka. Początkową jego część, trwającą przez pierwszy miesiąc życia dziecka, nazywamy okresem noworodkowym. Niemowlę przesypia niemalże cały dzień, budząc się tylko w czasie karmienia. Najlepiej, aby maleństwo było odżywiane mlekiem matki, zawiera ono bowiem wszystkie niezbędne elementy potrzebne do prawidłowego rozwoju dziecka. Po około sześciu miesiącach zaobserwować możemy gaworzenie naszego maleństwa, a około miesiąc później pierwsze wypowiadane przez nie sylaby. W tym właśnie czasie maluch zaczyna reagować na swoje imię oraz rozpoznawać poszczególne wyrazy, łącząc je z przedmiotami codziennego użytku. Około siódmego miesiąca pojawiają się u niemowlaka zęby mleczne. Ponadto rozpoczyna już on intensywnie poruszać obiema rączkami, chwytając wszystkie przedmioty, które ma w swoim zasięgu. Pół roku po urodzeniu można już maleństwo przyzwyczajać do pokarmu innego niż mleko matki. Początkowo powinny to być różnego rodzaju papki, a następnie już normalne jedzenie.
Wiek przedszkolny
Okres przedszkolny trwa od około trzeciego roku życia do szóstego. Jest to czas zwany średnim dzieciństwem. Wówczas dziecko bardzo szybko rośnie i przybywa na wadze. Odczuwa dużą potrzebę ruchu. Powoli, po okresie gwałtownego wzrostu, uczy się koordynować swoje ruchy. Rozwój w tym okresie odbywa się na różnych płaszczyznach, nie tylko fizycznej, ale także społecznej, emocjonalnej, czy intelektualnej. Wyobraźnia naszej pociechy zaczyna się kształtować. Następuje także wzrost relacji rówieśniczych, choćby poprzez uczęszczanie do przedszkola. Kontakt z innymi dziećmi powoduje, że świadomość społeczna naszego dziecka wzrasta. Maluch uczy się dosyć szybko takich podstawowych rzeczy, jak naśladowanie odgłosów zwierząt. Również jego rysunki stają się staranniejsze i wyraźniejsze. Wyostrza się wzrok i słuch. Dziecko uczy się nazywać swoje emocje, a równocześnie uważnie obserwuje zachowanie dorosłych w konkretnych sytuacjach. Jak widać - rozwój dziecka w okresie przedszkolnym jest niezwykle rozległy.
Rozwój w fazie przedszkolnej
Wiek przedszkolny to dla dziecka czas intensywnego rozwoju na wielu płaszczyznach: fizycznej, psychicznej, intelektualnej, czy emocjonalnej. Dziecko zaczyna intensywnie rosnąć, przybiera również na wadze. Jego wyobraźnia zaczyna się rozwijać. Uczy się rozróżniać kolory oraz naśladować głosy zwierząt. Niezmiernie ważne w tym okresie są, kształtowane dopiero, relacje rówieśnicze. Dzieci zaczynają współpracować ze sobą podczas zabawy, która odznacza się już konkretnym pomysłem i fabułą. Rysunki dzieci stają się dokładniejsze. Wyostrza się ich wzrok oraz słuch Przedszkole bardzo pomaga maluchom rozwijać swoje talenty oraz poznawać zasady życia społecznego. Dzieci należy uczyć poprzez zabawę. Okres przedszkolny to także czas rozpoznawania własnych emocji oraz uważnej obserwacji zachowań dorosłych. Należy więc zwrócić baczniejszą uwagę na to, co mówimy lub jak zachowujemy się przy dziecku. Bardzo łatwo bowiem zapamiętuje ono określone zachowania dorosłych w danych sytuacjach, a potem naśladuje je.
Okres wczesnoszkolny
Okres wczesnoszkolny dziecka obejmuje czas około siódmego do dziesiątego roku życia. Jest to czas intensywnego rozwoju, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Związany jest głównie z nauką. Wskazane jest, aby odbywała się ona nie w sposób całkowicie ścisły, ale także z elementami zabawy. Dziecko, poprzez takie właśnie czynności, przekona się, że uczenie się to nie przykry obowiązek, ale radość z poznawania nowych rzeczy i zjawisk. Ogromna w tym rola zarówno rodziców, jak i opiekunów szkolnych. Niezbędne są również zabawy wymagające wysiłku fizycznego. Najlepiej, aby odbywały się one w gronie rówieśników. W ten sposób można rozpocząć przystosowywanie dziecka do życia w społeczeństwie i współpracy z innymi ludźmi. Nie wolno zapominać, że ważne jest, aby nauczyć dziecko systematyczności i przestrzegania zasad, np. określona godzina snu, posiłku, konieczność sprzątania pokoju, czy pomagania przy obowiązkach domowych. Będzie to miało duże znaczenie w późniejszym, młodzieńczym, a potem już dorosłym, życiu dziecka.
Okres wczesnoszkolny obejmuje dzieci w wieku od siedmiu do około dziesięciu lat. Jest to czas niezwykle intensywnego psychofizycznego rozwoju dziecka. Uczy się ono współpracy z rówieśnikami, poznaje podstawowe zasady życia społecznego. Najlepiej, aby początki nauki pokrywały się również z czasem poświęcanym na zabawę. Naukowcy twierdzą, że dzieci łatwiej przyswajają wiedzę przekazywaną im poprzez zabawę. Okres wczesnoszkolny to także czas, gdy należy przygotowywać dziecko do obowiązków. Ważne jest, aby wskazać obowiązujące w domu zasady i uczyć dzieci ich przestrzegania. Chodzi tu o takie proste czynności, jak przeznaczanie czasu systematyczną na naukę, określone godziny snu, czy wprowadzanie dzieci w świat codziennych, domowych obowiązków. Nie wolno jednak zapominać, że dziecko w tym wieku potrzebuje również, a może przede wszystkim, zabawy i kontaktu z rówieśnikami. Nie zabraniajmy więc naszej pociesze wyjść na zewnątrz i móc bawić się z kolegami. Jest to bowiem niezwykle istotne dla jego prawidłowego rozwoju psychofizycznego.