S1P

Normy i zasady żywienia różnych grup ludności. Sposób żywienia i stan odżywiania - badania na poziomie populacyjnym i krajowym.

S2P

Znowelizowane normy żywienia

S3P

Jarosz M. , Bułhak-Jachymczyk B. „normy żywienia człowieka - podstawy prewencji otyłości PZWL, W-wa 2008

S4P

• Polskie normy żywienia zostały opracowane dla większej liczby, niż poprzednio, grup wieku i stanów fizjologicznych: dla dorosłych 19-30lat, 31-50, 51-65 lat, 66-75, i >75r.ż; Kobiety ciężarne i karmiące <19r.ż. >19r.ż.

• Dla wszystkich grup określono: masę ciała, wysokość, BMI

• Wzięto pod uwagę 3 stopnie aktywności fizycznej:

• Aktywność fizyczną mała PAL=1,6

• Aktywność fizyczna umiarkowana PAL=1,75

• Aktywność fizyczną dużą PAL=2,2

• Znowelizowane polskie normy żywieniowe uwzględniają nowe poziomu, które ułatwiają wykorzystanie ich w praktyce, a ponadto umożliwiają porównanie poszczególnych wartości i korzystanie z norm opracowanych w innych krajach.

S5P

Poziom EAR - średniego zapotrzebowania grupy - pokrywa zapotrzebowanie 50% zdrowych, prawidłowo odżywionych osób wchodzących w skład grupy.

Poziom RDA - zalecanego spożycia -pokrywa zapotrzebowania 97,5% zdrowych, prawidłowo odżywionych osób wchodzących w skład grupy (dawny poziom bezpiecznego spożycia)

Poziom AI - wystarczającego spożycia -(gdy nie można określić EAR) - wystarcza prawie dla wszystkich zdrowych, prawidłowo odżywionych osób wchodzących w skład grupy.

Poziom UL - najwyższy tolerowany poziom spożycia - najwyższy biologicznie tolerowany poziom spożycia danego składnika ze wszystkich źródeł (pokarm, woda, suplementy) nie wywołując u prawie wszystkich (97,5%) osób wchodzących w skład grupy objawów niekorzystnych.

S6P

Zalecenia dla populacji Polskiej w prewencji otyłości i innych przewlekłych chorób niezakaźnych

Tłuszcze ogółem	15-30% Ec
Nasycone kwasy tłuszczowe (SFA)	<10% Ec
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA) n-6 n-3 izomery trans kwasów tłuszczowych jednonienasycone kwasy tłuszczowe	6-10% Ec 5-8% 1-2% <1% Tłuszcze ogółem -(SFA+PUFA+trans)
Węglowodany ogółem Cukry rafinowane	55-75% Ec <10% Ec
Białko	10-15 Ec
Cholesterol	<300mg
Włókno pokarmowe	>25g
Sól	<5g
Owoce i warzywa	>400g
Foliany	>400µg
Poziom aktywności fizycznej	PAL>1,75
Wyłączenie karmienie piersią	Do około 6 m.ż.

S7P

Praktycznym odzwierciedleniem norm żywienia potrzebnym przy planowaniu i realizacji żywienia, szczególnie w zakładach żywienia zbiorowego, są:

Modelowe, zalecane racje pokarmowe

Zestawy produktów z różnych grup wyrażone w gramach w przeliczeniu na 1 osobę na dzień, które pokrywają normy na energię i składniki odżywcze dla poszczególnych grup ludności przy uwzględnieniu określonego marginesu bezpieczeństwa.

S8P

Modelowe racje pokarmowe do niedawna określano mianem norm żywienia

Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 24 czerwca 1974 r.w sprawie racji pokarmowych w całodziennym wyżywienia różnych grup ludności.

Odchodzi się od nazewnictwa „normy”, gdyż wskazuje to na konieczności ich bezględnego stosowania

Obecnie raczej pokarmowe maja formę zaleceń i spełniają rolę edukacyjną w praktyce rtaelizacji żywienia zbiorowego

S9P

Modelowe racje pokarmowe powinny odpowiadać następującym kryteriom:

• Być zgodne z zaleceniami norm żywienia dla poszczególnych grup ludności

• Być akceptowanie prze złudność i uwzględniać jej tradycyjne zwyczajowe żywieniowe

• Pozostawać prozdrowotny charakter i sprzyjać racjonalizacji żywienia społeczeństwa

• Być możliwe do realizacji istniejących na rynku dostępności asortymentowej produktów spożywczych

S10P

Normy żywienia i modelowe racje pokarmowe są praktyczna podstawią podobnie jako przewodniki GHP i GMP

S11P

Modelowe racje pokarmowe wyrażone zostały przez 6 grup produktów spożywczych:

1. Produkty i przetwory zbożowe (pieczywo pszenne, żywienia, mąka i makarony, kasze, ryż, płatki śniadaniowe, ziemniaki)

2. Warzywa i owoce (warzywa, nasiona strączkowe i orzechy, owoce)

3. Mleko i produkty mleczne (mleko i mleczne napoje fermentowane, sery twarogowe,, sery podpuszczkowe)

4. Mięso, wędliny, ryby oraz jaja (mięso, drób, ryby, jaja)

5. Tłuszcze (zwierzęce i śmietana, roślinne oleje i margaryny, mieszane)

6. Cukier i słodycze

S12 Tabela - nie trzeba znać

S13P

Ocena aktualnej sytuacji dotyczącej sposobu żywienia populacji polskiej

S14P

Oszacowano spożycie produktów spożywczych oraz energii i składników pokarmowych metoda wywiadu 24-godzinnego. Wielkość porcji szacowano przy pomocy „albumu fotografii produktów i potraw”. Do oceny stopnia aterogenności diety wyliczono wskaźnik Keys”a.

Wsk. Keys'a = 1,35 (2*SFA-PUFA)+1,5

Wartości pożądane: dla kobiet <38, dla mężczyzn: <34

S15P

Wykres spożycia produktów zbożowych u mężczyzn

S16P

Wykres spożycia produktów zbożowych u kobiet

S17P

Spożycie przetworów mlecznych u mężczyzn

S18P

Spożycie przetworów mlecznych u kobiet

S19P

Spożycie Ryb u mężczyzn

S20P

Spożycie ryb u kobiet

S21P

Spożycie mięsa drobiu, ryb i przetworów (g/dzien)

Udział ryb w spożyciu produktów

S21P

Spozycie tłuszczów dodanych (g/dzień)

Tłuszcze zwierzece: 51% tłuszczów dodanych u K i M

Tłuszcze roślinne: 47% tłuszczów dodanych u M i 44% u K

Reszta: tłuszcze mieszane (masło +margaryna/olej)

S22P

Spożycie warzyw i owoców

Łączne spożycie warzyw i owoców: wystarczające

Spożycie owoców: odpowiednie

Spożycie warzyw: za niskie

S23

Wnioski

Poziom spożycia podstawowych artykułów spożywczych nie jest zgodny z zalecanymi racjami pokarmowymi:

• Szczególnie nieskie, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, jest spozycie przetworów zbożowych i produktów mlecznych (40-60% zalecanej ilosci) co może być przyczyna niedoborów Ca, Mg, Zn, Cu., Mn, i Witami z grupy B w diecie

• Konsumpcja [przetworów miesnychj i mężczyzn przekraca zalecane ilośc

S24P

Spożycie energii (kcal/dzień)

Mężczyźni		Kobiety
PDK	2174	MAZ	1468
POLSKA	2743	POLSSKA	1681
Ilość zalecana	2500-3100	Ilość zalecana	1900-2300

Spozycie witaminy C (mg/dzień)

Mężczyźni		Kobiety
PDK	56	MAZ	1468
POLSKA	75	POLSSKA	1681
Ilość zalecana	2500-3100	Ilość zalecana	1900-2300

S25P

Udział energii z tłuszczu

Mężczyźni		Kobiety
SWK	34	LUB	33
POLSKA	37	POLSKA	35
Ilość zalecana	40	Ilość zalecana	30

Wskaźnik aterogenności diety

Mężczyźni		Kobiety
SWK	44	PDL	40
POLSKA	47	POLSKA	46
PDK	52	OPO	52
Ilość zalecana	<34	Ilość zalecana	<38

S27P

Spożycie wapnia

Mężczyźni		Kobiety
SWK	475	MAZ	369
POLSKA	571	POLSKA	460
MLP	688	LUB	460
Ilość zalecana	Min 800	Ilość zalecana	800

S28P

Wnioski

• Dieta dostarcza zalecane ilości energii dla mężczyzn, nie pokrywa zapotrzebowania energetycznego u kobiet

• Dieta jest niezbilansowan pod względem wielu składników pokarmowych, niezbędnych dla zachowania zdrowia i zapobiegania chorobom przewlekłym

• Dieta cechuje się wysoka aterogennością

• Stwierdza się niedostateczną zawartość w diecie wapnia, magnezu i Witami z grupy b z zaleceniami jest spożywanie witaminy Ci E

• Najmniej korzystna jakość zdrowotna diety występuje w populacji mężczyzn z woj. Podkarpackiego oraz u kobiet t z woj. Mazowieckiego

S29P

Ocena aktualnej sytuacji dotyczące stanu odżywienia

S30P

Stan odżywienia jest to stan zdrowia wynikający z e zwyczajowego spożycia żywności, wchłaniania i wykorzystywania składników odżywczych diety oraz działania czynników patologicznych wpływających na te procesy

Ocena stanu żywienia ( w tym zwłaszcza ocena masy ciała, ilości dystrybucji tkanki tłuszczowej w organizmie) możliwa określenia ryzyka przewlekłych chorób niezakaźnych i jest niezbędna do oceny sytuacji zdrowotnej społeczeństwa

W Polsce dotychczas przeprowadzono wiele badań stanu odżywienia zarówno wśród Osów dorosłych, jak i w grupie dzieci i młodzieży

S31P

Badanie składu ciała (Body composition) - dgrywa istotna rolę w ocenie zawartości tkanki tłuszczowej w stanach nieprawidłowego opdżywienia (otyłość, wyniszczenie), a także w naoktórych zaburzeniach hormonalnych, gdy towarzysza im zmiany w zakrecie tkanki tłuszczowej.

S32P

Model dwukompartmentowy

Masa ciał = tłuszcz (BF, body FAT) +nas beztłuszczowa (FFM, FAT-free-mass)

Tłuszcza - nie zawiera wody ani potasu, gęstość 0,9 g/ml

Masa beztłuszczowa - 72-745 wody, 60-66 mmol/l potasu, gęstość 1,1 g/ml

Mas ciała = tkanka tłuszczowa (AT, adipose tissue) + tkanka beztłuszczowa (LBM, lean body mass)

AT- tłuszcz, zrąb nielipidowy, błony komórkowe, cytoplazma, organella komórkowe adipocytów.

S33P

Model daterokompartmentowy

Masa ciał=woda+białko+kości i składniki mineralne +tłuszcz

Metoda pomiary całkowitego potasu w ciele (TBK, Total body kalium) i ocena całkowietaj wody ciał (TBW, toal body water)

Masa ciała = masa tłuszczy (BF, body FAT) +mas komórkowa (BCM, body cell mass)+woda pozakomórkowa (ECW)

S34P

Metody oceny składu ciała

S35P

Metoda spektrometrii w bliskiej podczerwieni

Zasada pomiaru opera się na zdolności absorbowania przez związki chemiczne (np. tłuszcz, wodę) określonych długości fali świetlnej z zakresu 750nm do 3000nm (bliskiej podczerwieni). Głowieca pomiarowa (sonda optyczna) emituje na przemian diw wiązki światła o różnych długościach fali, a więc o długościach, które są absorbowane przez „szukane” związki chemiczne oraz o takich długościach fali, które są przez te związki odbijane. Pierwsze z nich nazywamy pomiarowymi drugie referencyjnymi.

S36P

Analiza impedancji bioelektrycznej

Metoda Piera się na różnicy w przewodzeniu prądu eklektycznego w kompartmencie wodnym i tłuszczowym - w strukturach biologicznych podani stałego niskozmiennego prądu zależnie od częstotliwości zahamowanie (impedancję) w jego przepływie.

W ten sposób płyny ustrojowe i elektrolity są odpowiedzialne za przewodnictwo prądu, a błony komórkowe decydują o pojemności elektrycznej.

S37P

Wnioski

• Nadwago występuje i ok. 60% mężczyzn i ok. 50% kobiet dorosłych w Polsce. Otyłość brzuszna stwierdza się u 26-28% mężczyzn i 35-50% kobiet

• Częstość występowania nadwagi i otyłości w populacji dzieci i młodzieży jest szacowana na 13% u chłopców i 12% u dziewcząt.

S38P

• Występowanie nadwagi i otyłości jest zróżnicowane w zależności od płci, środowiska, regionu kraju i statusu społecznego

• Nadwaga występuje częściej u mężczyzn otyłość - u kobiet

• Wśród dzieci i młodzieży nadwaga i otyłość występują o częściej w młodszym wieku, wśród osób dorosłych częstość ich występowania wzrasta wraz z wiekiem

• Wśród mężczyzn nadwago i otyłość częściej występują w mieście natomiast wśród kobiet na wsi.

• Największe rozpowszechnienie nadwago i otyłości Polsce stwierdzenie się w województwie mazowieckim

• Niedobór masy ciała u dorosłych występuje u 1% mężczyzn i ponad 3% kobiet, a w populacji dzieci i młodzieży u 12% chłopców i 14% dziewcząt

• Występowanie na ryzyko niedożywienia energetyczno-białkowego narażone są dzieci

I jeszcze tu było kilkaset niepotrzebnych slajdów :)))))

---