Transakcja walutowa typu SPOT polega na: zakupie lub sprzedaży waluty z naty- chmiastowym wykonaniem. Transakcja walutowa typu FORWARD polega na: zakupie lub sprzedaży waluty w tran- sakcji terminowej w celu ograniczenia ryzyka kursowego. kupujemy dziś żeby zabezpieczyć się przed zmianami Zabezpieczanie przed ryzykiem ku- rsowym związanym z posiadaniem aktywów finansowych w walucie obcej to tzw. HEDGING SWAP walutowy polega na: jednoczesnej: transakcji walutowej z natychmiastowym wykonaniem i transakcji terminowej na tę samą sumę ARBITRAŻ walutowy polega na: wykorzystywaniu różnicy kursu walu- towego na różnych rynkach Zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym związanym z dokonywa- niem międzynarodowej wymiany handlowej za pomocą transakcji walutowych typu forward to tzw: COVERING Celem wprowadzenia DEWALUACJI może być: ograniczenie inflacji w kraju Skutki wprowadzenia dewaluacji mogą zostać ograniczone przez: podniesienie cen na rynku krajowym przez zagranicznych eksporterów Zgodnie z twierdzeniem MARSHALLA-Letnera dewaluacja powoduje poprawę bilansu handlowego: gdy popyt na Imno- rtowane/ eksportowane towary jest stosunkowo wysoki DEFICYT PŁATNICZY kraju A w systemie waluty złotej ulegał samo- istnemu ograniczeniu wskutek dzia- łania pewnych automatycznych mechanizmów. Ich funkcjonowanie uruchamiało m.in.: odplyw kapitałów z kraju A Wśród przyczyn kryzysów waluto- wych w systemie dewizowo-złotym po II wojnie można wymienić: liberalizację przepływów kapitałowych W celu ograniczenia DEFICYTU w bilansie płatniczym konieczna jest polityka pieniężna: restrykcyjna CŁO wychowawcze to odmiana cła ochronnego CŁO nakładane na towary nie produkowane w kraju to cło: FISKALNE CŁO wprowadzone w celu ochrony krajowej produkcji monopolowej: EKSPANSYWNE Instrymenty PARATARYFOWE opłaty wyrównawcze, subsydia eksportowe Instrumenty POZATARYFOWE: licencje importowe, dobrowolne ograniczenie eksportu SZTYWNY KURS WALUT DEWALUACJA- obniżenie waluty krajowej wobec innych walut CEL: poprawa bilansu płatniczego stosuje się jeśli występuje deficyt bilansu płatniczego i inflacja, gdy poziom koniunktury niski dewaluacja może spowodować ożywienie, zwiększenie eksportu z danego kraju, ograniczenie importu. REWALUACJA- wzrost waluty CEL: w celu osłabienia występują- cych tendencji inflacyjnych, ma spowodować wzrost importu i zmnie- jszenie eksportu oraz w efekcie ograniczenie bądź likwidację nadwy- żki bilansu płatniczego. może powodowac wzrost podaży na rynku wewnętrznym, potanienie dóbr zagranicznych i podrożenie krajow- -ych, import rośnie eksport maleje PŁYNNY KURS WALUT Aprecjacja- wzrost wartości waluty krajowej względem waluty obcej Zalety: spadek kosztów obsługi zadłużenia zagranicznego, zmnie- mszenie presji inflacyjnej, zwiększa poziom płac realny, wzrost siły nabywczej Wady: osłabienie konkurencyjności eksportu, wzrost kosztów pracy POLITYKA KURSU WALUTOWEGO
SPREAD- różnica dwóch kursów kupna i sprzedaży, 2ceny tego samego RODZAJE KURSÓW: * stałe (sztywne)- ustalany przez BC danego kraju /NBP/ * płynne- ustalany przez rynek, pod wpływem popytu i podaży może zmieniać się kilka razy w ciągu dnia RYNEK WALUTOWY- całokształt transakcji wymiany walut UCZESTNICY RYNKU pozycja: * otwarta- należności nie równe zobowiązaniom * zamknięta- należności i zobowiążą- nia są sobie równe Pozycja może być: * długa- przewaga należności * krótka- przewaga zobowiązań TRANSAKCIE RYNKU WALUT. * SPOT- z natychmiastowym wykonaniem * FORWARD (terminowe)- dostawa waluty po ścisle określonym czasie, 3 m-ce, kupuję dziś żeby zabezpieczyć się przed zmianami kursu COVERING- krycie ryzyka kursowe- go, związane z wymianą walutową FUTURES- w celu spekulacji na rynku, kontrakty terminowe transakcje wystandaryzowane okreslona kwota w ogóle nie ma dostawy waluty SWAP- równoczesne zawarcie transakcji spot i terminowej na tą samą sumę i w tej samej walucie. ARBITRAŻ- wykorzystanie różnic kursowych na różnych rynkach HEDGING- asekuracja, odpowiednik coveringu, w przypadku gdy ktoś posiada aktywa finans. w walucie obcej (zabezpieczenie się) ZMIANY KURSU MOGĄ MIEĆ WPŁYW NA: bilans handlowy, przesunięcia w bilansie płatniczym, syt. gosp. kraju. OGRANICZENIA WPROWADZE- NIA DEWALUACJI: zagrożenie dewaluacja wtórną, pobudzenie inflacji w kraju, polityka cenowa TWIERDZ. M. LERNERA Dewaluacja powoduje poprawę bilansu handlowego gdy suma elastyczności popytu krajowego na import i popyt zagraniczny na eksport jest większa od 1. MIEDZYNARODOWY SYSTEM WALUTOWY CEL: maksymalizacja korzyści w wymianie międzynarodowej SYSTEM DEWIZOWO-ZŁOTY po I w.ś. w latach 1931 najlepiej skorzystali Amerykanie, Bretton Woods- utworzenie MFW kraje które chcialy uczestniczyć musiały spełniać warunki: priorytet waluty ustalony w zlocie, lub dolarach, transakcje oparte na parytecie, zmiana parytetu możliwa tylko w przypadku nierównowagi bilansu płatniczego, 1 waluta oparta na złocie czyli dolar, inne waluty oparte na zlocie. PRZYCZYNY KRYZYSÓW walutowych: nierównomierny wzrost gosp. , duże rozpiętości stóp %, chroniczny deficyt handlowy USA, zaniżona cena zlota monetarnego, nieelastyczny system dostosowania bilansu pł., przepływy kapitałów związane z liberalizacją obrotów handlowych, w 1972 upadek systemu, zawieszono wymienialność dolara na złoto. BILANS PŁATNICZY- syntetyczne zestawienie wszystkich płatności dokonywanych między rezydentami krajowymi, a zagranicą Przyczyny nierównowagi bilansu płatniczego (zadłużanie się): deficyt handlowy i budżetowy Mechanizm RÓWNOWAŻENIA BILANSU PŁATNICZEGO: aktywna stopa % (nie dopuszczenie do deflacji), mechanizm kursowy (osłabienie waluty import większy od eksportu), mechanizm stopy %(wzrost stopy przyciąga kapitał zagraniczny) Środki przywracania równowagi: system monetarny i polityka monetarna, system fiskalny i polityka fiskalna- ekspansja budżetowa
|
Deprecjacja- spadek wartości waluty krajowej względem obcej Zalety: poprawa konkurencyjności eksportu, obniżka kosztów pracy Wady: zwiększenie presji inflacyjnej, rośnie deficyt, wzrost kosztów obsługi zadłużenia zagranicz., zmniejsza poziom płac realnych, obniżenie sily nabywczej BILANS PŁATNICZY Nadwyżka bilansu płatniczego powoduje: wzrost rezerw płatniczych, oodzialuje na gospodarke narodowa w kierunku inflacyjnym, zwiększa presję inflacyjną, zwiększa podaż pieniądza w kraju, Jeżeli bilans płatniczy jest ujemny należy: podnieść stopę % Deficyt bilansu płatniczego oznacza: że podaż pieniądza w kraju będzie prawdopodobnie malała. Bilans płatniczy ulega poprawie jeśli: ma miejsce wzrost oszczędności prywatnych a pogorszeniu jeśli: ma miejsce wzrost inwestycji Zwiększenie podaży pieniądza doprowadzi z reguły do: pogorszenia sytuacji w bilansie płatniczym Bilans handlowy jest ujemny gdy: import towarów i usług jest większy niż eksport Transakcje typu FORWARD zabe- zpieczają importera przed: skutkami aprecjacji waluty obcej lub deprecjacji waluty krajowej Transakcja ARBITRAŻOWA- jeżeli kupuję walutę X w kraju gdzie jej kurs jest względnie niski i sprzedaję w kraju gdzie jej kurs jest względnie wysoki Wprowadzenie ograniczen ilościowych (KONTYNGENTÓW) doprowadzi do: wzrostu cen wewnętrznych niezależnie od reakcji eksporterów Wprowadzenie SUBWENCJI EKSPORTOWEJ na ogół: podwyższa cenę krajową tego towaru RODZAJE CEŁ 1) Sposób konstrukcji: * procentowe-od wartości-ad valorem * kwotowe- od ilości (od sztuki) * kombinowane- od wartości i ilości 2) Ze względu na funkcję: * ochronne- ochrona produkcji krajowej przed zagraniczną, podniesienie na rynku krajowym ceny wyrobu zagranicznego o stawkę celną, ochrona przed nadmiernym importem * wychowawcze- w celu zabezpieczenia nowo powstającej produkcji przed konkurencją * ekspansywne- utrzymanie wysokich cen na rynku wewnętrznym, nakładane w celu ochrony monopolowej ceny * fiskalne- w celu zapewnienia państwu odpowiednich dochodów, nakładane na towary nie produkowane w kraju. 3) Na co nakładane: * eksportowe- przy wywozie, powoduje wzrost cen produktów krajowych za granicą * importowe- ochrona produkcji krajowej i zwiększenie dochodów, Prowadzą one do podwyższenia cen towarów, co wpływa na zmniejszenie ich konkurencyjności * tranzytowe- opłata pobierana od towarów zagranicznych przewożonych przez obszar danego kraju 4) W jaki sposób nakładane: * autonomiczne- nałożone z krajem importera, ryzyko retorsji * umowne- zostało uzgodnione * minimalne- stosowane w handlu z krajami objętymi klauzulą największego uprzywilejowania KNU * maksymalne- są wyższe od minimalnych i obejmują kraje, które nie otrzymały KNU * preferencyjne- są niższe od minimalnych i stosowane w krajach lepiej traktowanych, niż gwarantuje to KNU * dyskryminacyjne- wyższe od maksymalnych cła antydumpingowe - celem jest przeciwdziałanie skutkom dumpingu, czyli sprzedaży towarów nakreca bilans płatniczy, restrykcyjna polityka stabilizuje, polityka dochodowa (kontrola płac), polityka cenowa ( prawne) CŁO- opłata nakladana przez panstwo na towary przekraczające granice. RODZAJE CEŁ: * autonomiczne- cło nałożone z krajem importera, ryzyko retorsji * umowne- takie które zostało uzgodnione * minimalne- stosowane w handlu z krajami posiadającymi KNU * maksymalne- wyższe od minimalnych, obejmuja kraje pozostałe które nie otrzymały KNU * preferencyjne- niższe od minimalnej np. 0 stawka celna w strefie wolnego handlu * dyskryminacyjne- wyższe od maksymalnej *wyrównawcze- bo cena jest za niska * antydumpingowe- sprzedają nam poniżej kosztów wytworzenia * ochronne- ochrona produkcji krajowej przez nadmiernym importem * ekspansywne- nakładane w celu ochrony monopolowej ceny * fiskalne- nakładane na towary nie produkowane w kraju Cło od ilości kwotowo: od sztuki, tony również %towo Cło mieszane (kombinowane)- trochę takie troche inne EKONOMICZNY MECHANIZM CŁA- zmniejszenie nadwyżki kosztów, wzrost dochodów producentów krajowych i wpływów do budżetu. Narzędzia PARATARYFOWE * opłaty wyrównawcze- opłata nakładana na towar importowany wynosząca różnicę między ceną produktu krajowego a ceną produktu importowanego * subsydia eksportowe- wypłacane eksporterom jako różnica między krajową ceną a cena w eksporcie. DEPOZYTY IMPORTOWE- zmuszenie importera do wpłacenia na jego oprocentowany rachunek kwoty proporcjonalnej do deklarowanej wielkości importu. Podwyższenie podstawy wymiaru cła- cena wewnętrzna (cena krajowego produktu) jako podstawa wymiaru cła KONTYNGENTY taryfowe- wyznaczona kwota ile sztuk, ton można sprowadzić bez cła Narzedzia POZATARYFOWE: * ograniczenia ilościowe- importer może sprowadzić dokładnie tyle sztuk, ton ni grama więcej * licencje importowe- zmuszenie importera do zdobycia określonego kwitu, zezwolenia * dobrowolne ograniczenie eksportu- są 2 kraje pierwszy za dużo sprzedaje drugiemu krajowi produktu, więc ten 1 kraj mówi albo narzucicie sami jakieś kwoty albo sami załatwimy to) * porozumienie o dobrowolnym ograniczeniu eksportu- 2 kraje porozumiewają się ze sobą że pie- rwszy kraj ogranicza jeden produkt a drugi ogranicza inny swój produkt MSG: * część mikro- teoria handlu miedzynarodowego * część makro- finanse miedzynarod. TEORIA KOSZTÓW ABSOLUTNYCH- A. Smith- źródłem bogactwa narodu jest podział pracy, specjalizacje i wymiana międzynar. Twierdz.: podstawą rozwoju specjalizacji międzynarod. i korzyści w handlu są bezwzględne różnice w kosztach wytwarzania mierzonych nakladami pracy. Założenie teorii: *są 2 kraje, 2 towary, 1 czynnik wytwórczy- siła robocza. koszty produkcji mierzone są nakładami pracy, pełna mobilność pracowników w granicach kraju, brak mobilności między krajami, brak korzyści w skali kosztów transportu, barier handlowych, wolna konkurencja na rynkach. TEORIA KOSZTÓW WZGLĘDNYCH-Ricardo, założenia
|
eksportowych zagranica po cenach niższych niż w kraju, którego celem może być dążenie do opanowania nowych rynków zbytu lub utrzymywanie się na tej samej pozycji przez stopniowe eliminowanie z niego konkurentów. KONTYNGENTY TARYFOWE- likwidacja bądź obniżka stawki celnej do pewnego poziomu importu DUMPING- dziala jak subsydium. sprzedaż za granica poniżej ceny sprzedaży na rynku krajowym. Dumping stosowany przez przedsiębiorstwa a SUBSYDIUM przez rząd. Istosta dumpingu: sprzedawanie tego samego produktu po różnych cenach. PARATARYFOWE: * opłaty wyrównawcze- opłata nakładana na towar importowany wynosząca różnicę między ceną produktu krajowego a ceną produktu importowanego * subsydia eksportowe- wypłacane eksporterom jako różnica między krajową ceną a cena w eksporcie. DEPOZYTY IMPORTOWE- zmuszenie importera do wpłacenia na jego oprocentowany rachunek kwoty proporcjonalnej do deklarowanej wielkości importu. POZATARYFOWE: * ograniczenia ilościowe- importer może sprowadzić dokładnie tyle sztuk, ton ni grama więcej * licencje importowe- zmuszenie importera do zdobycia określonego kwitu, zezwolenia * dobrowolne ograniczenie eksportu- są 2 kraje pierwszy za dużo sprzedaje drugiemu krajowi produktu, więc ten 1 kraj mówi albo narzucicie sami jakieś kwoty albo sami załatwimy to) * porozumienie o dobrowolnym ograniczeniu eksportu- 2 kraje porozumiewają się ze sobą że pie- rwszy kraj ogranicza jeden produkt a drugi ogranicza inny swój produkt
jak w teorii kosztów absolutnych. wystarczającą przesłanką rozwoju specjalizacji i wymiany są względne różnice w kosztach wytwarzania. Teoria wzajemnego popytu Mila: kraj o relatywnie wysokim popycie na importowany towar odnosi z wymiany towarów mniejsze korzyści niż kraj którego popyt jest relatywnie niższy. TEORIA OBFITOŚCI ZASOBÓW ( Heckshero Ohlin): * 2 towary, 2 czynnini produkcji (sila robocza i kapitał), brak kosztów transportu, stała f. produkcji, takie same preferencje konsumentów w obu krajach, wolna konkurencja, pełne zatrudnienie, brak przeszkód w przepływie towarów. Twierdz.: Przyczyną i przesłanką wymiany międzynarod. jest występowanie między krajami relatywnych różnic kosztów i cen wynikających z odmiennego wyposażenia w siłę roboczą i kapitał. Kraj obficiej wyposażony w kapitał powinien specjalizować się w produkcji i eksporcie towarów kapi- tałochłonnych (samochody), kraj wyposażony obficiej w siłę roboczą powinien specjalizować się w produkcji i eksporcie pracochłonnym (odzież) Twierdz. SAMUELSONA- na skutek wymiany miedzynarod. realnie rosną dochody właścicieli obfitszego czynnika produkcji. DUMPING- sprzedaż poniżej kosztów produkcji. PRZEPŁYW CZYNNIKÓW PRODUKCJI: najważniejsze znaczenie ma międzynarodowy transfer kapitału. Podmioty transferujące kapitał: * przedsiębiorstwa, gosp. domowe (lokata w dolarach), banki komercyjne (pożyczają pieniadze w dolarach od USA) Forma przepływu kapitału: lokaty walutowe, kredyty handlowe, finansowe, inwestycje portfelowe (inwestycje w papiery wart.), inwestycje bezpośrednie INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE- podejmowane od podstaw samodzie- lnej dział. gosp. za granica, lub prze- ujmowanie kierownictwa nad istniejącym przeds. Czynniki napędzające wzrost znaczenia inwestycji bezpośrednich w gosp swiatowej:- globalizacja, postęp techniczny ( w komunikacji telefony kom. transport lotniczy), integracja gosp UE, prywatyzacja. Klauzula narodowa KN- nakazuje traktowanie towaru importowanego tak samo dobrze jak krajowego. Klauzula najwyższego uprzywilejowania - KNU polega na zobowiązaniu się kraju A traktować kraj B, przynajmniej tak dobrze, jak inne kraje dotychczas traktowane najlepiej. Integracja - proces likwidacji barier w obrocie międzynarodowym towarów, pracy, kapitału i usług w celu stworzenia warunków do niezakłóconego funkcjonowania mechanizmu wolnego rynku. CELE: Wzrost efektywności gospodarowania, Wzrost dochodu narodowego, Wzrost dobrobytu Kooperacja, Specjalizacja, Wspólne cele gospodarcze, Postęp techniczny Wzniesienie barier Etapy integracji 1) Strefa wolnego handlu - likwidacja ceł i ograniczeń ilościowych w handlu między określoną grupą krajów. Jednocześnie kraje mają swobodę dla krajów trzecich. 2) Unia celna - sprzyja rozwojowi handlu w strefie, a ogranicza z krajami trzecimi. Wewnątrz strefa wolnego handlu, dla krajów trzecich wspólna dla strefy zewnętrznej taryfa celna. Efekt przesunięcia handlu- wzrost handlu wewnątrz, ograniczenie z trzecimi. Przesunięcie z trzecich do środka. Efekt kreacji handlu -wzrost wolumenu wzajemnych obrotów
|
wewnątrz. 3) Wspólny rynek - 1,2, oraz swoboda przepływu kapitału i siły roboczej w obrębie ugrupowania integracyjnego. Funkcjonowanie rodzaju konkurencji i rynku. 4) Unia walutowa - 1,2,3, koordynacja (lub unifikacja) polityki walutowej wewnątrz. Wspólne rezerwy, wspólne ograniczanie wahań kursów walutowych. Wspólna waluta. Bezwarunkowa pomoc kredytowa. 5) Unia ekonomiczna - 1,2,3,4, oraz koordynacja (unifikacja) poszczególnych dziedzin polityki ekonomicznej, tak ogólnej jak i w poszczególnych działach gospodarki. 6) Unia polityczna - 1,2,3,4,5, oraz koordynacja (unifikacja) polityki wewnętrznej jak i zagranicznej krajów z ugrupowania.
|