IMMUNITETy i Przywileje
Przywileje i immunitety dyplomatyczne - zespół udogodnień i wyłączeń przysługujących członkom misji dyplomatycznej, a zwłaszcza przedstawicielom dyplomatycznym i członkom ich rodzin, pozostającym z nimi we wspólnocie domowej.
Z reguły mówi się łącznie o "przywilejach i immunitetach", nie rozdzielając tych pojęć, choć niektórzy są zdania, iż przywileje to pewne uprawnienia nie przysługujące samym obywatelom państwa, w którym akredytowany jest dyplomata (np. prawo do flagi), zaś immunitety to pewne wyłączenia od obowiązujących w danym kraju norm prawnych (np. immunitet jurysdykcyjny).
Przywileje i immunitety dzielimy na: rzeczowe - przysługujące misji dyplomatycznej i osobowe - przysługujące członkom personelu misji.
Do przywilejów i immunitetów rzeczowych zaliczamy:
prawo używania flagi i godła na pomieszczeniach misji dyplomatycznej,
nietykalność pomieszczeń misji, jej archiwów, dokumentacji i korespondencji urzędowej,
zwolnienie od podatków i opłat,
swobodę porozumiewania się.
Do przywilejów i immunitetów osobowych zaliczamy:
prawo używania flagi i godła (tylko w przypadku szefa misji dyplomatycznej na terenie jego rezydencji prywatnej i w środkach transportu),
nietykalność osobistą, rozciągającą się także na prywatną rezydencję, środki transportu, mienie, dokumenty i korespondencję,
immunitet jurysdykcyjny, czyli - co do zasady - niepodleganie prawu kraju, w którym się jest akredytowanym,
zwolnienie od opłat, podatków i ubezpieczeń społecznych,
zwolnienie od rewizji osobistej i rewizji bagażu.
O char osobowym:
1) zakres podmiotowy-treść jakie prawa przysluguja
a) NIETYKALNOŚĆ OSOBISTA_
1) zakaz stosowania przymusu, naruszania godnosci, obrazania, naruszania bezpieczenstwa, np zakaz aresztowania
ograniczenie-tylko celem zapobieżenia popełnieniu przestępstwa, samoobrona, obrona konieczna, wazne wzgledy bezpieczenstwa
2) nakaz zapewnienia ochrony przez panstwo przyjmujace
b) immunitet jurysdykcyjny-w spr karnych cywilnych i administracyjnych,
w spr. karnych-jezeli sad stwierdzi ze postepowanie dotyczy osoby z immunitetemmusi stwierdzic swoja niewlasciwosc i umorzyc postepowanie, nakaz ten obejmuje takze post przygotowawcze(z. zatrzymania, przesluchiwania, przeprowadzania rewizji osobistej, najwyzej persona non grata i zadanie odwolania)
osoba taka moze byc sadzona przez panstwo wysylajace.
w sprawach cywilnych-sytuacja kiedy dyplomata wchodzi w stos pr. np z obywatelami panstwa przyjmujacego, ograniczenie: prawo rzeczowe dot prywatnego mienia nieruchomego polozonego na teryt panstwa przyjmujacego, spadkobranie, gdzie dyplomata wystepuje prywatnie w roli wykonawcy testamentu, administrator, spadkobierca lub zapisobiorca
Wykonawca testamentu - osoba wyznaczona w testamencie przez spadkodawcę w celu zapewnienia sprawnej realizacji jego postanowień, w szczególności poleceń i zapisów.
zapisobiorca «osoba, dla której przeznaczony jest zapis w testamencie
oraz powodztw zwiazanych z dzialalnoscia zawodowa lub handlowa dyplomaty nie zwiazana z jego funkcjami urzedowymi
w spr- administracyjnych- zwolnienie z zakazu przestrzegania przepisow administracyjnych i porzadkowych, np naruszenie przepisow ruchu drogowego- nie ma mandatu, zakaz badania alkomatem-tylko uznanie za persona non grata
zrzecznie sie immunitetu jurysdykcyjnego- tylko moze to uczynic panstwo wysylajace
inne przywileje i immunitety-zwolnienie ze skladania zeznan w charakterze swiadka(tylko za posrednictem min spr zagr) immunitet podatkowy i celny
ZAKRES PODMIOTOWY-osoby korzystajace
pelne- szefowie misji i czlonkowie personelu dyplom. oraz czlonkowie ich rodzin pozostajacy z nimi we wspolnoscie domowej o ile nie sa obywatelami panstwa przyjmujacego
ograniczone- czlonkowie personely adm i technicznego wraz z rodzinami- ogra w ramach immunitetu od jurysd cywilnej, adm i immunitet celny
czlonkowie personelu sluzby- tylko w zakresie pelnienia funkcji-np kierowca wiozacy ambasadora
zakres czasowy obowiazywania-od chwili wjazdu na terytorium panstwa przyjmujacego a jesli znajduje sie na teryt. to od chwili notyfikacji wlasciwych organow o jej nominacji,
wygasa gdy czlonek misji nie pelni juz swoich funcji-opuszczenie terytorium, zerwanie stos. dyplomatycznych, konflikt zbrojny, persona non grata
zakres terytorialny-na terytorium panstwa przyjmujacego, na teryt panstw trzecich jezeli przebywaja tam urzedowo-bez personelu adm i technicznego
obow czlonkow misji wobec panstwa przyjmujacego-poszanowanie i przestrzeganie prawa, niemieszanie sie do spraw wewn danego panstwa, wlasciwe odnoszenie sie, poszanowanie instytucji, kultury i tradycji, niedzialanie na szkode panstwa przyjmujacego
pomieszczenie misji-budynki i tereny przylegle do nich, wydzielone, sa nietykalne a funkcjonariusze moga tam wkroczyc jedynie po uzyskaniu zgody panstwa wysylajacego
IMMUNITET KONSULARNY
źródłem: prawo zwyczajowe, dwustronne umowy konsularne, konwencja wiedenska i stosunkach konsularnych z 19 marca 1967 r
ustanowienie stosunkow konsularnych- wszystkie panstwa posiadaja czynne i bierne prawo konsulaty
przedstawicielstwo konsularne stanowia urzedy konsularne, czasem misje dyplomatyczne ze specjalnymi wydzialami konsularnymi
ustanowienie urzedu konsularnego tylko za zgoda panstwa przyjmujacego, plus konieczne okreslenie okregu konsularnego-obszar przydzielony do wykonywania funkcji konsularnych
4 klasy konsulatów: konsulaty generalne, konsulaty, wicekonsulaty i agencje konsularne
funkcje: nie reprezentuje panstwa wysylajacego, 5 rodzajow funkcji: 1 ogolne, 2 administracyjne, 3 sadowe, 4 zwiazane z zegluga morska, 5 zw. z zegluga powietrzna (ma za zadanie chronic interesy tego panstwa i jego obywateli, czuwanie nad wykonywaniem umow miedzynarodowych,
dzialalnosc iformacyjna, propagandowa, prowadzenie rejestru obywateli panstwa wysylajacego, wydawanie paszportów, wiz i innych odkumentów podrozy, akty urodzenia, zgonu, aresztowanie w panstwie pobytu, doreczanie pism procesowych.....)
Czlonkowie urzedu konsularnego:
1) kierownik-np konsul generalny
2) czlonkowie-funkcjonariusze (urzednicy konsularni)
pracownicy konsularni(
Konsul honorowy (ang. honorary consul, fr. consul honoraire, niem. Honorarkonsul), jest urzędnikiem konsularnym określonego państwa (tzw. państwa wysyłającego) w innym państwie (państwie przyjmującym). W odróżnieniu od konsulów zawodowych za swoją pracę nie pobiera wynagrodzenia - pracuje honorowo, stąd i jego nazwa. Często również na własny koszt musi wynająć lokal na urząd konsularny i ewentualnie opłacić personel administracyjny (np. sekretarkę). Niekiedy umowa pomiędzy państwem wysyłającym a konsulem honorowym może przewidywać pewien zwrot wydatków ponoszonych przez niego w związku z prowadzeniem konsulatu (np. koszty wynajmu, wynagrodzenia osób zatrudnionych, opłaty za elektryczność, wodę, itd.)
Konsul honorowy, co do zasady, może wykonywać wszystkie te same funkcje, co konsul zawodowy, choć niekiedy faktycznie powierza się im węższy zakres obowiązków. W krajach, w których państwo wysyłające nie jest reprezentowane przez misję dyplomatyczną, ani konsula zawodowego - konsul honorowy może być traktowany jak "oficjalny przedstawiciel" państwa i w takim charakterze zapraszany na uroczystości państwowe, itp.
Konsulami honorowymi najczęściej zostają osoby posiadające obywatelstwo państwa przyjmującego (w przypadku konsulów zawodowych - praktycznie zawsze posiadają oni obywatelstwo państwa wysyłającego), a mające korzenie w kraju wysyłającym. Mogą to być osoby, które wyemigrowały ze swojego kraju lub mają z nim związki rodzinne. Osoby takie muszą być dobrze sytuowane, oraz mieć dobrą opinią w kraju, w którym mają pełnić funkcję konsula.
W przypadku, gdy konsul honorowy jest obywatelem państwa, w którym urzęduje, jego przywileje i immunitety są bardzo ograniczone i właściwie sprowadzają się do wyłączenia możliwości pociągnięcia go przez to państwo do odpowiedzialności w związku z wykonywaniem przez niego czynności konsularnych.
Większość konsulatów to właśnie konsulaty honorowe - w polskiej służbie konsularnej w 2005 roku istniało łącznie 231 konsulatów (różnej rangi, w tym także wydziały konsularne przy ambasadach i punkty konsularne), z czego 141 stanowiły konsulaty honorowe, a właściwie urzędy kierowane przez konsuli honorowych[1].
Exequatur - zgoda państwa przyjmującego na wykonywanie przez określoną osobę funkcji kierownika urzędu konsularnego państwa wysyłającego. Exequatur wydawane jest w stosunku do przedstawionych przez kierownika urzędu tzw. listów komisyjnych. Niekiedy może dotyczyć także innych niż kierownik urzędu urzędników konsularnych. Państwo odmawiające udzielenia exequatur nie ma obowiązku uzasadnienia swojej odmowy. Od daty udzielenia exequatur zależy pierwszeństwo (precedencja) w ramach tzw. korpusu konsularnego.
Korpus konsularny
Corps Consulaire international vehicle registration oval.svg
Korpus konsularny (z jęz. fr. Corps consulaire, stąd skrót CC), jest pojęciem analogicznym do pojęcia korpusu dyplomatycznego. Podobnie jak przy korpusie dyplomatycznym pojęcie to ma dwa znaczenia - węższe i szersze:
w znaczeniu węższym są to kierownicy placówek konsularnych (konsulowie);
w znaczeniu szerszym są to wszyscy członkowie personelu konsularnego w określonym kraju wraz z małżonkami.
W przeciwieństwie do korpusu dyplomatycznego, który może być tylko jeden w określonym państwie, korpusów konsularnych może być kilka.
Podobnie jak w korpusie dyplomatycznym, w korpusie konsularnym istnieje funkcja dziekana sprawowana przez najwyższego rangą i najstarszego stażem kierownika urzędu konsularnego, według tzw. precedencji (licząc od daty otrzymania exequatur).
Członkowie korpusu konsularnego mają zwyczajowe prawo umieszczania symbolu "CC" na swoich samochodach
grafia
Przywileje i immunitety konsularne[edytuj]
Przywileje i immunitety konsularne są bardziej ograniczone niż przywileje i immunitety dyplomatyczne i w zasadzie przysługują one tylko w związku z wykonywaniem czynności urzędowych.Dyplomata nie podlega jurysdykcji i władzy miejscowej natomiast konsul podlega jurysdykcji i władzy państwa przyjmującego.Immunitet konsularny jest więc węższy i niepełny.
Zakres przedmiotowy przywilejów i immunitetów konsularnych[edytuj]
Ochrona urzędników konsularnych i ich wolności
Państwo przyjmujące powinno traktować funkcjonariuszy konsularnych z należytymi względami, a także chronić ich przed jakimkolwiek zamachem na ich osobę, wolność lub powagę. Urzędnicy konsularni nie korzystają z pełnej nietykalności osobistej, jednakże mogą być zatrzymani lub aresztowani w przypadku popełnienia ciężkiej zbrodni i tylko na mocy postanowienia właściwej władzy sądowej. Mogą oni być pozbawieni wolności tylko w wykonaniu ostatecznego i prawomocnego orzeczenia sądowego. Każdy przypadek aresztowania, zatrzymania lub wszczęcia postępowania karnego przeciwko urzędnikowi konsularnemu wymaga natychmiastowego powiadomienia władz państwa wysyłającego.
Immunitet jurysdykcyjny
Według art. 43 § 1 Konwencji Wiedeńskiej funkcjonariusze konsularni, a także członkowie służby administracyjno-technicznej nie podlegają jurysdykcji władz sądowych i administracyjnych w odniesieniu do czynności wykonywanych w toku pełnienia funkcji konsularnych. Immunitetu nie stosuje się do powództwa w związku z wypadkiem w państwie przyjmującym i ze szkodami spowodowanymi przez pojazd, statek lub samolot.
Inne przywileje i immunitety
Członkowie placówki konsularnej mogą być wzywani na świadków w postępowaniu administracyjnym lub sądowym. Nie mają oni jednak obowiązku składania zeznań w sprawach związanych z pełnionymi funkcjami. Funkcionariusze konsularni korzystają z immunitetu celnego i podatkowego, ale w węższym niż dyplomaci zakresie. Ponadto zwolnieni są od świadczeń osobistych oraz od wszelkiego rodzaju służby publicznej.
Osoby korzystające z przywilejów i immunitetów konsularnych[edytuj]
Kierownicy urzędów konsularnych oraz inni urzędnicy konsularni korzystają w całej rozciągłości z przywilejów i immunitetów.
Pracownicy konsularni(personel administracyjny i techniczny) korzystają z immunitetu jurysdykcyjnego.Ponadto korzystają z immunitetu podatkowego, celnego oraz są zwolnieni od świadczeń osobistych.
Członkowie rodzin urzędników i pracowników konsularnych są zwolnieni od wszelkich obowiązków przewidzianych przez prawo państwa przyjmującego w dziedzinie rejestracji cudzoziemców i zezwoleń na pobyt. Korzystają także z immunitetu podatkowego i celnego.
Konsul honorowy jest zwolniony od wszelkich podatków i opłat otrzymywanych od państwa wysyłającego z tytułu wykonywanej funkcji.
Zakres czasowy: tak samo jak w dyplom
zakres terytorialny: czy na calym czy tylko w okregu? konw wiedenska: na terytorium
Immunitety i przywileje placówki[edytuj]
Placówka konsularna ma prawo używania flagi i godła państwowego.
Urzędowe pomieszczenia konsularne są nietykalne.
Władze państwa przyjmującego nie mogą wkroczyć bez zgody kierownika urzędu do pomieszczeń konsularnych użytkowanych w celach służbowych. Można jednak domniemywać zgodę szefa placówki konsularnej w przypadku pożaru lub innej katastrofy wymagającej szybkiej akcji ratowniczej. Państwo przyjmujące ma obowiązek ochrony pomieszczeń konsularnych przed wszelkim zakłóceniem spokoju placówki lub naruszenia jej powagi.
Pomieszczenia konsularne są zwolnione od opodatkowania.
Archiwa i dokumenty konsularne są nietykalne niezależnie od miejsca, w którym się znajdują.
5