26. PRZYPADKI DYMISJI RADY MINISTRÓW (ART. 162)
Prezes RM składa dymisję RM w razie:
- Nie uchwalenie przez sejm wotum zaufania dla RM
-wyrażenie RM wotum nieufności
-rezygnacja prezesa RM
Z tych powodów prezydent może odmówić przyjęcia dymisji
Prezes składa ja na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego sejmu
Prezydent przyjmując dymisję RM, powierza jej dalsze sprawowanie do czasu powołania nowej rady
27. CZYM JEST WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI I JEGO ORGANY
Wymiar Sprawiedliwości- to rozstrzyganie konfliktów prawnych przez sady:
-Najwyższy, -Powszechne, -Administracyjne, -Wojskowe
28. NIEZAWISŁOŚĆ SĘDZIOWSKA I JEJ KONSTYTUCYJNE GWARANCJE
Niezawisłość- opiera się na możności działania na podstawie obowiązującego prawa , zgodnie z własnym sumieniem i wewnętrznym przekonaniem, bez jakichkolwiek zewnętrznych nacisków w oparciu o ustalenia poczynione w trakcie procesu.
CZYNNIKI GWARANTUJĄCE NIEZAWISŁOŚĆ SĘDZIOWSKĄ:
-powoływanie sędziów na czas nieoznaczony
-immunitet sędziowski
-nieusuwalność sędziego
-powoływanie sędziów przez prezydenta na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa
-gwarancje odpowiadających godności urzędu warunków pracy i wynagrodzenia
9. NA CZYM POLEGA NADZÓR JUDYKACYJNY SĄDU NAJWYŻSZEGO ( ART. 183 )
=Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych, wojskowych w zakresie orzekania.
=SN ma uprawnienia do: -rozpoznawania kasacji oraz
-innych środków odwoławczych i
- odgrywa doniosłą rolę jako organ dokonujący interpretacji prawa- w tych kategoriach należy postrzegać nadzór w zakresie orzekania.
=I Prezesa SN powołuje prezydent na 6 letnia kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN
30. KONSTYTUCYJNE REGULACJE OKREŚLAJĄCE KOMPETENCJE SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH
Naczelny Sąd Adm i inne Sądy Adm sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności adm publicznej.
Kontrola obejmuje orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu teryt i aktów normatywnych terenowych organów adm rządowej
31. SKŁAD KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICZEJ (ART. 187-1)
1) I Prezes SN, Minister sprawiedliwości, Prezes Naczelnego Sądu Adm, osoba powołana przez Prezyd.
2)15 członków wybranych z sędziów SN, Sądów Powsz, Adm, Wojs.
\ 3) 4 członków wybranych przez sejm spośród posłów oraz 2 członków wybranych przez Senat spośród senatorów
KRS wybiera spośród siebie przewodniczącego i 2 wice przewodniczacych.
Kadencja trwa 4 lata
Ustrój, zakres i tryb określa ustawa
32. KOMPETENCJE TRYB. KONSTYT. W ZAKRESIE BADANIA LEGALNOŚI I KONSTYTUCYJNOŚCI PRAWA .
TRYBUNAŁ ORZEKA W SPRAWACH:
*-zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją
*- -=- z ratyfikowanymi umowami miedzynar, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrazonej w ustawie
*-zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami miedzynar i ustawami
BADANIE KONSTYTUCYJNOŚCI= To badanie aktów normatywnych z konstytucją
-=- LEGALNOŚCI= polega na badaniu zgodności aktów normatywnych z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.
Orzeczenia w zakresie legalności i konstytucyjności podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony. Jeżeli akt nie był ogłoszony, orzeczenia ogłasza się w Dzienniku Urzędowym RP ,,Monitor Polski,,
33. PRAWNY CHARAKTER I KONSEKWENCJE ORZECZEŃ TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
Orzeczenia Trybunału mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
Powszechnie obowiązujące- dotyczą wszystkich na terenie państwa polskiego
Ostateczne- nie można się od nich odwołać
Orzeczenia zapadają większością głosów
Akty normatywne uznane za niekonstytucyjne bądź nielegalne tracą moc obowiązującą w dniu publikacji orzeczenia w odpowiednim organie urzędowym
34. SKŁAD TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
A) 15 sędziów = wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą, ponowny wybór jest niedopuszczalny
B) Prezesa TK
C) Wiceprezesa TK
B, C powołuje prezydent spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK
35. STATUS PRAWNY SĘDZIÓW TRYB KONT
*Sędziowie Trybunału w sprawowaniu urzędu są niezawiśli i podlegają tylko konstytucji.
*Zapewnia Im się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi obowiązków.
*Nie mogą należeć do partii politycznych, związku zawodowego, ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z niezależnością sądów i niezawisłością sędziów.
36. KTO PONOSI ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZED TRYBUNAŁEM STANU
Za naruszenie konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, odp konstyt przed TS ponoszą:
-Prezydent
-Prezes RM
-członkowie RM
-Prezes NBP
-Prezes NIK
-członkowie KRRiTV
-osoby, którym minister powierzył kierowanie ministerstwem
-Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych
-posłowie
-senatorowie
37. STRAFY KONTROLI OBLIGATORYJNEJ I FAKULTATYWNEJ NIK-U
Obligatoryjna:
NIK kontroluje działalność organów: -adm rządowej
-NBP
-państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek
organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności,
celowości i rzetelności.
Fakultatywne:
NIK może kontrolować działalność organów: -samorządu teryt
-komunalnych osób prawnych
-i innych komunalnych jednostek jednostek punktu widzenia
legalności, gospodarności i rzetelności
NIK może również kontrolować z punktu widzenia legalności i gospodarności , działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych.
38. JAKICH PRZEDŁOŻEŃ DOKONUJE NIK WOBEC SEJMU
NIK przekłada Sejmowi:
-analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej
-opinię w przedmiocie absolutorium dla RM
-informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia określone w ustawie
NIK przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie ze swej działalności
39. PROCEDURY OBOWIĄZUJĄCE PRZY POWOŁANIU PREZESA NIK-U
Prezes NIK-u jest powoływany przez sejm za zgodą senatu, na 6lat i może być ponownie wybrany tylko raz.
40. ZAKRES UPRAWNIEŃ KONTROLNYCH KONTROLERÓW NIK-U
-Wstęp do obiektów i pomieszczeń kontrolowanych jednostek
-wgląd w dokumentację oraz pobieranie i zabezpieczanie dokumentów
-wzywanie i przesłuchiwanie świadków
-żądanie ustnych i pisemnych wyjaśnień od pracowników podmiotów kontrolowanych
-korzystanie z pomocy biegłych i specjalistów
41. NA CZYM POLEGA INSTYTUCJONALNY CHARAKTER UPRAWNIEŃ RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH PO ROZPATRZENIU SPRAWY
Rzecznik nie może podejmować żadnych rozstrzygnięć o charakterze władczym, a jedynie zabiegać o podjęcie stosownych rozstrzygnięć przez inne organy.
42. ZASADY POWOŁYWANIA CZŁONKÓW KRRiTV ORAZ JEJ KOMPETENCJE
SKŁAD: 9 osób powoływanych :przez sejm(4), Senat(2), Prezydenta(3) z pośród osób wyróżniających się wiedzą i doświadczeniem w zakresie środków masowego przekazu. Kadencja trwa 6 lat, co 2 lata ulega zmianie 1/3 składu rady.
KOMPETENCJE:
-organizowanie badań treści i odbioru programów radiowych i TV
-sprawowanie kontroli działalności nadawców
-projektowanie w porozumieniu z prezesem RM kierunków polityki państw w dziedzinie radiofonii i TV
-powoływanie składu rad nadzorczych w spółkach publicznej radiofonii i TV
-udzielanie i cofanie koncesji na rozpowszechnianie programów przez nadawców prywatnych i sprawowanie kontroli nad działalnością tych nadawców
-określenie opłat abonamentowych
-podejmowanie rozstrzygnięć w sprawach koncesji na rozprowadzanie i rozpowszechnianie programów
-określenie warunków prowadzenia działalności przez nadawców
-uznanie za nadawcę społecznego lub odbieranie tego przedmiotu, na warunkach określonych ustawą
***Rada jest niezależna od rządu
***Odwołać członka rady może jedynie ten organ, który go powołał
***Przewodniczącego wybierają członkowie rady ze swojego grona
***KRRiTV ma prawo wydawać przepisy powszechnie obowiązujące w postaci rozporządzeń
43. KONSTYTUCYJNE REGULACJE CO DO PRZEDŁUŻENIA PROJEKTU BUDŻETU
Projekt uchwalany jest przez RM i jest przez nią przekładany Sejmowi do 30 roku poprzedzającego dany rok budżetowy. Chodzi o to, by Sejm miał dużo czasu na uchwalenie ustawy, by mogła ona obowiązywać od 1 stycznia.
PYT: a co jeżeli rząd nie przedłuży projektu ustawy
ODP: NIC, bo możliwe jest w niektórych przypadkach późniejsze przedłożenie projektu.
Jeżeli Projekt do 1 stycznia nie staje się obowiązującym prawem to finanse realizowane są w oparciu o projekt ustawy budżetowej . Finanse Publiczne opierają się na ty6m projekcie.
44. PROCEDURY PROWADZĄCE DO UZYSKANIA PRZEZ RZĄD ABSOLUTORIUM
RM w ciągu 5m-cy od zakończenia roku budżetowego przekłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa.
Sejm to rozpatruje i po zapoznaniu się z opinią NIK-u , w ciągu 90dni od przełożenia mu sprawozdania podejmuje uchwałę o udzieleniu lub nie RM absolutorium
ABSOLUTORIUM- akt parlamentu mający na podstawie złożonego sprawozdania prawidłowość wykonywania przez rząd budżetu.
45. ORGANY NBP
KOMPETENCJE: -jest centralnym bankiem państwa
-prawo emisji pieniądza ( wyłączne)
-kształtowanie polityki pieniężnej państwa
-ponosi odpowiedzialność za wartość polskiego pieniądza
RM nie ma tutaj żadnych kompetencji do kształtowania miernika określającego kształt ustawy budżetowej - tym miernikiem jest wartość polskiego pieniądza.
Wartość pieniądza jest jednym z podstawowych czynników stabilności ekonom i polit. Państwa.
NBP- jest podmiotem niezależnym jeżeli chodzi o politykę pieniężną.
ORGANY: -ZARZĄD
-PREZES NBP funkcja kreacyjna sejmu,
* prezes powoływany jest przez sejm na wniosek prezydenta na 6 letnią kadencję z możliwością powołania jeszcze raz tj
max 12 lat,
* powoływany bezwzględną większością głosów przy kworum
min ustawowej liczby posłów
*jest przełożonym wszystkich osób zatrudnionych w NBP
*przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej
*przewodniczy zarządowi banku
* -=- Komisji Nadzoru Bankowego
*reprezentuje bank na zewnątrz
* -=- PL wobec międzynarodowych instytucji bankowych
NIE MOŻE -należeć do partii politycznych
- -=- związków zawodowych
- prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu
-RADA POLITYKI PIENIĘZNEJ
46. SKŁAD I KOMPETENCJE RADY POLITYKI PIENIĘŻNEJ
SKŁAD: -prezes(przewodniczący)
-osoby tj. po 3 powoływane przez sejm, senat i prezydenta
Chodzi o to, by wpływy polityczne były względnie zrównoważone. Kadencje członków trwają 6 lat bez możliwości ponownego wyboru.
KOMPETENCJE: -ustala corocznie założenia polityki pieniężnej, są one przesyłane do sejmu obok
Równolegle ustawy budżetowej, budżet przesyła rząd.
Założenia NBP są wykorzystywane w pracach nad projektem budżetu
Rada składa sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu
5 m- cy od zakończenia roku budżetowego.
- ustala wysokość stóp % NBP
-określa zasady i poziom rezerw obowiązkowych banków
Posiedzenia zwoływane są min 1 w m- cu.
ZARZĄD BANKU: ---Przewodniczy prezes NBP
---Członkowie powoływani są przez prezydenta na wniosek prezesa NBP
---zobowiązany jest do wykonywania uchwał rady polityki pieniężnej
---może podejmować samodzielnie uchwały w sprawach nie należących do
kompetencji innych organów
47. POJĘCIE I MOC OBOWIĄZUJĄCA KONSTYTUCJI
KONSTYTUCJA- jest aktem prawnym szczególnej mocy prawnej regulujący podstawowe kwestie ustrojowe
Państwa a także prawa i wolności człowieka i obywatela.
* Jest najwyższym prawem RP.
*Istnieje reguła bezpośredniego stosowania konstytucji przy dokonywaniu indywidualnych rozstrzygnięć,
* trudno ja zmienić
*organ wydając rozstrzygniecie może wprost powołać się na treść konstytucji
ZMIANA KONSTYTUCJI: -następuje w wyniku uchwalenia stosownie ustawy przez sejm i senat w
Jednakowym brzmieniu
- ustawa o zmianie konstytucji uchwalona przez sejm min 2/3 głosów przy kworum
min połowy ustawowej liczby posłów
-istnieje możliwość przeprowadzenia referendum zatwierdzającego jeżeli zmiana
konstytucji dotyczy 1, 2, 12 rozdziału. Jeżeli większość opowie się za to zostanie
przyjęta a jak nie to nie.
Ustawa o zmianie kont. musi być podpisana przez Prezydenta i zarządza się jej publikacje w dzienniku ustaw.
48. PROCEDURY I PRZESŁANKI WPROWADZENIA STANU WOJENNEGO, WYJĄTKOWEGO, KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ ( ART. 229, 230, 232)
STAN WOJENNY - (art. 229) określa przesłanki wprowadzenia stanu wojennego.
Może być wprowadzony przez Prezydenta na wniosek RM na całym lub części terytorium RP.
Przesłanki: -zagrożenie państwa
-zbrojna napaść na teryt. Państwa
-zobowiązanie do wspólnej obrony wobec agresji na forum międzynarodowym
STAN WYJĄTKOWY- Może być wprowadzony na części lub na całym terytorium państwa,
Wprowadzany w drodze rozporządzenia na wniosek RM, przy czym tutaj występują
ograniczenia czasowe, na czas nie dłuższy niż 90 dni, przedłużenie może mieć miejsce
za zgodą sejmu na kolejne 60 dni.
Przesłanki: -zagrożenie konstytucyjne państwa
- -= - bezpieczeństwa obywateli
- -= - względnie porządku publicznego np.: groźba zamachu stanu, zamieszki o
powszechnym charakterze w państwie, zakłócenie normalnego funkcjonowania życia w
w państwie.
Te rozporządzenia prezydenta o stanie wyjątkowym przedstawia się sejmowi przez prezydenta w czasie 48 h od ich podpisania. Sejm rozpatruje rozporządzenia prezydenta, mogą być uchylone bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, uchwały te mają wymiar kasacyjny, sejm może uchylić rozporządzenia.
STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ- Jest wprowadzony rozporządzeniem RM. Może nastąpić na całym lub na części terytorium, może nastąpić na czas nie dłuższy niż 30 dni, przedłużenie może nastąpić wyłącznie za zgodą sejmu.
Przesłanki:- zapobieżenie skutkom katastrof naturalnych lub
-awarii technicznych noszących znamiona KŻ
49. CZYM SZCZEGÓLNYM CHARAKTERYZUJE SIĘ W STOSUNKU DO OGÓLNIE OBOWIĄZUJĄCYCH ROZWIĄZAŃ UCHWALENIE USTAWY BUDŻETOWEJ
*Termin złożenia projektu ustawy- najpóźniej 3m-ce przed końcem roku budżetowego
*Termin uchwalenia poprawek przez senat - jedynie 20 dni
*max 2 -czny termin wydania orzeczenia przez Tryb Knst co do konstytucyjności UB
*nie możność zawekowania UB przez prezydenta RP
*termin podpisania UB przez prezydenta - 7 dni
*prawo inicjatywy ustawodawczej- RM
*max 4-czny termin podpisania ustawy przez prezydenta od wniesienia jej projektu do sejmu pod
rygorem możliwego skrócenia kadencji sejmu.