WSPÓŁCZESNE SYSTEMY MOTYWACYJNE
„ Motywacja w zarządzaniu .”
Dziedzina zwana marketingiem kadrowym, kierowaniem kadrami czy zarządzanie zasobami ludzkimi traktuje personel jako istotny element kapitału przedsiębiorstwa.
Elementami pozyskiwania zasobów ludzkich, są : planowanie, rekrutacja, selekcja, proces adaptacyjny nowego pracownika oraz ocena, motywacja oraz rozwój.
49 . >Motywacja to sztuka poszukiwania metod zachęty, namowy do pewnych zachowań, nakłaniania pracowników do działań na rzecz przedsiębiorstwa. Warunkiem motywacji jest poznanie podstawowych potrzeb człowieka oraz odpowiedzenie na kilka ważnych pytań:
dlaczego ludzie pracują,
jaką formę komunikacji wewnątrz organizacji wybrać,
jak wydawać polecenia i jak słuchać pracownika,
jak oceniać pracowników.
Należy przeprowadzić w zakładzie analizę siły różnych motywatorów i ich możliwości wykorzystania w kierowaniu zespołem, poznać znaczenie komunikacji, wyszukać źródła błędów i metody ich zwalczania w informowaniu ludzi.
„Istotą motywowania jest takie oddziaływanie w procesie zarządzania na pracownika, aby ukierunkować jego działania na realizację celów organizacji.”2
HIERARCHIA POTRZEB CZŁOWIEKA
By w pełni zrozumieć potrzeby człowieka i w celu ich zrozumienia, należy zachować hierarchię potrzeb wg A. Maslowa:
Potrzeby fizjologiczne, takie jak: zaspokojenie głodu, pragnienia, itd.,
Potrzeby bezpieczeństwa, czyli : pewność, stałość, porządek, wolności od strachu i chaosu, opieki, prawa,
Potrzeby społeczne, takie jak : kontaktów społecznych, miłości, przynależności w stosunkach towarzyskich,
Potrzeby znaczenia, takie jak : osiągnięcia w pracy zawodowej, prestiż, szacunek,
Potrzeby samorealizacji, takie jak : realizowanie pragnień, osiągnięcia, odpowiedzialność za siebie i swoje czyny, zainteresowań, zdolności, poznania - to zrozumienie otaczającej rzeczywistości, estetyczne - odczuwanie piękna.
„Głównym motorem ludzkiego działania są potrzeby nie zaspokojone. Dwuczynnikowa teoria Herzberga sugeruje istnienie dwóch wymiarów zadowolenia z pracy, z czego jeden nie zapewnia odpowiedniej motywacji bez wdrożenia drugiego. Motywowanie składa się z dwóch etapów :
zapewnienia czynników higienicznych, takich jak warunki pracy, bezpieczeństwo w pracy, wynagrodzenie, stosunki międzyludzkie; niedostateczny poziom tych czynników osłabia motywację i wywołuje niezadowolenie;
wyzwalanie woli osiągnięcia satysfakcji z pracy; tzw. Czynniki komfortu są związane z treścią pracy; są to : osiągnięcia w pracy, uznanie, status, odpowiedzialność, możliwość rozwoju i awansu; oddziałują one pozytywnie na motywację i sprzyjają wykonywaniu pracy na wyższym poziomie.”3
W procesie motywacji ważnymi elementami są procesy nagradzania, zachęcania i karania, które to mają istotny wpływ na warunki pracy całego zespołu.
Motywacja powoduje większe zaangażowanie uczuciowe pracownika. Jest ona chęcią dążenia do czegoś, co w oczach pracownika jest godne pożądania ( lepszy zarobek, awans ). Jej skuteczność zależy od realności obietnic pracodawcy i uwierzenia że sukces pracownika jest możliwy.
NARZĘDZIA MOTYWOWANIA
Każdy zespół pracowników potrzebuje pewnego zakresu powinności i ograniczeń, które mają określać zakres obowiązków wobec pracodawcy i przedsiębiorstwa:
Kodeks pracy, czyli prawa i obowiązki pracowników w zakładzie pracy zdefiniowane w sposób ogólny, oraz przestrzeganie praw i obowiązków pracodawcy wobec pracownika.
Regulaminy wewnątrz zakładowe, to stosowane w zakładzie procedury, zasady wynagradzania (formy płac), zatrudnianie i czas pracy pracowników.
Instrukcje stanowiskowe to organizowanie stanowisk roboczych z uwzględnieniem zasad BHP, ppoż. i zasad ergonomii.
Formy organizacji pracy to określenie współdziałania o działalności realizowanej na własnym odcinku pracy współodpowiedzialność wykonawców, może też określać w jaki sposób kształtować odpowiednie postawy pracowników wobec wykonywanej pracy oraz tryb i czas pracy.
Sposoby rozliczania z zadań i naliczania płac w taki sposób, by żaden pracownik nie był nią zbyt obciążony, i sposób stopnia trudności pracy, kategorii zaszeregowania zawodu. Ustalenie niezbędnych umiejętności i kwalifikacji oraz odpowiedzialność pracownika za wyniki.
Wartościowanie pracy na podstawie metod analitycznych, uwzględniające różne cechy pracy: złożoność, wysiłek psychofizyczny, odpowiedzialność, jakość obsługi klienta, estetykę zachowania. Zwiększenie możliwości zarobkowych na danym stanowisku , poprzez przeszeregowanie pracownika z niższego na wyższy szczebel.
Sposób doboru pracowników do stanowisk, czyli określenie w jaki sposób optymalnie wykorzystać umiejętności i predyspozycje pracowników, tak by w pełni wykorzystać ich predyspozycje na stanowisku.
Pracownicy powinni wiedzieć jakie są kryteria awansowania na wyższe stanowisko, a także powinni być okresowo oceniani i informowani o wynikach swojej pracy. Taka ocena i informacja, pozwala zorientować się pracownikowi, jak jego starania są odbierane przez zwierzchników.
Motywacja pracowników zależy od jej rodzajów:
motywacja negatywna - kary, zagrożenie utratą pracy
motywacja pozytywna - płace, szkolenia, premia, nagrody.
MOTYWACJA NEGATYWNA
Pracodawca ma możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności porządkowej pracownika, za nieprzestrzeganie ustalonego regulaminu pracy, przepisów BHP i przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie miejsca pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości, nieprzestrzeganie zasad współżycia społecznego.
Pracownik ma możliwość usprawiedliwienia się przed przełożonym i wnieść sprzeciw lub odwołanie, jednak o przyjęciu lub odrzuceniu sprzeciwu pracownika decyduje pracodawca. W razie gdy pracodawca uwzględni sprzeciw pracownika, anuluje się karę.
Rodzaje kar :
upomnienie ustne lub pisemne,
pozbawienie możliwości awansu przez pewien określony czas,
obniżenie kategorii zaszeregowania,
nagana,
wydalenie z pracy.
MOTYWACJA POZYTYWNA
Większe zarobki motywują do pracy każdego pracownika niezależnie od tego jakie zajmuje on stanowisko.
Płaca jest podstawową formą wynagradzania za pracę. Pracownik, za wydatkowany w pracy czas pracy i wysiłek otrzymuje pewną ilość pieniędzy. Jest ona najważniejszym środkiem motywacji. Siła motywacyjna płacy może być w sensie społecznym nie wysoka, z uwagi na jej wartość realną. W przedsiębiorstwie jej siła motywacyjna może być wysoka. O jej wartości może decydować to czy jest ona w odczuciu pracownika sprawiedliwa. Z uwagi na ten aspekt w przedsiębiorstwie powinien być stworzony zespół zasad, mechanizmów, regulujących sprawy wynagrodzeń.
Najczęściej jednak premie i nagrody dotyczą pracowników, którzy zajmują wysokie stanowiska lub dotyczą pracowników, którzy posiadają wiedzę i umiejętności, które są wysoko cenione przez pracodawcę.
Dodatki płacowe mogą być stosowane w różnych formach takich jak:
świadczenia mieszkaniowe : opłaty za czynsz, pożyczki mieszkaniowe,
rekreacyjne i kulturowe : bilety na basen, bilety na siłownię, wyjazdy rekreacyjne, określona ilość biletów do teatru, na basen, wycieczki wyjazdowe,
świadczenia okolicznościowe : paczki świąteczne dla dzieci, bony towarowe i paczki,
medyczne : opłaty za leczenie dentystyczne, psychologiczne,
doradztwo : podatkowe, prawne,
premie, nagrody wyróżnienia,
inne : telefony komórkowe, samochody służbowe, dodatkowe przerwy w pracy, dodatek dla niepalących.
Są to elementy często bez, których praca w przedsiębiorstwie była by bardzo trudna.
Finansowanie wypoczynku jest w dużych przedsiębiorstwach nie tylko formą motywowania pracownika, ale też wpływają na pozytywny wizerunek firmy.
Opieka medyczna jest niezbędna, gdyż pozwala zmniejszyć koszty nieobecności pracowników. Natomiast pracownicy mają możliwość przeprowadzenia badań lekarskich oraz zabiegów leczniczych na koszt pracodawcy.
Samochód służbowy i telefon komórkowy jako podstawowe narzędzie dla menadżera.
Pracodawcy chcący by pracownik wykorzystywał w pełni czas w zakładzie premiuje niepalących w czasie pracy, motywuje w ten sposób innych pracowników do zaniechania palenia w miejscu pracy.
Szkolenie pracowników to uczenie sposobu wykonywania czynności na stanowisku, na jakim zostali zatrudnieni. Od umiejętnego rozpoznania elementów, które motywują człowieka zależy wizerunek firmy. Ważne jest by pracownicy potrafili umiejętnie obsłużyć system komputerowy, czy klienta. Szkolenia służą temu by stworzyć sprawną organizację pracy i pobudzić pracowników do wydajniejszej pracy.
Przed awansowaniem na wyższe stanowisko należy przeanalizować dotychczasowe osiągnięcia pracownika i rozważenie, czy i jak realizował nałożone mu zadania, czy jest dokładny, punktualny i czy potrafi stworzyć coś nowego. Na awansowanie zasługują pracownicy, którzy potrafią łączyć doskonałe kwalifikacje zawodowe z umiejętnością pracy w zespole, znudzeni wykonywaniem powtarzalnych czynności i nie obawiający się brania na siebie większej odpowiedzialności.
Szkolenie i rozwój zawodowy pracowników stały się najbardziej rozwijającym się elementem polityki kadrowej. Wykształceni pracownicy potrafią elastycznie podchodzić do swoich zadań, lepiej rozumieją sytuację przedsiębiorstwa i są bardziej twórczy, otwarci na nowe wyzwania.
2