Piaget - Funkcje mowy dwojga dzieci

Ogólnie są to jakieś badania robione w „Domu Sierot”. Jak chcesz, to możesz zajrzeć do tekstu, do wyników jakie uzyskały te dzieci - ja to pomijam zupełnie.

Skąd mowa?

Janet, uważa, że pierwsze słowa pochodzą od krzyków, które u zwierząt i jeszcze u ludzi pierwotnych towarzysza czynności: krzyków gniewu oraz groźby podczas walki. Stąd powstają pierwsze wyrazy, które są rozkazami. Słowo jest więc najpierw ściśle związane z działaniem, stanowi jeden z jego składników, następnie samo już wystarcza, aby to działanie wywołać.
Słowo pierwotne stanowi część działania.

Klasyfikacja mowy dziecka

Wg Piageta dzielimy je na dwie grupy:

1. EGOCENTRYCZNĄ

2. USPOŁECZNIONĄ

Ad. 1)
Dziecko, nie dba o to, do kogo mówi i czy ktoś go słucha. Mówi albo dla siebie samego, albo też dla przyjemności wciągnięcie kogokolwiek do wykonywanej właśnie czynności. Jest to mowa egocentryczna:
- dziecko mówi tylko osobie
- nie stara się zająć stanowiska swojego słuchacza.
Słuchaczem jest byle kto, wymaga od niego tylko pozorów zainteresowania. Dziecko nie odczuwa potrzeby oddziaływania na swojego słuchacza i powiadamiania go istotni o czymś (coś w rodzaju rozmów na salonach, każdy gada a i tak nikt nie słucha, nie wyraża zainteresowania).

Mowę egocentryczną można podzielić na 3 kategorie:

1. Powtarzanie (echolalie) - chodzi tu tylko o powtarzanie zgłosek lub wyrazów. Dziecko powtarza je dla przyjemności mówienia, nie dbając o to, żeby się do kogoś zwracać, ani czasem nawet o to, żeby wymawiane słowa miały jakiś sens. Jest to jedna z ostatnich pozostałości gaworzenia niemowląt, które nie ma jeszcze w sobie nic społecznego.

2. Monologowanie - Jest to mechanizm zabaw samotnych, podczas których dziecko naprzód myśli głośno o swojej czynności, aż wreszcie dochodzi do tego, że rozkazuje przedmiotom i osobom, ulegając zarówno impulsowi mówienia, jak i dobrowolnemu złudzeniu. Ogólnym zamierzeniem monologów tej kategorii jest brak społecznej funkcji słów. Mowa służy jedynie do przekazywania komuś myśli, lecz do towarzyszenia działaniu, wzmacniania go lub też zastępowania.
   Dziecko mówi samo do siebie, jak gdyby myślało głośno. Nie zwraca się do nikogo.

3. Monologowanie we dwoje albo zbiorowe. - Forma ta jest bardziej społeczna ze wszystkich egocentrycznych odmian mowy dziecka, ponieważ do przyjemności samego mówienia dochodzi w niej jeszcze przyjemność monologowania w obecności innych i przyciągania ich zainteresowania, przynajmniej w swoim przekonaniu, do swojej własnej czynności i swoje własnej myśli. Dziecku mówiącemu w ten sposób nie udaje się skłonić innych do słuchania, ponieważ właściwie nie zwraca się ono do nich. Nie zwraca się do nikogo. Mówi głośno do siebie, w obecności innych.

Początek zdań jest zawsze taki sam: „ja”. Wszyscy powinni słuchać. Tym odróżnia się to od czystego monologu. Pod względem treści są one dokładnie takie same jak w monologu: dziecko i tu także przezywa tylko w myśli głośno swoją czynność, nie usiłując wcale powiadomić kogoś o czymś.
Punkt widzenia rozmówcy nigdy nie wchodzi w rachubę, słuchacz stanowi jedynie podnietę do mówienia.

Ad. 2) MOWA USPOŁECZNIONA

1. Informowanie przystosowawcze - Kryterium informowania przystosowawczego to wynik praktyczny działalności dziecka, czyli to że udaje mu się skłonić rozmówcę do słuchania i oddziaływać na niego, tzn. o czymś go powiadomić. Funkcją mowy nie jest tu dla mówiącego pobudzanie do działania, lecz istotę komunikowanie swojej myśli.
   Pierwszą postacią, w jaki ukazuje się przystosowanie wymiany myśli to zwykłe informowanie. Tego rodzaju wypowiedzi różnią się od monologowanie we dwoje. Wyraźnym celem działalności dziecka jest powiadomienie o czymś swojego rozmówcy. Mówi ono z punktu widzenia tego ostatniego, a nie ze swojego własnego. Dziecku zależy na tym, aby było rozumiane i jeżeli nie może ono osiągnąć tego celu, robi wysiłki w tym kierunku.
   W IP dziecko może równie dobrze mówić o sobie, ja i na każdy inny temat.
   Dialog. Zachodzi wówczas, gdy rozmówca odpowiada na jakieś zadanie zgodnie z jego treścią, a nie przeskakując z tematu na temat jak w monologu zbiorowym.
   Informacje przekazywane sobie wzajemnie są statyczne w tym znaczeniu, że nie odnoszą się do stosunków przyczynowych nawet wówczas, gdy chodzi o materiały, którymi dzieci się posługują w swoich zajęciach.
   Dyskusje miedzy dziećmi polegają na prostym ścieraniu się twierdzeń, bez uzasadniania logicznego.

2. Krytykowanie - do tej grupy należą wszystkie uwagi o pracy albo o czyimś zachowaniu, które mają ten sam charakter, co IP, czyli odnoszą się w szczególności do danego rozmówcy. Uwagi te mają jednak charakter bardziej uczuciowy niż rozumny, stwierdzają bowiem własną wyższość a poniżają drugą osobę.

3. Rozkazy, prośby i groźby - Ma tu miejsce wyraźne oddziaływanie jednego dziecka na drugie. Prośby zawierają rozkazy i pytania które zawierają ukryte żądanie.

4. Pytania i (8)odpowiedzi - Większośc pytań zadawanych jednemu dziecku przez drugie wywołuje odpowiedzi, dlatego możemy je zaliczyć do mowy uspołecznionej zastrzegając sobie dodanie później pewnych uwag. Do odpowiedzi zaliczamy zdania wyrażające odmowę lub zgodę, które są odpowiedziami nie na pytania o charakterze stwierdzającym, lecz na rozkazy i prośby. Te dwie grupy, stanowiące odp, należą oczywiście do mówienia uspołecznionego.
   Wiele wypowiedzi dziecięcych ma forme pytającą choć nie są bynajmniej pytaniami stawianymi jakiemuś rozmówcy. Najlepszym dowodem jest fakt, że dziecko nie słucha odp, a przede wszystkim jej nie oczekuje: daje ją samo. Jest to fakt bardzo częsty w wieku od 3 do 5 lat.
   Pytania zadawane sobie wzajemnie przez dzieci odnoszą się przede wszystkim do samej aktywności psychicznej (czynności i intencji) Jeśli zaś chodzi o przedmioty, a nie o osoby, to pytania te odnoszą się do statycznej strony rzeczywistości (klasyfikacja, miejsce, itp.) a nie do związków przyczynowych.

Pomiar egocentryzmu

Mowa egocentryczna jest, to grupa złożona z kategorii: powtarzania, monologowania, monologowania zbiorowego. Maja one wspólną cechę, mówiący nie zwraca się do nikogo i jego wypowiedź nie wywołuje żadnej reakcji przystosowawczej ze strony przygodnych rozmówców. Mowa spontaniczna to zespół siedmiu pierwszych kategorii, tzn. wszystkich oprócz odpowiedzi.

Wnioski
Dziecko.
Mówi samo dla siebie, jego moa zanim zacznie pelnić funkcje uspołeczniania, ma za zadanie towarzyszyć czynnościom indywidualnym i wzbogacać ich energię.
Dorosły.
Myśli społecznie nawet wtedy, gdy jest sam.

Myślenie kierowane - świadome, dązy do celów obecnych w świadomości myślącego.
Myślenie inteligentne - prystosowane do rzeczywistości i stara się na nią oddziaływać, może być prawidłowe lub błedne i może być przekazywane za pośrednictwem mowy.
Myślenie autystyczne - jest podświadome, tzn, że cele, do których albo zagadnienia które sobie stawiają nie są obecne w świadomości. Nie jest ono przystosowane do rzeczywistości zewnętrznej, lecz stwarza sobie samo pewną rzeczywistość, rzeczywistość fantazji lub marzenia.

---