16.04.2011

Aktywność przyrodnicza i badawcza- kąciki przyrodnicze i badawcze, prace hodowlane, spacery i wycieczki

Czemu patrzysz żabo zielona na grubego filemona- kolory tęczy w kolejności

Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczyna naukę w szkole podstawowej:

• rozpoznaje i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku, podejmuje rozsądne decyzje i nie naraża się na niebezpieczeństwo wynikające z pogody, np. nie stoi pod drzewem w czasie burzy, nie zdejmuje czapki w mroźną pogodę

• wie, o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radio i TV, np. że będzie padał deszcz, śnieg, wiał wiatr, stosuje się do podawanych informacji w miarę swoich możliwości

Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczyna naukę w szkole podstawowej:

• wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych, np. na polu, na łące, w lesie

• wie, jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt (przestrzeń życiowa, bezpieczeństwo, pokarm) i wzrostu roślin ( światło, temperatura, wilgotnośc)

• potrafi wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku, wie w jaki sposób człowiek może je chronić i pomóc im, np. przetrwać zimę

Z innych obszarów:

• dba o swoje zdrowie, zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia

• zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich

• wykazuje zainteresowanie architekturą zieleni

• tworzy kompozycje z różnych materiałów

• zna stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia i miesięcy w roku

• zna nazwę miejscowości w której mieszka

• wie, że mieszka w Polsce, a stolicą Polski jest Warszawa

• wie, że Polska należy do UE

Co najmniej 1/5 czasu( w przypadku młodszych dzieci ¼), dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp.. Organizowane śa tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze, prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze itp.

Ogród przedszkolny jako środowisko przyrodnicze, jako miejsce oglądania, obserwacji przyrody.

Wg S. Szumana:

• małych dzieci nie można wychowywać w zamkniętych izbach, nie tylko ze względu na zdrowie

• dziecko ma żyć bezpośrednio na łonie przyrody: w słońcu, wśród zieleni, traw i musi odwiedzać lasy, pola, ląki

• musi się zatrzymywać w cieniu wielkich drzew, musi widzieć nad sobą wędrujące chmury i ptaki, jeżeli przyroda dla niego ma stać się przeżyciem- czymś bardzo bliskim i tajemniczym

• najlepsze, najbardziej poufne rozmowy dorosłego z przyrodą to są pogłoski i poblaski naszego spoufalania się z nią w dzieciństwie…

D. Chrzanowska prezentuje pogląd:

• przyroda jest dla dziecka nieocenionym wychowawcą i nauczycielem

• zjawiska zachodzące w przyrodzie wywołują u dziecka pasję poznawczą i badawczą

• kontakt dziecka z przyrodą pobudza jego zainteresowanie światem ożywionym i nieożywionym

• ćwiczy spostrzegawczość i uwagę, wyrabia zmysł obserwacyjny oraz doskonali sprawność myślenia i mowy

• obcując z przyrodą dziecko rozwija w sobie poczucie piękna, wrażliwość estetyczną, która pozwala na wiele radosnych przeżyć, a jednocześnie subtelnych wrażeń i przeżyć

• znaczące walory zdrowotne kontaktów z przyrodą

• pisze: „ To pod wpływem przyrody dziecko staje się silniejsze, odporniejsze na wiele chorób, to przyroda wraca mu utracony apetyt, pogłębia jego sen, wzmacnia system nerwowy, pobudza aktywność całego organizmu”

Jakie wartości?

• poznawcze, ciekawość, dociekliwość badawcza

• wartości moralne/ wychowawcze- dziecko odróżnia dobro od zła na skutek wychowania i to rozróżnienie przyswaja sobie stosunkowo łatwo, przy czym szybko przechodzi od jednej postawy do drugiej, był obojętny w stosunku do zwierzęcia a teraz nie jest

• wartości praktyczne- nabywają dzięki osobistym doświadczeniom

• wartości estetyczne-

B. Nowicka, H. Zdzitowiecka:

* zadaniem przedszkola jest wykorzystywanie walorów wychowawczych, poznawczych i zdrowotnych przyrody, organizowanie warunków czynnego obcowania z nią dzieci: w zabawie w pracy

Tworzenie atmosferę pobudzającej do zdobywania doświadczeń, szukania wyjaśnień, zadawania pytań, dzielenia się swymi przeżyciami i spostrzeżeniami

Dzieci w przedszkolu powinny zdobyć określony zakres umiejętności związanych z:

• uprawą

• hodowlą

• korzystaniem z darów przyrody

• poszanowaniem przyrody

• określony zasób wiadomości i pojęć przyrodniczych

• rozróżnienie drzew i krzewów ogrodowych, polnych i łąkowych-nazwy

• zaznajamia nie z podstawowymi częściami roślin, od nasienia do nasienia w powiązaniu z prowadzoną okresowo obserwacją

• wyróżnianie charakterystycznych cech, znanych warzyw i owoców krajowych i zagranicznych z omówieniem różnych form ich spożywania

• zwracanie uwagi dzieci na różne gatunki zwierząt

• wyróżnienie charakterystycznych cech najczęściej spotykanych zwierząt domowych, zaznajomienie z życiem wybranych zwierząt hodowlanych i żyjących w Polsce w swobodzie w różnych środowiskach naturalnych, w lesie, na łące, w stawie , w morzu, z wyglądem wybranych zwierząt egzotycznych

M. Kwiatkowska wyróżnia dwie wzajemnie uzupełniające się grupy metod:

• jedne polegają na pobudzeniu aktywności dziecka w kontakcie z przyrodą, jaki podejmuje ono własnej inicjatywy

• drugie obejmuje różne formy organizowanej pracy wychowawczej, polegają n koncentrowaniu zainteresowań dziecięcych na elementach piękna przyrody i obejmuje również formy pracy wychowawczej, wymagające bezpośrednio kierowania przez nauczycielkę obserwacją dzieci.

Kierowanie obserwacją dziecka polega na:

• stawianiu prostych i logicznie ze sobą powiązanych pytań, które zmuszają do:

• koncentracji

• skupienia uwagi na danym przedmiocie, poznanie jego cech i właściwości

• dokonywanie porównań, podobieństw i różnic

• ustalanie związków między różnymi zjawiskami- w tym celu można wykorzystać formułę zagadki, polecenie badawcze, gry dydaktyczne, własne objaśnienia słowne. /Na każdym przykładzie rośliny, zwierzęta daje się zaobserwować cechy szczegółowe i ogólne, indywidualne i charakterystyczne dla danego gatunku

W jaki sposób dzieci poznają przyrodę?

• w środowisku naturalnym poprzez oglądanie- widzi i bierze do ręki obiekt, rozpoznaje jego cechy zewnętrzne i opisuje je.

(Dziecko widzi spostrzega, rozpoznaje, wskazuje, nazywa- do celów operacyjnych)

• poprzez badanie- wtedy gdy dany przedmiot zostaje otwarty, podzielony lub odkształcony w celu dokładniejszego poznania jego poszczególnych części.

• Poprzez obserwację- śledzą pewien proces lub dłużej trwający cykl rozwojowy. Poznają przy tym zmiany będące wynikiem ruchu lub też zmiany, jakie kolejno po sobie występują z biegiem czasu.

• Obserwacji trzeba uczyć, do każdej z nich należy dzieci przygotować

• Za jeden z ważniejszych warunków wyrabiania spostrzegawczości Więckowski uważa wyraźne określenie celu dziecięcej obserwacji

• Drugim warunkiem jest obserwacja kierowana przez nauczyciela

• Równie istotnym jest doskonalenie umiejętności patrzenia przez wydzielanie i zapamiętywanie w obserwowanym obiekcie tego, co jest najistotniejsze, co jest najbardziej interesujące

• Poprzez eksperyment- wywołanie określonego procesu-ewentualnie w sztucznie stworzonych warunkach- w celu podsunięcia dzieciom pewnych problemów i umożliwienie udzielenia odpowiedzi na uprzednio postawione pytanie

• Poprzez porównywanie- odkrywanie cech wspólnych i dostrzeganie różnic, stwierdzenie związków i cech szczególnych

• Poprzez prowokowanie- stawianie pytań problemowych, szukanie, zbieranie, porządkowanie, mierzenie, ocena i liczenie

Jak kształtować uwagę dzieci w czasie oglądania i obserwacji?

• należy podać interesujący cel

• rozbudzić ciekawość dzieci przedmiotem późniejszych obserwacji- poprzez ciekawe opowiadania, wierszyki, piosenki, pytania, obrazki, zdjęcia

• prezentować określoną postawę

• umożliwić poznanie wielozmysłowe, bezpośrednie

• uprzedzić o czekającym zadaniu

• sposób komunikowania

• od szczegółu od ogółu i od ogółu do szczegółu

Trzy zasady metodyczne:

• Nauczyciel proponuje- demonstruje, opowiada, pokazuje dzieci- poznanie receptywne

• Nauczyciel poleca wykonanie dzieciom zadania na miarę ich możliwości Dzieci
  - poznanie aktywne

• Nauczyciel wspólnie z dziećmi opracowuje dany temat praca dzieci jest kierowana

Metoda projektu:

I Etap- wybór tematu projektu

1. Temat projektu Badanie poziomu wiedzy na określony temat

2. Zakres projektu Wspólnie z dziećmi przygotowanie pytań- siatki pojęciowej” co chcielibyśmy wiedzieć na ten temat”?

Planowanie działań mogących pomóc w poszukiwaniu odpowiedzi na postawione pytanie. Kto nam może pomóc odpowiedzieć na pytanie? Gdzie poszukamy odpowiedzi?

II Etap

3. Wykonywanie projektu Aktywność badawcza Rozmowa z ekspertem- wycieczka, zadania w terenie, zajęcia, gru i zabawy ruchowe

III Etap

4. Prezentacja projektu

5. Podsumowanie / ewaluacja projektu

I Rodzaj projektu badawczego- systematyzacja wiedzy- wynik wykonanie albumu

II Rodzaj projektu podejmowanie działań, np. na rzecz środowiska lokalnego

Przyroda nieożywiona to:

• ciała niebieskie

• kamienie, piasek, gleba

• chmury, woda

• zjawiska spowodowne przez te obiekty tj. wchód słońca, burze, wiatr, deszcz….

Metody czynne:

• m. samodzielnych dośw

• m. kierowania własną aktywnością dziecka przez zachętę

• m. zadań stawianych dziecku

• m. ćwiczeń

Metody oglądowe:

• m. obserwacji i pokazu

• m. przykładu

• m. udostępniania dzieł sztuki

Metody słowne:

• rozmowy, opowiadania, zagadki

• objaśnienia i instrukcje

• sposoby społecznego porozumiewania się

• metody żywego słowa

Zabawy badawcze- umożliwia dzieciom zdobywanie w sposób czynny i samodzielny doświadczeń w zakresie poznawania, funkcjonowania przedmiotów, zjawisk.

W młodszych grupach zabawa badawcza występuje w wyniku wcześniejszych doświadczeń.

---