I i II prędkośc kosmiczne 1)Wartość tej pr.jest zależna od wysokości na jakiej się porusza V=√Gm/r V=7,9km/s M=mz R=rz V<V1 spadnie V=V1 po kole V>V1 po elipsie Z tą pr. obiega sat.Ziemię po okręgu blisko pow.ziemi2)Pr.pozioma jaką trzeba nadać ciału aby wydostało się z pola grawitacyjnego V=11,2km/s V=√26M/R V>V2 po paraboli
Prawa Keplera 1) Planety wszystkie poruszają się po elipsach wokół słońca a w jednym z ognisk znajduje się słońće 2) w jednakowych odstępach czasu pow. Zakreślone przez pr.wodzący planety sa jednakowe 3) łączy czasy obiegów planet T12/T12=a13/a13
Fale dzwiękowe Podział ze wzg.na kier.drgań i kier.rozchodzenia się fali:-poprzeczne -podłużna jeśli kier.drgań i kier.rozchodzenia sięfali są takie same.Zaabsorbowane przez narząd słuchu energii niesionej falą akustyczną wywołuje wrażenie dziękowe,którego intensywnośc zależy od ilości en.absorbowanej w jednostce czasu oraz od częstotliwości fali.Najbardziej czułe jest ucho dla częstotliwości około 3kHz.Miarą ilości energii przenoszonej przez falę jest natęzenie I fali jest to ilość Energii E przenoszonej w ciągu sek. Przez jednostkę powierzchni ustawionej prostopadle do kier.rozchodzenia się fali. I=E/S*t.Trzy fale oczęstotliwościach znacznie różniących się (np.50Hz,200Hz,1000Hz) lecz o jednakowych poziomach natężenia wywołują wrażenia o odmiennej głaśności. Stąd wiemy że poziom natężenia fali nie opsuje jednoznacznie wrażenia dzwiękowego.Wysokośc dzwięku zależy od częstotliwości głośność zależy od natężenia. Dzwięki ze wzg. na częstotliwość dzielimy na: -infradźwięki f<16Hz (nieodbieramy) -dźwięki słyszalne f(16Hz,20kHz) -ultradzwięki f>20kHz (odbieramy jako ból). Dzwieki ze.wzg na widmo dzielimy na: -dźwięki , które możemy odróżnić (np.mowa) -szumy (np.chałas) ton-dźwięk o jednej częstotliwości, ucho ludzkie najlepiej wyłapuje dźwięki o częstotliwości równej 1000Hz. Natężenie progowe Io=10-12[W/m2].
Ultradzwięki dźwięk jest wydawany przez ciało drgające. Gdy przyłożymy do kryształu kwarcu pole elektryczne, to kryształ zacznie drgać z częstotliwością ultradzwięków. Ultradzwięki mają duże zastosowanie w detektorach wad materiałów.
Indukcja elektromagnetyczna Prąd wzbudza się tylko wtedy gdy przewód przecina linie pola mag.albo gdy zmienia się strumień mag.przenikający przaz kontór obwodu.(Końce długiego przewodu łączymy z galwanometrem.Otrzymaliśmy zamknięty obwód bez żródła napięcia.Część przewodu przesówamy szybkim ruchem między biegunami dwóch magnesów.Przecinamy przewodem linie pola mag. Gdy przewód ustawimy nieruchomo lub poruszamy go wzdłuż linii pola wskazówka się nie odchyla.
Kondensator stanowi ukł.dwóch oddzielonych izolatorem (dielektryk)przewodników(okładki kondensatora) służących do gromadzenia ładunków przaciwnych znaków.Jednym z najstarszych kondensatorów jest butelka lejdejska.Pojemność mierzy się stos.ładunku kondensatora do napięcia między okładkami. C=Q/U (F).Pojemność rośnie wraz z zmniejszaniem odl.między okładkami.Dielektryki:tworzywa sztuczne,mat.ceramiczne,powietrze,mika,papier parafinowany. Do biegunów kondensatora nie wolno przykładac napięcia przewyższającego wartość podaną naobudowie bo może to spowodować przebicie izolacji.Należy także uważać na prawidłowe łączenie biegunów.Poj.przewodnika zależy od jego kształtu,wielkości oraz otaczających go ciał.
Palaryzacja dielektryków powstawanie elektr.momentu dipolowego dielektryka umieszczonego w zewn.polu elektrycznym
Polaryzacja światła całk.lub częściowe uporządkwanie drgań fali świetlnej w wyniku odbicia,podwójnego załamania,a\rozpraszania na małych cząstkach(liniowa,kołowa lub eliptyczna)
Pole magnetyczne Źródłem pola mag.jest uporządkowany ruch ładunków elekt.czyli prąd elektryczny.Przyczyną powstania pola mag.jestruch elektronów związanych z jonami sieci krystalicznej,ruch odbywa się zarówno po orbitach jak i do okoła własnej osi elektronu
Potencjał i natężenie pola elektrycznego Natężenie E pola elek. Def.jako wektor o kier. I zwrocie siły F działającej na dodatni ładunek q umieszczony w danym punkcie pola,wartość tego wektora jest równa stos.wartości siły F do wartości ładunku q E=F/q----------Potencjałem elekt.w danym punkcie pola nazywamy stos.en.potencjalnej ladunku będącego w tym punkcie pola do wielkości ładunku jest ona leczbowo rowna pracy jaką wykonują sily zewn.przy przemiesczaniu + ładunku jednostkowego z nieskończoności do tegopunktuV=E/q
Praca w polu elektrostatycznym praca ta zależy od miejsca z którego ładunek sprowadzimy.Jeżeli ładunek przenosimy z punktu A do B to en.jego wzrasta o wartość wyk.przy tym pracy i wobec tego praca może być obl. Jako różnica energii w punktach A i B. W=E2-E1
Praca w polu grawitacyjnym praca wyk.przeciwko siłom działającym w polu bez rozpatrywania zmienności tych sił.Praca ta jest równa różnicy en.potencjalnych jakie ciało ma w końcowym i pocz.położeniu. W=m(V2-V1)wynika że jeżeli ciało jest przemieszczane w polu po torze zamkniętym(początkowe jest końcowym)to praca wyk.jest róna zeru także jeżeli cialo jest przesówane między dwoma punktami o tym samym potencjale tzn.na jednej pow.ekwipotencjalnej.
Natężenie pola grawitacyjnego jest to siła grawitacji przypadająca na jednostkę masy ciała wprowadzonego do pola. natężenie pola jest związane z punktem [N/kg].
Potęcjał pola grawitacyjnego przypadający na jednostkę masy ciała wprowadzonego do pola grawitacyjnego [J/Kg]
Prawo Biota i Savarta Natężenie pola magnetycznego wytworzonego przez elem.przewodnika w punkcie C tego pola jest wektorem prostopadłym do wektorów ∆l i r i dodatnio z nimi zorientowanym.
Prawo Columba i prawo Gaussa Naelektryzowane ciała przyciągają się lub odpychają wzdłuż prostej łączącej ich środki.Zawieszamy naelektryzowane wahadełka w różnych odl. Od konduktora kulistego naładowanego ładunkiem o takim samym znaku. Dwa niewielkie na elektryzowane ciała działają na siebie siłą o wartości proporcjonalnej do iloczynu ich ładunków i odwrotnie proporcjonalnie do kwadratu odl.między ich środkami.F=kq1*q2/r² k-wsp.proporcjonalności.
Prawo Stokesa dł.fali promieniowania fluoerscyjnego jest większa niż dl.fali promieniowania pochłanianego(wzbudzającego fluoerscyjnego) Prędkość dzwięku w gazie U=√G/σ p=G∆V/v
Przemiany gazu doskonałego t=cons.izotermiczna(Boyla-Mariotte'a)p1/p2=V1/V2 Ciś.danej masy gazu jest odwrotnie proporcjonalnie do obj.tego gazu. p=cons.izobaryczna(Gay-Lucasa) to prawo mażna wytłumaczyć następująco zgodnie ze wzorem p=2/3nEk przy stałym ciś. i stałej obj.V jest wprostproporcjonalna do śr.en.kinetycznej molekuł a więc również do temp. V1/T1=V2/T2 v=cons.izochoryczna(Charlesa) p1/T1=p2/T2przy ogrzaniu gazu en.kinetyczna molekuł wzrast proporcjonalnie do temp.jeżeli gaz zamkniemy w naczyniu to nie pozwoli ono na wzrost obj.v=cons.więc ciś.zwieksza się proporcjonalnie do wzrostu temp.
RozkładMaxwellaPr.średniaU=1,6√RT/μPr.śr.kwadratowaU=1,7√RT/μPr.prawdopodobnaU=√2RT/μ=1,4√RT/μ Równanie Bernuliego U1*S1=U2*S2
Równanie Clapeylona 1)dla jednostkowej masy gazu pv=RT lub p/q=RT R-stała gazowa, R=B/M (uniwersalna stała gazowa B=8,3147 KJ/(kmol K) 2)dla 1 kilomola gazu pV=BT 3)dla dowolnej masy m gazu pv=mRT 4)dla dowolnej liczby n kilomoli gazu pv=nBT
Równanie gazu doskonałego p1V1/T1=p2V2/T2 z równania wynika że jeżeli w jakiejś przemianie gazu ulegają zmianie dwa parametry np.ciś.i temp.to zmiana obj.gazu będzie ściśle określona zgodnie z r-em stanu gazu Równanie oscylatora harmonicznego prosty okres T=2π√m/k T=2π√l/g częstość kołowa ω=2π/T prędkość v=A*ω*cos(ωt+φ) przyśpieszenie a=-A*ω²sin(ωt+φ) Równanie Van der Wallsa (p+a/V²)(v-b)=RT aib-wsp.zależne od rodzaju gazu rzeczywistego Ruch bryły sztywnej Ruch prostoliniowy jednostajny droga S=S+Vt; Ruch prost.jednostajnie przyśpies. prędkośćV=V+at; droga S=S+vt+at²/2 Ruch prost.jednostajnie opóżnionyprędkość v=v-at; droga S=s+vt-at²/2 Ruch jednostajny po okręgu prędkośc v=s/t v=2πr/T v=2πrn; kąt obrotu φ=s/r; pr.kątowa ω=φ/t ω=v/r ω=2π/Tω =2πn ω=Δα/Δt przyśpieszeniea=v²/r a=rω² a=ε*r n-częstotliwość φ-kąt obrotu r.tym porusza się każdy punkt leżący na ob.wirującego koła.Wektor pr.jest styczny do okręgu a więc prostopadły do promienia.
Ruch w polu grawitacyjnym Ruch poziomy droga S=vt =v√2h/g; wysokość h=h-gt²/2; prędokość v(t)=√v²+(gt)² czas t=√2h/g Torem jest parabola z wierzchołkiem w punkcie początkowym Swobodny spadek pr.v=gt v=|2hg droga s=gt²/2 s=v²/2g Ruch pionowy w dół h=vt+gt²/2 pr.v=v+gt v=√2gh=v² Ruch pionowy w góre h=vt-gt²/2 v=v+gt ruch jednostajnie opóżniony
Samoindukcja Indukcją własną(samoindukcją)nazywamy zjawisko wzbudzania SEM indukcji w ob.przy zmianach wlasnego pola magnetycznego tego ob.SEM samoindukcji powstaje nie tylko przy zamykaniu i przerywaniu ob.lecz także przy wszelkich zmianch natężenie prądu. Є=L∆I/t L-wsp.samoindukcjiSEM samoind.jest wprost proporcjonalna do pr. zmian natężenia prądu w tym przewodniku.
Siła grawitacyjna Siła z jaką działa jednorodne pole mag.na umieszczony w nim prostopadle do linii sił przewodnik o dł.l w którym płynie prąd o natężeniu I F=B*I*l B-indukcja mag.jest wielkością charakteryzującą pole mag.i jest propor.do natężenia H pola mag.dla próżni ma następującą postać B=μ*H H=I/2πr I-nat.prądu w przewodniku,r-odl.od przewodnika.
Siła Lorentza Siła działająca na cząstkę o prędkości v w polu magnetycznym o indukcji B Fl=q(v*B)
Tarcie jest siłą oporu którego źródłem jest ciało wprawione w ruch oraz nieruwność pow.wystąpi gdy na ciało działa zrównoważona siła.Wartość jej zależy od siły wprostproporcjonalnej jaką powierzchnię te odziałują na siebie a więc od siły nacisku N. Rozróżniamy tarcie:statyczne-wystąpi wtedy gdy na ciało nastąpi zwiększenie siły powodującej wzrost tarcia statycznego lecz ciało pozostaje w spoczynku do czasu kiedy siła tarcia nie osiągnie wartości max. kinetyczne
Zasada zachowania energii momentu pędu i pędu E.potencjalna masy m w punkcie r okreś.wzg.punktu r jest równa min.pracy jaką należy wykonać aby masę przenieśc z pkt.r0 do r.E.kinetyczna masy m rozpędzonej do pr.v jest równa min. Pracy jaką należy wyk. aby tę masę rozpędzić do szybkości v Ek=Iω²/2. W przypadku gdy ukł.zach.moment pędu en.kinetyczna nie musi być zachowana.Łyżwiarz wykonując piruet ze wzrostem częstości wirowania nie zmienia swojego momentu pędu.Natomiast en.kinetyczna wzrasta dlatego że wyk.pracę na przywarcie rąk do tułowia czyli do osi obr.zmniejszył moment bezwładności.
Jeżeli zewn.momenty sił działające na bryłę-bądź na ich cały układ są zrownoważone wtedy momeny pędu pozostaje stały. Є=M/I > dω/dt=M/I > Jdω=Mdt > dL=Mdt > dL/dt=M
Zasady dynamiki 1)Istnieją ukł.odniesienia wzg.ciała na które nie działają siły równoważące się poru. się ruchem jednos. po lini prostej.Pojęcie bezwładnosci -jest to cecha właś,ciał do pozos.w stanie spoczynku lub trwania e ruchu jednostajnym prostoliniowym.2)Jeżeli na ciało działa siła to porusza się ono wzg.inercjalnego ukł.odniesienia ruchem zmiennym z przyś.wprost proporcjonalnym do masy ciał.Kierunek i zwrot jest zgodny z kierunkiem i zwrotem siły a=F/m
Zasady dynamiki dla ruchu obrotowego Jeżeli do bryły przyłożony jest niezrównoważony moment siły M wówczas wyk.ona ruch obr.z przyś.kątowym ε proporcjonalnym do momentu siły a wsp.proporcjonalności jest odwrotność momentu bezwładności I. Є=M/J
Zjawiska falowe Fala-rozprzestrzeniające się zaburzenie środowiska. Wrażenie słuchowe wywołuje docierająca do ucha fala akustyczna czyli zakłucenie równowagi cząsteczek powietrza natomiast pobudzenie narządu wzroku jest spowodowane falą elektromagnetyczną .Teoria ruchu falowego:każdy punkt ośrodka do którego dochodzi fala staje się źródłem nowej fali-tzw.fali cząstkowej(elementarnej)Zgodnie z tym wszystkie punkty czoła fali stają się źródłem fal elementarnych które interferują tworząc nowe czoło fali.
Zjawisko grawitacji F=γm*M/r² Wnioski:jest to siła z jaką ziemia przyciąga dane ciało.Wartość przyśpieszenia ziemskiego a tym samym i ciężar zależy od odl.ziemisrodków ciał.
Ruch ładunków w polu elektrycznym ładunek porusza się równolegle do linii pola.ładunek będzie się poruszał ruchem prostoliniowym jednostajnie przyśpieszonym. a=Eq/m. Jednocześnie ulega zmianie energia kinetyczna ładunku: єk = єo+ Uq U-różnica potęcjałów;q-ładunek; єo-en.początkowa ładunku. Ładunek wpada pod kątem prostym do lini pola torem ładunku jest parabola.
Pojemnośc elektryczna na każdym przewodniku przy określonym potęcjale możemy zgromadzić ściśle określoną ilość ładunku C=Q/V [c/v=F]
Klasyfikacja fal Podział ze wzg.na kierunek rozchodzenia się cząstek:-poprzeczne kier.ruchu cząstki jest prostop.do kierunku rozchodzenia się fali -podłużne kierunek ruchu cząstki jest zgodny z kier. Rozchodzenia się fali. Podział ze względu na powierzchnię falową:-płaskie powierchnia falowa jest płaska -kuliste pow.falowa jest kulista(np.akustyczne). Podział ze wzg.na widmo:-podczerwień -widmo widzialne (400nm,800nm) -nadfiolet -promienie rentgenowskie -promienie gamma(jądrowe) -promieniowanie kosmiczne. Podział fal radiowych: -długie -średnie -krótkie -ultrakrótkie -mikrofale