PSYCHOLOGIA 9.12.2006.
Procesy poznawcze - charakterystyka procesu postrzegania.
Pierwszy poziom procesu poznawania - bezpośrednie, zmysłowe poznanie rzeczywistości.
Analizator
Bodziec - zmysł (receptor) - droga nerwowa dośrodkowa - pole mózgowe
Receptory:
eksteroreceptory (pobudzenie ze świata nas otaczającego):
tele: wzrok, słuch, węch
kontakto: dotyk, ból, ciepło
interoreceptory ( z organizmu)
proprio - ruch
wisero - zakończenia nerwowe w całym naszym organizmie
wrażenia - odbiór pojedynczej cechy, bodźcu
spostrzeganie - składa się z wielu wrażeń, dopływa do nas bardzo wiele wrażeń
Nie wszystkie bodźce przez nas odbierane - próg wrażliwości, miarą jest najsłabszy bodziec, który wywołuje u nas pierwsze spostrzeżenia
Próg różnicy (czułości) - pierwsza zauważalna różnica wywołana przez pierwszą wywołaną zmianę, siła tego bodźca początkowego
Postrzeganie
Sytuacje bodźcowe - podstawowa grupa czynników wpływająca na nasze postrzeganie
Siła bodźca - czy jest na tyle silny, że go odbieramy
Liczba bodźca
Czas trwania bodźca
Sytuacja w jakiej postrzegamy
Człowiek, który spostrzega
Względnie stały stan psychofizyczny człowieka: budowa zmysłów, poziom intelektualny, poziom wiedzy
Aktualny stan psychofizjologiczny: stan fizyczny, stan naszych emocji
Mechanizm spostrzegania - spostrzegamy najpierw całość, potem figurę (wyraźnie) i tło (bezkształtna)
Prymat całości nad częściami
Zachodzą zmiany skokowe w świadomości
Rola naszego doświadczenia
Drugi poziom procesów poznawczych: myślenie
Myślenie - uwewnętrzniona czynność operowania informacjami, w szczególności ich selekcja i wytwarzanie, dzięki którym dochodzi do pośredniego i uogólnionego poznania rzeczywistości
Struktura myślenia:
informacje (materiał myślenia)
operacje (elementarne transformacje umysłowe)
- reguły (sterujące łańcuchem operacji)
Informacje:
wrażenia i spostrzeżenia (myślenie sensoryczno - motoryczne)
wyobrażenia (myślenia konkretno - wyobrażeniowe)
pojęcia (mślenie słowno - logiczne, abstrakcyjne)
wyobrażenia twórcze i odtwórcze
pojęcia - charakterystyczne dla człowieka dorosłego
Pojęcie - reprezentacja umysłowa, która zawiera opis istotnych właściwości pewnej klasy obiektów, symbol odnoszących się do klasy obiektów
pojęcia ogólne - reprezentacje całych nas przedmiotów lub procesów
pojęcia jednostkowe - mają jeden egzemplarz
pojęcia naturalne - reprezentacja umysłowa odzwierciedlająca zespół cech wspólnych, które w różnym stopniu przysługują desygnatom
pojęcia matrycowe - poznawcza reprezentacja skończonej liczby wspólnych cech, które q jednostkowym stopniu przysługują wszystkim desygnatom
Funkcje pojęć
zapewnienie ekonomii - redukcja różnorodności informacji
rozumienie i wyjaśnienie - wykorzystanie do analizy i interpunkcji danych
umożliwienie wykonywania operacji na materiale symbolicznym
komunikowanie się
Operacje umysłowe
Elementarne transformacje psychiczne, za pomocą których przetwarzamy informacje
analiza - myślowy podział całości na części
synteza - myślowe łączenie części w całość
porównywanie - zestawianie przedmiotów i zjawisk w celu wykrycia podobieństw i różnic
abstrahowanie - wyróżnienie jednej właściwości obiektu przy pominięciu innych
uogólnienie - łączenie cech wspólnych dla klasy obiektów
Reguły - decydują o uporządkowaniu łańcucha operacji:
algorytm - niezawodny przepis określający jak skończony ciąg operacji należy wykonać, aby rozwiązać wszystkie zadania danej klasy
heurystyka - zawodna zasada, która nie gwarantuje rozwiązania zadania, ale może w nim pomóc
Rodzaj myślenia:
reproduktywne - zastosowanie uprzednio zdobytej wiedzy w nowych zadaniach (S)
produktywne - tworzenie nowych informacji (E)
realistyczne - myśli odpowiadają cechą i wymogom sytuacji obiektywnej, ukierunkowanie na działanie
autystyczne - bodźcem jest rzeczywistość wewnętrzna