2. Wydatki
Wydatki dzielą się na obligatoryjne i nieobligatoryjne. Obligatoryjne muszą być poniesione w danym roku budżetowym na określone cele. Zaliczamy do nich wydatki:
Na wspólną politykę rolną
Wynikające z umów międzynarodowych
Uczestnictwa w międzynarodowych organizacjach
Na wykonanie usług
Wynagrodzenia, szkody, rekompensaty
Rezerwa monetarna
Rezerwa na pomoc natychmiastową
Wszystkie pozostałe należą do grupy wydatków nieobligatoryjnych. Możemy również wyróżnić wydatki operacyjne, które stanowią największą część budżetu. W ich skład wchodzą:
Wspólna polityka rolna (fundusze strukturalne, Fundusz Spójności)
Rozwój regionalny
Edukacja, kultura, informacja, działania o charakterze socjalnym
Energia, bezpieczeństwo nuklearne i środowisko
Ochrona konsumenta, rynek wewnętrzny
Badania i rozwój
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
Gwarancje i rezerwy
Na co przeznaczane są pieniądze?
Środki z budżetu UE służą wielu celom: są przeznaczane na szkolenia, na zachęty dla firm do wprowadzania innowacji i tworzenia nowych miejsc pracy, na ochronę środowiska naturalnego i poprawę jakości życia poprzez inwestycje w rozwój obszarów wiejskich i rozwój regionalny, na budowę dróg, kolei, mostów, sieci elektroenergetycznych i gazociągów, które łączą najodleglejsze zakątki UE, na wspieranie różnorodności kulturowej i współpracy w dziedzinie edukacji oraz na pomoc doraźną w sytuacjach kryzysowych, takich jak powodzie czy trzęsienia ziemi.
Zasada solidarności odgrywa ogromną rolę nie tylko przy gospodarowaniu sporą częścią środków budżetowych, ale przyświeca UE również wtedy, gdy wydaje ona pieniądze poza swoim terytorium: co roku są to wydatki rzędu ponad 7 mld euro. Jako potęga gospodarcza i polityczna UE bierze na siebie odpowiedzialność za propagowanie rozwoju ekonomicznego i społecznego, utrzymywanie pokoju oraz niesienie pomocy ofiarom klęsk żywiołowych, głodu i wojen na całym świecie.
UE współpracuje szczególnie aktywnie z trzema grupami państw. Są to: kraje rozwijające się, które łączą z Europą silne więzi historyczne, czyli kraje Afryki, Karaibów i Pacyfiku (tzw. kraje AKP), rozwijające się kraje sąsiadujące z UE od wschodu oraz kraje położone w rejonie Morza Śródziemnego, a także kraje, które pewnego dnia mają nadzieję zostać członkami Unii.
Dokąd trafia największa część budżetu?
Największa część budżetu UE - w 2009 r. było to 45 proc. wszystkich wydatków - przeznaczana jest na zwiększenie konkurencyjności europejskiej gospodarki i przyśpieszenie jej rozwoju oraz na zapewnienie spójności w obrębie UE, czyli zmniejszenie nierówności pomiędzy bogatszymi i uboższymi państwami członkowskimi.
Kolejnym obszarem działalności, na który przeznaczane są duże kwoty, jest rolnictwo. To druga największa pula wydatków UE: prawie 43 mld euro w 2009 r. Pieniądze te służą zabezpieczeniu dostaw bezpiecznej żywności po rozsądnych cenach i o wysokiej jakości oraz zapewnieniu 19 milionom unijnych rolników godziwych dochodów. Kolejne 11 proc. budżetu przeznaczone jest na wspieranie rozwoju obszarów wiejskich, a 10 proc. na ochronę środowiska naturalnego.
Wspólne zasoby
Ogólnie mówiąc, UE rozporządza pieniędzmi jedynie w przypadkach, w których najkorzystniejszym rozwiązaniem jest połączenie sił poszczególnych państw członkowskich. Istotną część środków budżetowych pochłaniają programy badań naukowych. Pozwolą one UE wzmocnić konkurencyjność jej gospodarki na arenie światowej. Wydatki w tej dziedzinie przeznaczane są przede wszystkim na ogólnoeuropejskie projekty badawcze, które umożliwiają połączenie wysiłków i wiedzy naukowców pracujących w różnych państwach członkowskich i uzyskanie korzyści skali. Unijne pieniądze trafiają do wielu obszarów badań naukowych, m.in. dotyczących zdrowia, żywności, biotechnologii, technologii informacyjnych i komunikacyjnych, nanotechnologii, energii, środowiska, transportu, bezpieczeństwa i przestrzeni kosmicznej.
Ile kosztuje Unia Europejska?
Cześć budżetu przeznaczona na administracyjne koszty funkcjonowania UE stanowi zaledwie 6 proc. łącznych wydatków i obejmuje koszty funkcjonowania wszystkich instytucji (mianowicie Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Rady Ministrów) oraz tłumaczeń pisemnych i ustnych na 23 języki urzędowe UE.