Polityki gospodarcze UE

Wspólna polityka kulturalna.

Podstawy polityki kulturalnej Unii Europejskiej zawarte są w Traktacie o Unii Europejskiej (art.128). W myśl zapisów traktatowych współpraca państw UE w tej dziedzinie ma wspierać rozwój kultury w państwach członkowskich, przy pełnym poszanowaniu ich różnorodności narodowej i regionalnej, z podkreśleniem znaczenia wspólnego dziedzictwa kulturowego Europy.

Różnorodność kulturową Europy widać m.in. w literaturze, teatrze, kinie i architekturze. Choć dziedziny te należą do specyfiki państw członkowskich czy regionów Europy, wspólnie tworzą tożsamość kulturową, rozumianą jako duchową wspólnotę mieszkańców z jej materialnymi dokonaniami.

Polityka kulturalna Unii Europejskiej ma podwójny cel: ochronę różnorodności i bogactw oraz troskę o ich wzajemne poznawanie, rozwój i akceptację. Unia Europejska traktuje kwestie kulturowe jako sferę narodowej suwerenności i dlatego nie dąży do ich ujednolicania ani wprowadzenia wspólnego prawa regulującego politykę kulturalną. Włącza się jedynie do tych projektów kulturalnych, które przekraczają możliwości i kompetencje poszczególnych krajów. Po raz pierwszy kulturowy wymiar integracji europejskiej uznano poprzez zapis w Traktacie z Maastricht (1992 r.), potwierdzony w art. 151 Traktatu Amsterdamskiego (1997 r.).

Realizacja wspólnej polityki kulturalnej

Unia Europejska wspiera następujące przedsięwzięcia w obszarze polityki kulturalnej:

• podnoszenie poziomu wiedzy i szerzenie kultury i historii narodów europejskich,

• zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego o znaczeniu europejskim,

• niekomercyjną wymianę kulturalną,

• wzajemne poznawanie dzieł,

• wspieranie współpracy kulturalnej Europejczyków,

• twórczość artystyczna i literacka, w tym audiowizualna.

Przepisy wspólnotowe regulują następujące obszary: prawo audiowizualne, ochrona praw autorskich, swoboda przepływu artystów i ich dzieł, kwestie podatkowe czy też kwestie dotyczące konkurencji (np. pomoc dla przemysłu filmowego, ceny książek) oraz pewne zagadnienia związane z polityką socjalną, strukturalną, edukacją.

Podkreślając ważność kultury w procesie integracji europejskiej Unia Europejska powołała Dyrekcję Generalną - Edukacja i Kultura (1999 r.). Obszarem tym zajmuje się również Rada Unii Europejskiej, wyznaczając ogólne kierunki polityki kulturalnej, wydając zalecenia i rezolucje.

Wspólna polityka ochrony konsumentów

W miarę postępującej integracji, wspólna polityka na rzecz ochrony konsumentów stawała się coraz bardziej niezbędna. W 1975 roku Rada Ministrów (obecnie Unii Europejskiej) uchwaliła "Pierwszy Program Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na rzecz Ochrony i Informacji Konsumentów". Początkowo, polityka ta dotyczyła przede wszystkim bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów: z jednej strony obejmowała zakaz stosowania pewnych związków chemicznych, czy niebezpiecznych dla konsumenta rozwiązań technicznych, a z drugiej - nakaz właściwego opakowywania produktów, znakowania, etykietowania, opisu, itp. Podstawową zasadą polityki ochrony konsumentów stała się pełna odpowiedzialność producenta (lub importera) za sprzedawany towar. Z biegiem czasu, polityka ochrony interesów konsumentów rozszerzyła się na wiele innych zagadnień, jak np. sprzedaż obnośną, kredyty konsumenckie, produkty turystyczne itd. Akty prawne Wspólnot nakładają na Unię obowiązek stworzenia w celu ochrony konsumentów, jednolitych wymogów dotyczących produktów znajdujących się w obrocie na wspólnym rynku. Traktat o UE zdefiniował po raz pierwszy tę politykę jako samodzielną dziedzinę, natomiast Traktat Amsterdamski dodatkowo ją umocnił. Waga problematyki ochrony konsumentów - w kontekście kryzysu związanego z "chorobą wściekłych krów" - znalazła wyraz w reorganizacji stosownej Dyrekcji Generalnej oraz w rozszerzeniu jej kompetencji również na ochronę zdrowia publicznego. Od tego czasu szczególny nacisk kładzie się na bezpieczeństwo żywności. Realizowany jest program działań Wspólnoty w dziedzinie promocji zdrowia, informacji i edukacji zdrowotnej oraz program wspólnego monitoringu stanu zdrowia w krajach Wspólnoty.

Cele i kierunki działania polityki konsumentów:
1. osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego
2. zapewnienie bezpieczeństwa ekonomicznego i ochrona przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi
3. zapewnienie konsumentom pełnej, rzetelnej, obiektywnej informacji umożliwiającej podejmowanie racjonalnej decyzji
4. stworzenie warunków rozwoju i pogłębianie wiedzy konsumenckiej oraz możliwości pełnej reprezentacji interesów nabywców przez nadzorcze organy konsumentów
5. zbudowanie efektywnego systemu dochodzenia roszczeń

W grudniu 2006 r. UE przyjęła nowy program ochrony konsumentów na lata 2007-2013. Całkowity budżet programu wynosi 157 mln euro. Program ma dwa podstawowe cele:

• zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów, zwłaszcza poprzez solidniejsze podstawy naukowe, lepsze konsultacje i reprezentowanie interesów konsumentów,

• zapewnienie skutecznego stosowania zasad ochrony konsumenta, zwłaszcza poprzez współpracę w zakresie egzekwowania prawa, wymianę informacji, edukację i zgłaszanie reklamacji.

Przepisy UE muszą być właściwie wdrażane, a konsumenci muszą mieć prawo do złożenia skargi. Wymaga to ulepszenia współpracy pomiędzy państwami członkowskimi. Sprawy sądowe, zwłaszcza pod jurysdykcją innego państwa członkowskiego, bywają kosztowne i czasochłonne. W ramach zachęcania do pozasądowego rozstrzygania sporów Komisja Europejska opracowała alternatywne mechanizmy rozwiązywania sporów, które nie pociągają za sobą żadnych kosztów albo jedynie niewielkie koszty.

instytucjonalne aspekty ochrony konsumentów

W 1997 roku pod naciskiem Parlamentu Europejskiego, dawna Dyrekcja Generalna XXIV odpowiedzialna za sprawy ochrony środowiska i politykę konsumencką, została zreorganizowana i przekształcona w Dyrekcję Generalną "do spraw ochrony zdrowia i konsumentów" (Directorate General Health and Consumer Protection).

Wyrazem realizacji prawa konsumentów do zrzeszania się i reprezentacji jest w UE działalność organizacji konsumenckich, które szczególnie w ostatnich latach bardzo aktywnie wpływają na politykę Unii w tym zakresie. Do najważniejszych należą: Europejskie Biuro Stowarzyszeń Konsumenckich (BEUC), Europejska Wspólnota Towarzystw Konsumenckich (Euro-coop), Związek Organizacji Rodzinnych Wspólnoty Europejskiej (Coface) oraz Europejski Instytut Regionalnych Organizacji Konsumenckich (IEIC).

W Polsce rządową politykę ochrony konsumentów  Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. UOKiK współpracuje z miejskimi i powiatowymi rzecznikami konsumentów oraz z finansowanymi z budżetu Państwa organizacjami pozarządowymi - Federacją Konsumentów i Stowarzyszenie Konsumentów Polskich.

3

---