Początki polityki kulturalnej Wspólnot, Studia, stosunki miedzynarodowe, stosunki międzynarodowe(1)


Początki polityki kulturalnej Wspólnot

Polityka kulturalna Wspólnot jest stosunkowo nową dziedziną jej działalności. Wspólnoty Europejskie, dające początek Unii Europejskiej, powstały jako organizacje mające na celu uporządkowanie sytuacji gospodarczej i handlowej w Europie po zakończeniu II wojny światowej. W początkowej fazie ich istnienia twórcy Wspólnot skupili się na rozwiązywaniu problemów natury ekonomicznej, dopiero w późniejszym okresie okazało się konieczne budowanie poczucia wspólnoty obywateli Europy, czego podstawą stała się kultura i dziedzictwo europejskie. Wyrazem tego była uchwalona na szczycie w Kopenhadze w 1973 r. „Deklaracja Tożsamości Europejskiej", będąca pierwszą próbą definicji tożsamości europejskiej w oparciu o wspólne wartości takie jak prawa człowieka, demokracja, państwo prawa. Kolejnym krokiem na drodze budowania polityki kulturalnej Wspólnot była rezolucja Parlamentu Europejskiego o „Ochronie dóbr kultury europejskiej” z 1974, który to po wyborach w 1979 r. powołał do życia parlamentarną komisję ds. polityki kulturalnej.

Europejski Miesiąc Kultury - Europejskie Miasta Kultury

Przełomem w tworzeniu polityki kulturalnej Wspólnot okazała się dopiero jednak „Uroczysta Deklaracja w sprawie Unii Europejskiej” z 1983 r., w której postanowiono budować poczucie wspólnoty europejskiej przez odwołanie się do wspólnego dziedzictwa kulturowego. W tym samym roku utworzony został specjalny budżet na realizację inicjatyw kulturalnych, w tym także „Europejskiego Miasta Kultury” i „Europejskiego Miesiąca Kultury”. Tytuł „Europejskiego Miasta Kultury”, pośród 9 innych miast europejskich, piastował w roku 2000 Kraków. Również w Krakowie zrealizowana została pierwsza edycja przeznaczonego dla państw spoza UE „Europejskiego Miesiąca Kultury”.

Lata 80-te XX w

W latach 80-tych XX w. działania w sektorze kultury uległy pewnemu przyspieszeniu. Przyjęto w tym czasie zasadę subsydiarności, mającą zastosowanie także w dziedzinie kultury, oraz powoli zaczęto doceniać rolę kultury w życiu społecznym i gospodarczym obywateli. Na przełomie lat 80-tych i 90-tych rozpoczęto regularne spotkania Rady Ministrów Kultury, które odbywają się do dziś, zazwyczaj kilka razy do roku w państwach obejmujących prezydencję w danym półroczu. W tym samym czasie powołano do życia Komitet ds. Kultury, który stanowi grupę roboczą ekspertów ze wszystkich państw członkowskich, spotykających się regularnie w celu negocjowania poszczególnych elementów działań polityki kulturalnej Wspólnot.

Pierwszy program w dziedzinie kultury

Na początku lat 90-tych powołano także pierwszy program wspólnotowy w sferze kultury - Program Ochrony Dziedzictwa Architektonicznego. Warto dodać, iż w programie tym uczestniczyła również Polska, realizując szereg projektów z zakresu konserwacji i ochrony zabytków, np. restauracja Amfiteatru w Łazienkach Królewskich w Warszawie, konserwacja zachodniej ściany Zamku Średniego w Malborku, konserwacja Kaplicy Św. Trójcy na zamku w Lublinie.

Traktat z Maastricht - art. 151 TWE

Jednakże prawdziwe rozpoczęcie działań w ramach polityki kulturalnej Wspólnot pojawiło się dzięki zapisom traktatu z Maastricht, który wchodząc w życie 1 listopada 1993 dał formalny początek nie tylko Unii Europejskiej, ale także jej działalności w sferze kultury. Już art. 3 Traktatu mówi, iż jednym z celów Unii jest przyczynianie się do rozkwitu kultur państw członkowskich. Kulturze został poświęcony osoby artykuł, art. 151, w którym wyraźnie zaznaczono, iż w gestii zainteresowania Unii leży wspieranie różnorodności kulturowej Europy, przy równoczesnym podkreślaniu znaczenia wspólnego dziedzictwa europejskiego. Unia Europejska nie ma jednakże zastąpić państw członkowskich w kreowaniu polityki kulturalnej - zgodnie z zasadą subsydiarności Unia może uzupełniać działania państw narodowych w następującym zakresie

Kolejne paragrafy art. 151 umożliwiają Unii Europejskiej podjęcie działań w sferze kultury we współdziałaniu z państwami trzecimi a także organizacjami międzynarodowymi, np. Radą Europy. Konieczność uwzględniania aspektów kulturalnych w tworzeniu swoich polityk sugeruje Unii paragraf 4. Traktat z Maastricht jednakże nie narusza zasady jednomyślności podejmowania decyzji w sferze kultury przez Radę Ministrów Kultury (procedura współdecyzji z Parlamentem Europejskim). Dodatkowe zapisy mające zastosowanie w sferze kultury zawiera art. 87(3)(d) Traktatu, który umożliwia państwom członkowskim wspieranie finansowe operatorów kulturalnych w zakresie promocji kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego, pod warunkiem, iż takie działanie nie narusza zasad wolnej konkurencji.

Lata 90-te XX w.

Lata 90-te to rozwój programów w dziedzinie kultury. Powstały wówczas aż trzy:

Polska jako państwo stowarzyszone z Unią Europejską mogła korzystać po wpłaceniu odpowiednich składek z wszystkich tych programów, jednakże zainteresowaniem polskich operatorów kulturalnych cieszyły się tylko te dwa pierwsze. W ramach projektów powstałych w owym czasie dokonano np. konserwacji ołtarzy barokowych w kościele oo. Franciszkanów w Kalwarii Pacławskiej, współfinansowano jedną z edycji Festiwalu Wratislavia Cantans czy Festiwalu Malta.

Sytuacja obecna

Obecnie środki finansowe na działania w sektorze kultury płyną z dwóch podstawowych źródeł. Pierwszym z nich są programy wspólnotowe - stworzone przez Dyrekcję Generalną ds. Kultury i Edukacji i przeznaczone bezpośrednio i wyłącznie na szeroko rozumiane działania kulturalne (Program Ramowy Kultura 2000 oraz Program Media Plus) oraz te programy, które aczkolwiek przeznaczone zostały w pierwszej kolejności na inne działania, mają pewien „potencjał kulturowy” (np. eContent, Life, Młodzież). Drugą ścieżką finansowania kultury, a przede wszystkim inwestycji w infrastrukturę kulturalną, są fundusze strukturalne. Warto także pamiętać o projektach realizowanych w ramach inicjatyw wspólnotowych (szczególnie Interreg) - tj. projektów współpracy regionalnej, transgranicznej, transnarodowej.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Międzynarodowe stosunki kulturowe i ochrona dziedzictwa kulturowego 1, Studia, stosunki miedzynarodo
Polska-USA XXI w, studia- politologia, międzynarodowe stosunki polityczne
Polska-Rosja 2000-, studia- politologia, międzynarodowe stosunki polityczne
Polska-Wielka Brytania 2002-, studia- politologia, międzynarodowe stosunki polityczne
Teoria różnorodności kultur, Studia, stosunki miedzynarodowe, Międzynarodowe Stosunki Kulturowe
miedzynarodowy podzial pracy, Notatki Europeistyka Studia dzienne, miedzynarodowe stosunki gospodarc
integracja ekonomiczna, Notatki Europeistyka Studia dzienne, miedzynarodowe stosunki gospodarcze
demografia test, studia, stosunki międzynarodowe, Demografia
Globalizacja polityki światowej wprowadzenie do stosunków międzynarodowych Kwestie ochrony środow
59-65, studia, stosunki międzynarodowe, Nauka o Państwie
Polityka zagraniczna II Rzeczpospolitej, Stosunki międzynarodowe
Obiektywne i subiektywne uwarunkowania przewodzenia, Studia, stosunki miedzynarodowe, stosunki międz
geografia polityczna opracowanie do egzaminu, Stosunki międzynarodowe, Geografia polityczna i ekonom
OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ, Studia - Stosunki Międzynarodowe UMCS, Ochrona Własności Intelektu
mn przeplyw kapitalu, Notatki Europeistyka Studia dzienne, miedzynarodowe stosunki gospodarcze
bilans platniczy, Notatki Europeistyka Studia dzienne, miedzynarodowe stosunki gospodarcze
współczesny system polityczny Austrii, materiały naukowe, stosunki międzynarodowe
wspólna ocena założeń polskiej polityki zatrudnienia, Pomoce naukowe, studia, problematyka miedzynar

więcej podobnych podstron