Prawo spadkowe jest działem prawa cywilnego regulującym przejście praw majątkowych osoby zmarłej na oznaczone osoby. Uregulowane jest ono w ksiedze IV k.c. "Spadki".
Z chwilą śmierci osoby fizycznej jej prawa osobiste oraz prawa rodzinne o charakterze niemajątkowym wygasają. Podstawą prawa spadkowego jest zasada, ze prawa i obowiązki majątkowe osoby zmarłej nie wygasają z chwilą jej śmierci, lecz przechodzą na inne osoby. Ogoł tych praw i obowiązkow o charakterze cywilnoprawnym określa sie mianem SPADKU.
W skład spadku wchodzą zarówno prawa podmiotowe bezwzględne (np. własność), jak i prawa względne (np. wierzytelność). NIe należą do spadku prawa i osowiązki o charakterze niemajątkowym, a także prawa i obowiązki zmarłego ściśle związanego z jego osobą (np. zobowiazanie malarzea do wykonania obrazu, zobowiązanie adwokata do prowadzenia obrony przed sądem itd.).
Otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.
Spadkodawcą jest osoba zmarła, po której następuje dziedziczenie. Spadkobiercą jest osoba, która dziedziczy po zmarłym, zaź dziedziczenie polega na przejściu ogółu praw i obowiązków majątkowych wchodzacych w skład spadku bądz w całosci na jedną osobę, bądz na kilku spadkobierców (w oznaczonych czesciach ułamkowych). Kodeks cywilny przewiduje dwa zasadnicze rodzaje dziedziczenia: ustawowe i testamentowe
DZIEDZIECZENIE USTAWOWE
Zachodzi, jeżeli osoba zmarła nie sporządziła testamentu a takze w szczegolnych wypadkach, jezeli testament jest niewazny lub osoby powolane do dziedziczenia odrzuciły spadek.
Przy dziedziczeniu ustawowym przepisy k.c. ( a wiec przepisy ustawy) określają krąg spadkobierców dziedziczących po zmarłym. Są to przede wszystkim osoby, które łączyła ze zmarłym więź pokrewieństwa lub wieź małżeństwa. jeżeli nie ma małożonka spadkodawcy i krewni powołanych z mocy ustawy do dziedziczenie , spadek przypada Skarbowi Państwa.
Przepisy kodeksu cywilnego określają prezyzyjnie kolejność i propozycje dziedziczenia usatwowego.
W pierwszej kolejnosci powolane są do spadku dziecki spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w cześciach równych, jednakże cześć przypadająca małżonkowi nie moze byc mniejsza od 1/4 spadku. Gdy dziecko spadkodawcy nie żyje, udział, który by mu przypadł, przypada jego dzieciom w czesciach równych.
Jeżeli nie ma zstępnych spadkodawcy (tj. dzieci, wnuki itd.) dziedziczą z ustawy: jego małżonek, rodzice i rodzenstwo. W takim wypadku udzial małżonka wynosci połowę całości spadku. udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy wraz z rodzenstwem, wynosi 1/4 tego, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa. Jeżeli jedno z rodzicow nie zyje, jego czesc przypada po polowie drugiemu z rodzicow i rodzenstwu.
DZIEDZICZENIE TESTAMENTOWE
w wypadku spodządzenia przez osobę zmarłą ważnego testamentu, następuje dziedzicfzenie na podstawie testamentu. Ma ono pierwszenstwo przed dziedziczeniem ustawowym.
Przez testament nalezy rozumiec jednostronną czynnosc prawną, pooprzez którą spadkodawca rozporządza swym majatkiem na wypadek śmierci, ustanawiajac spadkobierców. Nie jest mozliwe sporzadzenie testamentu przez przedstawiciela.
Ważnosc testamentu uzalezniona jest od kilku przesłanek.
Po pierwsze, spozradzic testament moze tylko osoba majaca pełną zdolnosc do czynnosci prawnych. Oświadczenie woli spadkodawcy musi być przy tym wolne od wad (np. błędów, groźby). Po drugie, tresc testamentu musi odpowiadac wielu wymaganiom stawianym przez prawo, a w szczegolnosci nie moze byc sprzeczne z prawemi z zasadami wspolzycia spolecznego. Po trzecie wreszcie, testament sporzadzony byc musi w jednej z przewidzianych prawem form.
testament moze byc przez spadkodawce w kazdej chwili odwołany> moze to nastapic przez sporzadzenie nowego testamentu lub przez zniszczenie drugiego.