Argumenty przeciw wolnemu handlowi
Aktywna polityka handlowa, ograniczająca wolny handel, może czasami być korzystna prowadząc do podniesienia dobrobytu kraju jako całości.
1. Argument z zakresu terms of trade (stosunek cen w eksporcie do cen w imporcie, analiza kosztów i korzyści):
W krajach dużych, będących w stanie wpływać na ceny zagranicznych eksporterów cło obniża ceny importu i tworzy korzyści z terms of trade, które przeciwstawione są kosztom powstającym z powodu negatywnego wpływu ceł na produkcje (stopa procentowa rośnie). W niektórych przypadkach korzyści z terms of trade wynikające ze stosowania cła mogą przeważać nad kosztami.
Przy niskim cle korzyści z terms of trade powinny przewyższać koszty. Gdy stawka celna wzrasta, koszty zaczynają rosnąć szybciej i krzywa obrazująca zależność dobrobytu od cła opada aż do poziomu stawki prohibicyjnej wykluczającej wymianę handlową, co prowadzi do sytuacji gorszej niż przy wolnym handlu. Dla takich krajów istnieje cło optymalne, przy którym dobrobyt narodowy jest maksymalny. (Przy takiej stawce celnej krańcowa korzyść wynikająca z polepszonych terms of trade jest równa krańcowej stracie w wydajności, wynikającej z deformacji produkcji i konsumpcji). Jednak argument ten ma ograniczenia. Dla krajów małych, które nie mają wpływu na ceny światowe importu i eksportu ma on niewielkie znaczenie praktyczne. Dla krajów wielkich, np USA, jest on często równoznaczny z argumentem na rzecz użycia siły monopolu państwowego w celu wyciągania korzyści kosztem innych krajów, co przeważnie prowadzi do działań odwetowych ze strony innych potęg gospodarczych. W praktyce jest on przedstawiany raczej jako przypadek teoretyczny niż jako uzasadnienie prowadzonej polityki handlowej.
2. Argument wynikający z niedoskonałości rynku krajowego:
Innym argumentem na rzecz odchodzenia od wolnego handlu opiera się na niedoskonałym stanie rynków krajowych. Jeśli rynek krajowy, tak jak rynek pracy, przestaje funkcjonować właściwie, odejście od wolnego handlu może czasem pomóc w złagodzeniu konsekwencji tego wadliwego funkcjonowania. Ten argument stanowi przypadek teorii drugiego najlepszego rozwiązania, która dowodzi, że jeśli jeden rynek przestaje działać prawidłowo, to powstrzymywanie się od interwencji na innych rynkach przestaje już być dla rządu polityką optymalną. Jeśli występuje krańcowa korzyść społeczna z produkcji nie ujęta miarą nadwyżki producenta, cło może podnieść poziom dobrobytu narodowego.
3. Konkurencja zagraniczna może zagrażać sytuacji producentów danej gałęzi przemysłu, którą rząd faworyzuje (czynnik polityczny) i chce chronić, wprowadzając cła, by umożliwić rozwój tych gałęzi.
źródło: „Międzynarodowe stosunki gospodarcze” Paul R. Krugman, Maurice Obstfeld