Allel
Dominujące i recesywne cechy człowieka |
|
Recesywne |
Dominujące |
oczy niebieskie |
oczy piwne |
włosy kręcone |
włosy proste |
włosy blond |
włosy ciemne |
splatanie dłoni z lewym kciukiem na wierzchu |
splatanie dłoni z prawym kciukiem na wierzchu |
Allel - jedna z wersji genu w określonym miejscu (locus) na danym chromosomie homologicznym. Allele tego samego genu różnią się jednym lub kilkoma nukleotydami. Występowanie więcej niż jednej wersji danego genu określa się jako polimorfizm. Dzięki zdegenerowaniu kodu genetycznego tylko część tych różnic przekłada się na różnice w budowie kodowanych białek. Powoduje to zróżnicowanie właściwości cząsteczek białka kodowanego przez różne allele jednego genu.
Allele mogą być dominujące (oznaczany zwyczajowo A) lub recesywne (oznaczany a). W heterozygocie efekt działania allelu dominującego sprawi, że obecność allelu recesywnego nie będzie manifestowała się (fenotyp dominujący). Obecność alleli recesywnych uwidacznia się tylko przy braku alleli dominujących. Allele mogą też być kodominujące, jak to jest w przypadku grup krwi. Przyjęto, że allele jednego genu oznacza się różnymi wariantami tej samej litery. W puli genowej populacji na ogół występuje wiele alleli tego samego genu.
Niekiedy media stosują określenie gen zamiast allel - można usłyszeć o odkryciu genu choroby itp.[potrzebne źródło]
Cechy sprzężone z płcią, w tym choroby sprzężone z płcią, jak np. nieprawidłowe rozróżnianie kolorów (daltonizm), są spowodowane obecnością recesywnych alleli na chromosomie X. Ponieważ u mężczyzn jest on tylko 1, to każde wystąpienie allelu recesywnego manifestuje się. U kobiet natomiast do tego potrzebne są 2 takie allele na dwóch chromosomach X, stąd znacznie rzadsze występowanie tych cech u nich.