Temat 9.
FARMAKOLOGIA OUN
Farmakoterapia obrzęku i stanów niedokrwienia mózgu.
Obrzęk mózgu: wzrost ciśnienia śródczaszkowego, spowodowany nadmierną ilością płynu w tkance mózgowej (w komórkach lub przestrzeni pozakomórkowej) prowadzi do zwiększenia jej objętości, ucisku naczyń i struktur mózgowia oraz niedotlenienia neuronów. Obrzęk mózgu powoduje zwiększenie ciśnienia śródczaszkowego, które może doprowadzić do trwałych uszkodzeń mózgu, śpiączki mózgowej lub zgonu.
Występuje jako zjawisko pierwotne przy: ciężkim urazie czaszkowo-mózgowym, krwotoku mózgowym, nowotworów mózgu, zapalenia opon M-R, po zabiegach na mózgowiu.
Wtórny: zespół Rey'a czyli śpiączka wątrobowa, śpiączka cukrzycowa, zaburzenia wodno elektrolitowe (hiponatremia, podwyższony poziom ADH ), choroby ogólnoustrojowe (niewydolność nerek, nadciśnienie tętnicze, serce płucne, rzucawka porodowa) oraz inne (wodogłowie, ropnie i guzy mózgu). W zależności od rozmieszczenia płynu dzielimy obrzęk na naczyniopochodny i cytotoksyczny. Oczywiście może być ograniczony lub uogólniony.
Ze względu na złożoną etiopatogenezę, leczenie obrzęku mózgu powinno być wielokierunkowe. Różnymi sposobami dążymy do utrzymania homeostazy wewnątrz czaszkowej i wewnątrzczaszkowej.
utrzymanie normotensji i normowolemii osiąga się poprzez podawanie leków kurczących lub rozkurczających naczynia krwionośne, przetaczanie płynów za wyjątkiem 5% glukozy i osocza przy osmolarności osocza 280-320 mOsm/l
utrzymywanie hematokrytu na poziomie 32-35 %, utrzymywanie pH krwi tętniczej na poziomie 7,3 - 7,6 poprzez wentylację płuc (intubacja, respirator) i podawanie wodorowęglanów, głównie sodowego. Przy spadku ciśnienia parcjalnego tlenu poniżej 80 mmHg stosujemy intubację i wentylację wspomaganą z umiarkowaną hiperwentylacją.
stała obserwacja czynności układu sercowo-naczyniowego oraz nerek i stałe oznaczanie poziomu elektrolitów.
odżywianie pozajelitowe
zapobieganie drgawkom
Deksametazon - 1-2mg/kg m.c./24h jest szybko metabolizowany
Mannitol - 1,0 - 1,5/kg m.c./10-20 min średnio 21,0/kg m.c. pod warunkiem sprawnej bariery krew-mózg.
Furosemid - jako działanie wspomagające z innymi lekami hamuje wytwarzanie płynu M-R, działa silnie moczopędnie 40 mg w jednej amp.lub tabl. Do 10 amp jednorazowo.
Barbiturany - pentobarbital 10-30 mg/kg/24h
Tiopental 150-600 mg/h do kilku dni
Metoheksytal ( Brevital, Brietal ) 100-200 mg /h przez 1-3 dni
Etomidat 5-25 mikrog/kg/min może powodować niewydolność nadnerczy.
Niedokrwienie mózgu:
Spowodowane jest niedostatecznym przepływem naczyniowym na tle miażdżycy, udaru lub urazu mózgu, stanach skurczowych naczyń, zmianach naczyń oka i błędnika.
W niedokrwienu mózgu stosuje się leki poprawiające przepływ krwi przez naczynia mózgowe. Podaje się je pomimo iż powodują zwykle niewielki spadek ciśnienia tętniczego krwi.
Bencyklan ( Halidor ) - działa spazmolitycznie na mięśniówkę naczyń i uspokajająco. 100-500 mg/24h i.v. bardzo powoli
Nicergolina ( Sermion ) - działa alfa adrenolitycznie i hamuje agregację płytek. 5-10 mg/24h i.v, i.m. lub 5 mg p.o. co 8h. Dawka max 50 mg/24h
Winkamina ( Vincamine ) - alkaloid barwinka rozszerzający mięśnie gładkie naczyń mózgowych. 15-30 mg/24h i.v., i.m. lub 10-20 mg p.o. co 8-12 h.
Winpocetyna ( Cavinton ) - 100 mg i.v. co 8-12 h.
Naftydrofuryl ( Dusodril ) - 200 - 400 mg/24 h i.v. lub 100 mg p.o. co 6-8 h.
Nimodypina ( Nimotop ) bloker kanału wapniowego z grupy dihydropirydyny. Do grupy tej należą nifedypina, nikardypina, nitrendypina, niludypina i stosowane są w leczeniu nadciśnienia lub choroby niedokrwiennej serca. Nimitrop blokuje kanły wapniowe w naczyniach mózgowych, bardzo silnie je rozszerzając. Podaje się we wlewie kroplowym w 1 litrze 0,9% NaCl od dawki 1 mg/h i.v. zwiększając do 2 mg/h, a następnie p.o. 60 mg co 6 h.