Próchnica (humus) to amorficzny (bezpostaciowy) kompleks zbudowany ze złożonych związków organicznych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Jest ona często związana z mineralna masą gleby, jako połączenia mineralno - organiczne.
Skład próchnicy: Węgiel 58%, tlen 30%, wodór 3-6%, azot 5%, oraz S, P, Ca, K, Mg, Na, Fe, Mn, Cu, Zn. (METODA TIURINA)
Związki próchnicze (humusowe) dzielą się na:1.bituminy - mieszaniny węglowodorów i ich pochodnych tlenowych, 2.kwasy huminowe - szare (właściwe) i brunatne, zbudowane gł. z C i O, 3. kwasy fluwowe - stanowią najbardziej utlenioną część próchnicy, 4.huminy - są mało aktywną częścią próchnicy.
Typy próchnicy:1.próchnica właściwa (amorficzna) - powstaje w wyniku całkowitej humifikacji oraz dobrego wymieszania z mineralnymi częściami gleby; jest korzystna z rolniczego punktu widzenia, 2.próchnica surowa (torfowa) - jest częściowo zhumifikowana, zawiera wyraźnie widoczne cząstki roślinne; jej gł. składnik to kwasy fluwowe; jest niekorzystna z rolniczego punktu widzenia.
Rola próchnicy w glebie:
1. Oddziałuje na fizyczne właściwości gleby:
- wpływa na barwę gleby
- przyczynia się do tworzenia struktur agregatowych
- zwiększa pojemność wodna gleby
- korzystnie wpływa na porowatość, lepkość, zwięzłość itp.
2. Wpływa na zdolność sorpcyjną gleby
3. Dostarcza składników pokarmowych i przyczynia się do ich uwalniania dzięki:
- zawartości łatwo wymiennych kationów
- uwalniania składników z minerałów w wyniku oddziaływania kwasów humusowych
4. Korzystnie wpływa na wiele procesów biochemicznych i chemicznych przez:
- silne właściwości buforowe
-obecność substancji wzrostowych oddziałujących na rozwój rośliny
- regulowanie procesów oksydacyjno- redukcyjnych.
Kwasowość gleby to stan gleby, w którym występuje przewaga jonów H+ w roztworze i w kompleksie sorpcyjnym nad jonami OH-.
Rodzaje kwasowości:
1.czynna - pochodzi od czynnych jonów wodorowych roztworu glebowego,
2.wymienna - powodowana przez jony wodorowe występujące w roztworze glebowym i adsorbowane przez glebowy kompleks sorpcyjny (Al3+, Fe2+),
3. hydrolityczna - ujawnia w glebie wszystkie jony H+ i Al3+, te w roztworze i te adsorbowane przez koloidy.
Sposoby oznaczania CaCO3 w glebie:
1.Metoda Scheiblera - wykorzystuje się tu tę właściwość, że CaCO3 potraktowany HCl wydziela CO2, którego objętość mierzy się w aparacie Schreiblera.
2.Metoda miareczkowania - również polega na rozkładzie CaCO3 przez HCl.
Oznaczanie odczynu Ph:
- metoda kolorymetryczna
- metoda potencjometryczna
Rola P, K, Ca, N w glebie:
- P - składnik związków budujących komórki i ziaren roślin, udział w oddychaniu, obniżanie zawartość N w roślinach (którego to nadmiar szkodzi).
- K - fotosynteza, oddychanie, uwodnienie tkanek, obniżanie poziomu N.
- Ca - inkrustacja ścian komórkowych roślin, wpływ na odkładanie szczawianów, regulacja gospodarki wodnej i metabolizmu.( Podstawowym celem Ca w glebie jest zneutralizowanie kwasowości czyli poprawa odczyny gleby).
- N - budulec białek, witamin, kwasów nukleinowych, chlorofilu i in., stymulator wzrostu.
Procentowy skład gleb:
1.Gleby brunatne: 1,8%
-Giln lekkich: 1,8%
-Glin ciężkich: 2,1%
-Lessów: 1,9%
2. Gleby płowe: 1,7%
- glin lekkich: 1,6%
- glin ciężkich: 1,9%
- lessów: 2,1%
3. Czarne ziemie: 3,2%
- glin lekkich:2,7%
- glin ciężkich: 3,3%
- pyłów: 3,0%
4. Czarno ziemy: 2,6%
- mady próchniczne 3,7%
- rędziny czarnoziemne: 3,6%