Zanim rozpoczniemy pracę przy komputerze, powinniśmy zapoznać się z podstawowymi zasadami BHP. BHP (bezpieczeństwo i higiena pracy) to termin określający zasady wykonywania pracy w warunkach, które nie zagrażają zdrowiu i życiu człowieka. Obejmują one również przepisy, działania i związane z nimi badania majace na celu zmniejszenia zgrożeń, które moga występować w związku z wykonywaną pracą. Tak więc przestrzeganie przepisów BHP jest podstawą bezpiecznego użytkowania komputera i urządzeń z nim współpracujących.
Na stanowisku pracy wyposażonym w komputer obowiązują następujące zakazy:
· zakaz spożywania posiłków;
· zakaz przechowywania cieczy łatwopalnych;
· zakaz samowolnego naprawiania urządzeń komputerowych i sprzętu;
· zakaz pracy osób nieupoważnionych;
· zakaz przechowywania magnesów, metali namagnesowanych oraz noszenia biżuterii magnetycznej;
· zakaz instalowania oprogramowania bez wiedzy nauczyciela;
· zakaz kopiowania i rozpowszechniania oprogramowania i danych udostępnionych na stanowisku;
· zakaz zakłócania pracy sprzętu, systemów operacyjnych i oprogramowania oraz działania sieci komputerowej.
Urządzeniem, przy używaniu którego należy pamiętać o przepisach BHP, jest m.in. monitor. Monitor jest źródłem promieniowania szkodliwego dla naszych oczu. Dlatego też powinniśmy używać filtrów ochronnych. Przy monitorach CRT (lampowych) należy również ustawić odpowiednią częstotliwość odświeżania obrazu przy danej rozdzielczości. Za minimalną częstotliwość odświeżania pionowego przyjmuje się 85Hz. Niższa częstotliwość powoduje migotanie szkodliwe dla wzroku. Zalecana rozdzielczość monitora to 800p x 600p.
Należy również pamiętać o odpowiednim oświetleniu stanowiska pracy. Natężenie światła mierzone na powierzchni monitora nie może być mniejsze niż 180 lx, a dla osób starszych 250 lx, światło to musi być rozproszone (nie punktowe). Nie należy siedzieć przodem do okna, ponieważ będzie oślepiało nas światło dzienne. Komputer nie powinien też stać ekranem monitora do okna, ponieważ światło dzienne będzie się odbijało od monitora, co również jest szkodliwe i męczące dla naszych oczu. Zaleca się, aby oświetlenie, zarówno sztuczne jak i naturalne, było równoległe do kierunku patrzenia na monitor. O wiele lepsze i mniej szkodliwe dla wzroku od monitorów lampowych są monitory LCD, które emitują o wiele słabsze pole elektromagnetyczne. Dobry monitor powinien umożliwiać uchylenie ekranu co najmniej o 20° do tyłu i 5°do przodu oraz obrót wokół własnej osi o 120°- 60° w lewo lub w prawo. Odległość oczu od monitora powinna wynosić od 40do 75 cm, a kąt patrzenia 20°-50°. Zaleca się takie usytuowanie monitora, aby jego górny brzeg znajdował się poniżej poziomu oczu. Wyregulowanie jasności ekranu monitora w zależności od potrzeb i aktualnych warunków otoczenia.
Co jakiś czas należy przenosić wzrok na przedmiot znajdujący się w oddali. Co jakiś czas warto zakryć oczy dłońmi i masować okolice oczodołów oraz mrugać oczami. Nie przestrzeganie przepisów BHP dotyczących monitora (praca z monitorem złej klasy i przy złym oświetleniu) wywołuje zmęczenie oczu. Zwykle objawia się ono pieczeniem, łzawieniem lub pogorszeniem (przejściowym ostrości widzenia). Może również wystąpić podwójne widzenie oraz występowanie tzw. syndromu Sicca, który polega na wysychaniu i zmętnieniu rogówki oka.
Dobrze dobrane biurko jest również jednym z elementów BHP pracy przy komputerze. Innymi elementami są: wygodne obrotowe krzesło z regulowaną wysokością siedziska( 40-50cm) i oparcia. Jeżeli krzesło nie będzie odpowiednio dopasowane, przy dłuższym korzystaniu mogą wystąpić bóle kręgosłupa, pleców, rąk, co może prowadzić do zapalenia układu kostno- mięśniowego. Aby temu zapobiec powinniśmy robić w czasie pracy regularne przerwy na ćwiczenia fizyczne rozluźniające mięśnie: skręty i skłony tułowia i szyi oraz masować kark i czoło.
Kolejnym czynnikiem zapewniającym komfort pracy przy komputerze jest właściwie dobrana klawiatura oraz mysz. Klawiatura powinna posiadać regulację kąta pochylenia w zakresie od 0° do 15°. Dodatkowo, klawisze klawiatury powinny być rozmieszczone tak, aby podczas pisania ramiona, nadgarstki oraz dłonie osoby pracującej przy komputerze były ułożone w sposób minimalizujący zmęczenie. Przyjmuje się, że ręce powinny być zgięte w łokciach pod kątem ok. 90°, a nadgarstki użytkownika powinny opierać się na blacie lub specjalnie do tego przeznaczonej podstawce. Odległość klawiatury od przedniej krawędzi stołu nie powinna być mniejsza niż 10cm.
Do zasad BHP pracy przy komputerze należy także dbanie o prawidłowe przechowywanie informacji i ochrona przed skasowaniem i/lub przed niepożądanymi odbiorcami. Nie należy także używać nośników danych niewiadomego pochodzenia, aby uchronić się przed wirusem i co za tym idzie- utratą danych.
W czasie pracy przy komputerze można ulec wypadkowi takiemu jak choćby porażenie prądem. Poszkodowanemu należy wtedy udzielić pierwszej pomocy przedlekarskiej, tzn.:
1)zabezpieczyć miejsce wypadku
2)sprawdzić stan poszkodowanego (podstawowe funkcje życiowe: krążenie, oddech i świadomość, zlokalizować odniesione urazy)
3)zapewnić sobie pomoc, wezwać pogotowie ratunkowego
4)przeprowadzić resuscytację krążeniowo- oddechową
5)wykonać pozostałe czynności ratunkowe zależnie od stanu pacjenta
Obowiązek udzielania pomocy przedmedycznej reguluje prawo. W Polsce, konsekwencje prawne za zaniechanie takiej pomocy przewiduje art. 162 KK.
Obsługując pozostałe urządzenia techniki komputerowej należy pamiętać przede wszystkim o zapoznaniu się z instrukcją i postępowaniu zgodnie z zasadami w niej zawartymi. Ważna jest także znajomość podstawowych zasad korzystania z urządzeń elektronicznych:
1) Nie wolno “majsterkować ” przy urządzeniu przed wyłączeniem go z prądu.
2) Nie należy chwytać za kabel, tylko za wtyczkę
3) Nie wolno zamoczyć urządzenia
4)W przypadku zapalenia się urządzenia należy zakryć je kocem lub grubą tkaniną (nie gasić włączonego urządzenia wodą!).
Przestrzegając zasad BHP możemy uniknąć wielu przykrych niespodzianek tj. porażenie prądem, pogorszenie wzroku, czy bóle kręgosłupa, a praca przy komputerze stanie się przyjemna i owocna. Przepisy BHP + szczypta zdrowego rozsądku są podstawą sukcesu.