Temat: Regulacja temp. ciała podczas wysiłku fizycznego (6)
Podczas pracy fizycznej tempo wytwarzania ciepła ulega znacznemu zwiększeniu na skutek nasilenia procesów metabolicznych , dostarczających energie dla skurczów mięśni.
2. Efektywność przekształcania energii chemicznej w pracę zew. jest niewielka i wynosi ok. 20-25% pozostałe 75% energii powstaje w pracujących mięśniach stanowi ciepło.
3.Temp. mięśni która w spoczynku wynosi ok. 34-36 stopni podwyższa się szybko w ciągu 3-4min. Po rozpoczęciu umiarkowanego wysiłku i osiąga 37-38stopni w dużych grupach mięśni kończyn dolnych. Ciepło wytwarzane w pracujących mięśniach przenoszone jest do przepływającej przez nie krwi a nast. tą drogą rozprzestrzenia się po całym organizmie. W wyniku tego wzrasta temp. wew. po rozpoczęciu długotrwałego Tr. (1godz) tempo wzrostu temp. wew. jest szybkie i po ok. (30-40min.) temp. ustala się na określonym poziomie na którym pozostaje do końca pracy chociaż w ostatnich minutach wysiłku obserwuje się wzrost temp. przyrostu temp. Wysiłkowe przyrosty temp. są tym większe im większe jest bezwzględne obciążenie wysiłków.
- Ciepło jest początkowo gromadzone w organizmie po czym po osiągnięciu poziomu „ plateau” zwiększona eliminacja ciepła równoważy jego produkcję niezależnie od temp. otoczenia.
-Średnia temp. skóry nie zależy od intensywności wysiłku lub produkcji ciepła w szerokim zakresie temp. otoczenia, w spoczynku utrata ciepła z powierzchni ciała zachodzi przez konwekcję i promieniowanie podczas intensywnych wysiłków nasili się sekrecja potu zwiększa udział parowania potu eliminacji potu.
-Max. tempo pocenia się które w spoczynku wynosi 600-700ml/godz. wzrasta do 4 l/godz. U wytrenowanych wyk. wysiłek w wysokiej temp. otoczenia
4. Termoregulacyjne reakcje na wysiłek zależą od: warunków środowiska termicznego w których jest on wykonywany ale również od czynników nietermicznych:
-nawodnienie organizmu - objętość krwi - stężenie jonów w płynach ustrojowych
-poziom aktywności fizycznej
(ponadto u kobiet reakcje te zależą od fazy cyklu menstruacyjnego)
5.Na tempo przyrostu temp. wew. i poziomu jej ustalenia się podczas długotrwałych wysiłków o charakterze wytrzymałościowym maja wpływ procedury zmierzające do zwiększenia efektywności wysiłku:
-rozgrzewka lub ochłodzenie ciała przed wysiłkiem u biegaczy długodystansowych utrata wody z potem przekracza 6-10% masy ciała zwłaszcza przy wysiłku wyk. w gorącym klimacie. Tak znaczne odwodnienie wpływa hamująco na tempo pocenia się w końcowych etapach biegu , co może prowadzić do udaru cieplnego. Skutki utraty wody można w znacznym stopniu ograniczyć przez odpowiednie nawadnianie ( przed rozpoczęciem wysiłku lub w czasie jego trwania)
-poziom temp. wew. osiągany w czasie długotrwałego wysiłku zależy także od stężenia sodu w osoczu, czynniki te odgrywają istotną role w kontroli funkcji gruczołów potowych.
6.Kilku miesięczny Tr. wytrz. osób prowadzących siedzący tryb życia usprawnia działania mechanizmów termoregulacji , przejawia się to w szybszej wysiłkowej aktywacji procesów pocenia się to prowadzi do mniejszych przyrostów temp. wew. nawet w odniesieniu do względnego obciążenia wysiłkowego (%V2max)
- w przeciwieństwie do efektów zwiększonej aktywności ruchowej u osób wyk. wysiłek po okresie unieruchomienia w poz. leżącej stwierdzono większe przyrosty temp.wew. w wyniku nadmiernej akumulacji ciepła na skutek niedostatecznego rozszerzenia obwodowych naczyń krwionośnych .
7. Aktywna rozgrzewka jest zabiegiem powszechnie stosowanym przygotowującym do wysiłku wywiera korzystny wpływ na termoregulacje podczas wysiłku zwłaszcza o charakterze wytrzymałościowym
- Temp. skóry ulega podwyższeniu przed przystąpieniem do właściwego wysiłku , aktywacja gruczołów potowych nast. szybciej dzięki czemu przyrosty temp. wew. są mniejsze
-Inną procedurą jest obniżenie temp. ciała przed wysiłkiem nawet o 1 stopień , co również może zmniejszać przyrosty temp. na skutek zwiększenia eliminacji ciepła przed konwekcje i promieniowanie ogranicza to jego akumulacje w organizmie powodując jednocześnie odczucie komfortu cieplnego.