1. Co to jest toksykologia przemysłowa?

Toksykologia przemysłowa zajmuje się określonym rodzajem trucizn, ekspozycja i terenem narażenia zawodowego. Zmierza do określenia wynikającego z charakteru produkcji ryzyka zagrożenia chemicznego zarówno indywidualnego jak i grupowego na stanowisku pracy. Podstawa jej działania to Bierzach kontrola zawartości substancji toksycznych w powietrzu, pomieszczeń produkcyjnych oraz określenie realnego narażenia na organizm na podstawie testów ekspozycyjnych i wskaźników biochemicznych.

2. Jakimi drogami przenika do organizmu pył przemysłowy (charakterystyka tych układów)?

a)skóra nie uszkodzona- przez naskórek, gruczoły potowe i łojowe, mieszki włosowe

b) skóra uszkodzona - przedostaje się bezpośrednio do krwioobiegu

c)przewód pokarmowy- przedostaje się niewielka ilość pyłu, szczególnie niebezpieczne są pyły, które reagują z sokami żołądkowymi dając połączenie silnie toksyczne

3. Jakie choroby mogą wywołać trucizny, przykłady związków, które powodują schorzenia?

4. Co to jest pył przemysłowy?

Pył przemysłowy- aerozol , którego fazą rozproszona stanowią cząstki stałe (ziarna), a źródłem powstawania są procesy produkcyjne

5. Co to jest trucizna?

Trucizna - to substancja, która po wchłonięciu do organizmu lub wytworzona w organizmie powoduje zaburzenia jego funkcji lub śmierć.

6. W jakich okolicznościach powstaje pył przemysłowy?

1. Przy mechanicznym rozdrabnianiu ciał stałych (kruszenie, mielenie)

2. W skutek nie zupełnego spalania różnych materiałów

3. Przy skraplaniu się w powietrzu par w skutek wzajemnego oddziaływania chemicznego substancji chemicznych

4. Podczas oczyszczania odlewów, ostrzenia narzędzi skrawających

5. Przy ładowaniu-wyładowaniu, pakowaniu- rozpakowaniu, sortowaniu, przenoszeniu materiałów sproszkowanych

7. Co to jest ekspozycja(narażenie)?

Ekspozycja- to fizyczny kontakt żywego organizmu z czynnikiem chemicznym, fizycznym, biologicznym wyrażony stężeniem lub natężeniem i czasem trwania

8. Jakie szkodliwe skutki powoduje pył przemysłowy przedostający się do powietrza atmosferycznego?

1. Zapylenia pow. miast i okręgów przemysłowych- jest to przyczyna wielu schorzeń ich mieszkańców

2. W skutek działania pyłów nie dociera do powierzchni ziemi większa część promieniowania UV

3. Występują mgły

4. Zwiększa się zużycie maszyn. Urządzeń technicznych

5. Zapylenie niszczy roślinność, a opad pyłu na powierzchni ziemi pogarsza wydajność gleby

9. Co to jest efekt szkodliwy?

Efekt szkodliwy- to nieodwracalna zmiana biologiczna pojawiająca się podczas lub po zakończeniu narażenia, jest to zaburzenie czynnościowe lub uszkodzenie morfologiczne, które może wpływać na wydolność całego organizmu lub może zmniejszyć jego sprawność w warunkach dodatkowego obciążenia

10. Jakie cechy pyłu decydują o jego szkodliwym działaniu?

1. Rodzaj pyłu

2. Wielkość cząstek

3. Stężenie pyłu

4. Czas narażenia

5. Rozpuszczalność pyłu w cieczach ustrojowych

6. Kształt cząstek

11. Rodzaje i definicja dawek (Graniczna, lecznicza, toksyczna, śmiertelna, medialna)?

Dawka- jest to ilość substancji chemicznej podana, pobrana lub wchłonięta do organizmu w określony sposób warunkując brak lub wystąpienie efektów biologicznych wyrażonych odsetkiem organizmów odpowiadających na tą dawkę. Podawana jest w jednostkach wagowych na masę lub powierzchnie ciała.

Dawka graniczne- dawka progowa- jest to ilość substancji która wywołuje pierwsze spostrzegalne skutki biologiczne, nazywamy to progiem działania.

Dawka lecznica- wykazuje działanie farmakoterapeutyczne, pożądane, lecznicze i nie wywołuje istotnych zakłóceń procesów fizjologicznych

Dawka toksyczna- jest to ilość substancji, która po wchłonięciu do organizmu wywołuj efekt toksyczny

Dawka śmiertelna- ilość substancji , która powoduje śmierć organizmu po jednorazowym podaniu

Dawka medialna- to statystycznie obliczona na podstawie wyników badań doświadczalnych ilość substancji chemicznej, która powoduje śmierć 50% osobników badanych po jej podaniu w określony sposób

12. Jak dzielimy pyły (w oparciu o biologiczne znaczenie)?

a)pył o działaniu drażniącym (pył węgla, szkła)

b)zwłókniający (pylico twórcze)

c)uczulającym (pyłki kwiatowe, pyłki wełny)

d)toksycznym (chrom arsen, azbest)

e)radioaktywnym (rad. Uran)

13. Rodzaje zatruć i krótka ich charakterystyka?

Zatrucie- to proces chorobowy z klinicznymi objawami wywołany przez substancje chemiczne pochodzenia egzo- lub endogennego

Zatrucie ostre- charakteryzuje się szybkim rozwojem szkodliwych zmian w organizmie powstających w ciągu krótkiego czasu po wprowadzeniu jednorazowej dawki trucizny do żołądkowo, inhalacyjnie lub po naniesieniu na skórę

Zatrucie podostre- szkodliwe zmiany w organizmie występują mniej gwałtownie po podaniu dawki jednorazowej, kilkakrotnej. W zatruciu pod ostrym wykrycie powstałych zmian patologicznych jest często możliwe po zastosowaniu badań czynnościowych narządów

Zatrucie przewlekłe- powstaje wskutek działania małych dawek trucizny podawanych przez dłuższy czas , na ogół pod wpływem kumulacji trucizny w organizmie. Powstaje na skutek zatruć przypadkowych

Zatrucie rozmyślne-kiedyś najczęściej były używane leki uspokajające, tabletki przeciwbólowe, arszenik. Obecnie do prób samobójczych wykorzystuje się amfetaminę z połączeniem z alkoholem lub innymi lekami

Zatrucie przypadkowe- stanowią poważne zagrożenie ponieważ ulegają im tylko poszczególne osoby lecz także często duże grupy społeczne. Zatrucia te mogą być ostre i przewlekłe.

14. Jak prowadzimy pomiary stężeń pyłu przemysłowego?

1. Metoda liczbowa- określa liczbę cząstek pyłu w 1cm3 powietrza. Pomiaru dokonuje się za pomocą pyłomierzy lub konimetru

2. Metoda wagowa- pozwala na drodze filtracji określić masę fazy rozproszonej pyłu w 1 cm3 powietrza. Do pomiary wykorzystuje się specjalny zestaw aparatury w którym wydziela się przez filtrację ziarna pyły w powietrzu, a także przyrząd działający na zasadzie pola elektrostatycznego.

15. Przyczyny i struktura zatruć substancjami toksycznymi?

Przyczyny zatruć we współczesnym świecie są bardzo zróżnicowane. Trucizny przemysłowe stanowią obecnie jedną z najpoważniejszych przyczyn zatruć. Zatrucia zawodowe powstają na skutek niewłaściwych warunków pracy lub nie przestrzegania zasad higieny pracy zwłaszcza w przemyśle chemicznym i hutniczym. Używane surowce i półprodukty oraz powstające różne produkty w procesach technologicznych mogą powodować zarówno zbiorowe zatrucia ostre jaki przewlekłe osób narażonych zawodowo

16. Walka z pyłem przemysłowym w zakładzie?

1. Monitorowanie urządzeń odpylających

- Filtry olejowe- ich wadą jest okresowe czyszczenie

- filtry wodne - ich wadą są duże gabaryty

- filtry tkaninowe

- filtry elektrostatyczne

- komora osadowa

b) Zmniejszenie zapylenia

- eliminowanie procesów technologicznych powodujących wydzielanie pyłów

- zastępowanie szkodliwych materiałów i surowców materiałami i surowcami nieszkodliwymi

- hermetyzowanie procesów łącznie z ich mechanizowaniem i automatyzowaniem

17. Zabezpieczenia techniczno- organizacyjne?

1. Zmniejszenia stopnia ryzyka zawodowego osiąga się stopniowo przez mechanizację , automatyzację procesów technologicznych, podczas których wydzielane są substancje toksyczne

2. Czystość powietrza- sprawna wentylacja

3. Przestrzeganie przepisów BHP

4. Używanie odpowiedniej odzieży roboczej

5. Działanie trucizn zależy od ogólnego stanu zdrowia, płci i wieku dlatego ważne są badania okresowe

6. Zatrudnianie osób pełnoletnich do pracy przy związkach toksycznych

18. Środki ochrony osobistej przy pracy w zapyleniu?

Indywidualny sprzęt ochrony dróg oddechowych

- sprzęt filtrujący: maski, pół maski przeciwpyłowe

- sprzęt izolujący: aparaty tlenowe, hełmy, skafandry

Jednorazowy czas pracy w masce przeciw pyłowej nie powinien przekraczać pół godziny, całkowity czas pracy w ciągu jednej zmiany nie powinien przekraczać 2h.

---