INSTRUKCJA UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY POSZKODOWANYM
W WYPADKACH PRZY PRACY NA TERENIE OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW
W sytuacji kiedy to zdrowie, a nawet życie poszkodowanego zależy od naszych działań, musimy ocenić miejsce zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa (jeśli nie ma sytuacji zagrażającej życiu i bezpieczeństwu ratownika jak np. pożar, ulatniający się gaz itp.), a następnie:
zachować spokój,
jeśli jest to konieczne usunąć poszkodowanego ze środowiska zagrażającego życiu, a następnie udrożnić drogi oddechowe przez odchylenie głowy, trzymając jedną ręką za czoło, a drugą za żuchwę
przeprowadzić wstępną ocenę stanu poszkodowanego:
- jego świadomości (zadajemy jakieś pytanie np. "Czy pan/pani mnie słyszy?"),
czy oddycha (sprawdzanie przez 10 sekund oddechu zmysłami słuchu, dotyku i wzroku),
czy nie wystąpiły objawy krwawienia wewnętrznego (objawy wstrząsu pourazowego, tzn. bladość powłok skórnych, niepokój lub obojętność, zimny pot, szybkie, słabo wyczuwalne tętno),
sprawdzić, czy nie wystąpiły złamania, oparzenia itp.
Postępowanie nasze będzie uzależnione od objawów, jakie stwierdzimy.
Jeśli poszkodowany nie oddycha
powiadomić pogotowie ratunkowe - tel. 999, albo izba przyjęć szpitala w Człuchowie 59 83 42 281 lub centrum powiadamiania ratunkowego - 112
Przeprowadzamy resuscytację krążeniowo - oddechową (RKO):
30 uciśnięć klatki piersiowej
2 wdechy + 30 uciśnięć
U dzieci : 5 wdechów, 30 uciśnięć + 2 wdechy
U niemowląt : 5 wdechów, 15 ucisków + 2 wdechy
U dzieci, niemowląt, topielców oraz wisielców po sprawdzeniu oddechu należy wykonać 5 "wdechów życia" , należy również pamiętać o intensywności ucisku - u dzieci wykonujemy je jedną dłonią, u niemowląt dwoma palcami.
Pozycja otwartych dróg oddechowych i kontrola oddechu
Uwagi:
Resuscytację krążeniowo - oddechową (RKO) przerywamy jeżeli:
Ratownik opadnie z sił
Poszkodowany odzyska funkcje życiowe
Profesjonalna pomoc przejmie od nas pacjenta
Ktoś inny będzie nas w stanie zastąpić
Nie wykonujemy RKO na miękkiej powierzchni (łóżko, materac)
Nigdy nie sprawdzamy oddechu poprzez przyłożenie lusterka do ust (wystarczy zmiana temperatury, żeby zaparowało)
Przy podejrzeniu urazu kręgosłupa, jeśli potrafimy, drogi oddechowe udrażniamy poprzez wysunięcie żuchwy. W ostateczności dozwolone jest delikatne odchylenie głowy.
Podczas wykonywania uciśnięć należy pamiętać, aby ręce były wyprostowane w stawach łokciowych
Sztuczne oddychanie stosowane jest w przypadku sytuacji stwierdzenia bezdechu ofiary. Do jego wykonania stosuje się dwie podstawowe metody przywracania oddechu, opisane poniżej. Celowością tego zabiegu jest przedłużenie funkcji życiowych ofiary lub nawet pobudzenie do własnego oddechu poprzez "oddech zastępczy".
Metoda usta-nos
Zapewnia lepsze uszczelnienie, zmniejsza ryzyko rozdęcia żołądka i wywołania wymiotów. Postępowanie:
Odchyl głowę pacjenta jedną rękę kładąc na jego czole, drugą pod brodą jednocześnie zamykając mu usta
Nabierz głęboki wdech, obejmij ustami nos i mocno wdmuchnij powietrze.
Pod koniec wdechu otwórz usta pacjenta, aby ułatwić ucieczkę powietrza.
Metoda usta-usta / usta-usta i nos
Postępowanie:
Odegnij głowę pacjenta do tyłu jedną rękę kładąc na jego czole a drugą złap za żuchwę.
Nabierz głęboki wdech, obejmij szczelnie ustami usta pacjenta (u dzieci usta i nos). Wdmuchuj powietrze tak jakbyś sam oddychał jednocześnie trzymając kciukiem i palcem wskazującym zatkany nos pacjenta.
Pod koniec wdechu uwolnij usta pacjenta. Słuchaj czy powietrze ucieka i obserwuj ruchy klatki piersiowej poszkodowanego.
O prawidłowo prowadzonej wentylacji świadczą ruchy klatki piersiowej! Jeśli klatka piersiowa się nie porusza, a rozdęciu ulega okolica brzucha, oznacza to, że powietrze zamiast do płuc dostaje się do żołądka. Grozi to sprowokowaniem wymiotów. Świadczy to o tym, że najprawdopodobniej głowa nie została dostatecznie odgięta do tyłu i opadający język zatyka drogi oddechowe.
Po odzyskaniu prawidłowego oddechu przez osobę reanimowaną należy kontrolować czynności życiowe poszkodowanego do przybycia profesjonalnej pomocy (np. karetki pogotowia ratunkowego). Należy zwrócić uwagę na utrzymanie głowy poszkodowanego w pozycji odchylonej (udrożnione drogi oddechowe). Poszkodowanego układamy w pozycji bocznej ustalonej (pozycji bezpiecznej) tylko gdy musimy pozostawić go samego np. w celu wezwania pomocy.
Układanie poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej :
uklęknij z boku poszkodowanego,
ułóż bliższą tobie rękę chorego wzdłuż tułowia, drugą rękę, zgiętą w łokciu, przełóż nad jego klatką piersiową,
unieś kolano nogi leżącej dalej od ciebie, delikatnie pociągnij za łokieć i kolano, obracając poszkodowanego w swoją stronę,
odchyl głowę chorego do tyłu, aby zapewnić drożność dróg oddechowych, sprawdź tętno.
Poszkodowany ułożony w pozycji bocznej ustalonej
Sposób ratowania porażonych prądem elektrycznym:
jak najszybciej uwolnić porażonego spod napięcia - odetnij dopływ prądu, wyłącz główny wyłącznik prądu, bezpiecznik lub wyciągnij
z kontaktu wtyczkę urządzenia elektrycznego,
w przypadku gdyby trwało to zbyt długo odsuń poszkodowanego od źródła prądu; zrób to za pomocą np. drewnianego trzonka od miotły lub drewnianego krzesła, stojąc na suchej macie gumowej (np. wycieraczce), książce lub złożonej gazecie,
jeśli porażony jest przytomny ułóż go wygodnie i okryj; pamiętaj, aby koniecznie został zbadany przez lekarza,
jeśli porażony jest nieprzytomny, ale oddycha - należy ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej - postępowanie opisane powyżej
jeśli porażony jest nieprzytomny i nie oddycha - prowadzić sztuczne oddychanie metodą usta - usta obserwując klatkę piersiową poszkodowanego, czy się unosi
jeśli poszkodowany nie oddycha i brak jest akcji serca - prowadzić sztuczne oddychanie na przemian z masażem serca; rozpocząć od sztucznego oddychania (przy podejrzeniu urazu kręgosłupa, np. po upadku z wysokości, można wykonywać tylko trzecią spośród poniższych czynności):
upewnij się, czy poszkodowany leży na twardej, równej powierzchni. Sprawdź, czy w ustach nie ma ciał obcych.
odchyl głowę poszkodowanego do tyłu - trzymając jedną dłoń na jego czole, drugą chwytając podbródek.
zaciśnij skrzydełka nosa za pomocą kciuka palca wskazującego. Weź głęboki wdech. Obejmij szczelnie jego usta lub użyj do tego celu ustnika z apteczki. Wykonując szybki wydech, wdmuchnij powietrze do jego dróg oddechowych. Gdy zauważysz, że klatka poszkodowanego unosi się, odejmij usta, przystaw ucho do jego ust, aby usłyszeć szmer wychodzącego powietrza. Kiedy klatka piersiowa opadnie, kontynuuj sztuczne oddychanie.
Masaż serca
Połóż chorego na twardym podłożu na plecach.
Wymacaj dolny koniec mostka. Połóż nasadę dłoni w odległości dwóch palców powyżej tego miejsca.
Połóż na dłoni drugą rękę, palce powinny być uniesione. Pochyl się do przodu, tak by twoje barki znajdowały się nad mostkiem chorego. Ręce trzymaj wyprostowane.
Uciskaj klatkę piersiową na 4-5 cm. Wykonaj to 30 razy w tempie szybszym niż jeden ucisk na sekundę (licz równo do trzech i na raz uciskaj).
Wykonaj dwa oddechy metodą usta-usta.
W każdym z powyższych wypadków akcję ratowniczą trzeba prowadzić aż do przybycia lekarza.
W przypadku otwartych ran i krwawienia założyć na ranę kompres jałowy (przy krwawieniu z żył) lub opatrunek uciskowy (przy uszkodzonej tętnicy). W przypadku nacięcia, przebicia żył tętniczych kończyn górnych i dolnych należy je podnieść do góry. Na ranę przyłożyć wyjałowiony opatrunek i mocno przyciskać przez
4 - 5 minut. Nie należy dotykać rany palcami. Kiedy krwawienie nie ustaje, czynność należy powtórzyć. Krwotok możemy próbować powstrzymać stosując ucisk palcami tętnicy lub żyły pomiędzy miejscem zranienia a sercem.
W przypadku złamań należy przy użyciu dostępnych środków unieruchomić dwa sąsiednie stawy.
W przypadku zatruć należy poszkodowanego przenieść poza teren zagrożony, ocenić jego stan (przytomność, oddychanie, akcja serca) i w zależności od tego prowadzić akcję ratunkową jak podano powyżej.
Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych z udziałem czynnika biologicznego:
1. W przypadku zakłucia:
umyć ręce i miejsce zakłucia pod bieżącą wodą z płynnym mydłem lub innym środkiem antyseptycznym
o ile to możliwe zapewnić swobodny wypływ krwi z rany
ranę należy odkazić 3% roztworem wody utlenionej lub alkoholowym roztworem do odkażania
założyć jałowy opatrunek (najlepiej wodoodporny)
udać się do lekarza.
2. W przypadku zabrudzenia skóry materiałem skażonym szkodliwymi czynnikami biologicznymi:
a) usunąć materiał zakaźny z powierzchni skóry przy użyciu gazy lub innego materiału nasączonego środkiem antyseptycznym
b) miejsce kontaktu skóry z materiałem skażonym umyć i zdezynfekować
c) jeżeli odzież została zabrudzona należy zmienić ją na czystą
d) w przypadku wystąpienia podrażnienia skóry skonsultować się z lekarzem.
3. W przypadku kontaktu z oczami:
a) obficie przemywać wodą przy otwartych powiekach
b) jeżeli osoba poszkodowana nosi szkła kontaktowe nie zdejmować ich
c) niezwłocznie skonsultować się z okulistą.
4. W przypadku połknięcia:
a) wypłukać usta i gardło
b) nie wywoływać wymiotów; jeżeli wymioty wystąpiły podawać wodę do picia
c) niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
5. W przypadku ekspozycji na materiał skażony szkodliwymi czynnikami biologicznymi, w wyniku rozlania, opryskania, rozsypania, itp., należy:
a) miejsce skażone natychmiast zalać środkiem dezynfekcyjnym
b) przykryć ligniną lub ręcznikiem papierowym
c) resztki usunąć zmiotką lub ręcznie, używając rękawic
d) zmyć wodą
e) zdjąć rękawice i dokładnie umyć ręce
OPRACOWAŁ : ZATWIERDZIŁ
Piotr Frieda
