Geodezja - geōdaisia - nazwa wprowadzona przez Arystotelesa(gē-ziemia, daiomai-dzielę), geodezja jest to nauka o pomiarach Ziemi wykonywanych w celu: -wyznaczenia kształtu i wielkości jej części lub całości, sporządzania map geodezyjnych, wykorzystywania tych pomiarów do rożnych prac inżynierskich i gospodarczych. Rola geodezji - udział w powstawaniu inwestycji budowlanej, projektowanie[aktualny podkład mapy[nowy pomiar, pomiar uzupełniający], realizacja[opracowanie planu realizacji i sporządzanie szkicu dokumentacji, lokalizacja obiektu, obsługa geodezyjna przy wznoszeniu obiektu], eksploatacja.

Mapa zasadnicza - źródłowe opracowanie kartograficzne zawierające informację o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementów ewidencji gruntów i uzbrojenia terenu[przeznaczenie - gospodarka ziemią, sporządzanie map tematycznych]. Skale - 1:500,1:1000,1:2000,1:5000.

Mapa - zmniejszony, matematycznie określony umowny obraz powierzchni terenu przedstawiony na płaszczyźnie, zawierający informację o rozmieszczeniu różnych zjawisk i scharakteryzowany zgodnie z przeznaczeniem każdej mapy. Cechy - zmniejszony, matematycznie określony, umowny, zgeneralizowany, dwuwymiarowy, wymierny. Klasyfikacja odwzorowań - wiernopowierzchniowe, wiernokątne.

Azymut - kąt kierunkowy zawarty między kierunkiem północy a danym kierunkiem linii, mierzony w prawo zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

Czwartak - kąt ostry zawarty między kierunkiem południka a kierunkiem linii, mierzony w prawo lub w lewo do tej linii.

Współrzędne - wielkości liczbowe lub kątowe, które mają za zadanie określić położenie punktów. Źródła błędów - niedoskonałość zmysłów obserwatora, narzędzia pracy, środowisko.

Błąd prawdziwy - różnica miedzy wartością prawdziwą a obserwowaną [
].

Błąd pozorny - różnica między wartością najprawdopodobniejszą[średnia arytmetyczna] a wartością obserwowaną [
].Prawdopodobieństwo popełnienia błędu prawdziwego w granicach określonych błędem średnim wynosi 0,68.

Właściwości błędów przypadkowych - prawdopodobieństwo popełnienia błędu małego jest większe od prawdopodobieństwa popełnienia błędu większego, - liczba błędów ze znakami + równa się w przybliżeniu liczbie błędów ze znakami -, - wystąpienie błędów o tych samych wartościach, lecz o znakach przeciwnych, jest równie prawdopodobne, - wartość błędów nigdy nie przekracza pewnej wartości granicznej.

Rachunek wyrównawczy - zasada - suma iloczynów błędów pozornych przez odpowiednie wagi równa się zeru {[pv]=0},- suma iloczynu kwadratów poprawek przez odpowiednie im wagi powinna być najmniejsza{[pvv]=min.}. Cel - takie zniekształcenie wartości spostrzeżeń aby można je uznać za wartość najbardziej prawdopodobną. Zadania - wyrównanie spostrzeżeń poprzez dodanie do obserwacji poprawek, określenie dokładności spostrzeżeń, kontrola wykonanych obliczeń, wstępna analiza dokładności wykonanych pomiarów celem ustalonych warunków potrzebnych do uzyskania założonych dokładności pomiarów lub ich funkcji.

Zagadnienia - bezpośrednie, pośrednie, zawarunkowane [jedn. dokł. I niejedn. dokł ]

Błąd absolutny - błędy przypadające na całą mierzoną wielkość.

Błąd względny - stosunek absolutnego do wielkości mierzonej, a więc są to błędy przypadające na jednostkę wielkości mierzonej, błędy względne służą do oceny dokładności pomierzonych wielkości.

Błędy grube - omyłki

Błędy systematyczne - stałe, mają stały znak, a czasem stałą wartość i najczęściej dają się usunąć z dokonanych obserwacji przez wprowadzenie do wyniku odpowiedniej poprawki.

Wagi spostrzeżeń - liczby dodatnie odwrotnie proporcjonalne do kwadratów błędów średnich tych spostrzeżeń [
].

Pomiar - porównanie 2 równorzędnych wielkości fizycznych lub innych w wyniku czego zostaje ustalony stosunek matematyczny.

Odwzorowanie kartograficzne - pomiary na płaszczyźnie, kuli, geoidzie[schematy opisujące bryłę ziemską, kształt bryły ziemskiej].

Pomiary realizacyjne - wytyczenie w terenie pkt. linii lokalizujących zaprojektowany obiekt, założenie osnowy realizacyjnej, geodezyjne opracowanie planu realizacyjnego i sporządzenie szkicu dokumentacyjnego, tyczenie obiektu w terenie, obsługa geodezyjna przy wznoszeniu budowli, inwentaryzacja powykonawcza. Powierzchnia odniesienia - jest to pow. przyjmowana w danych warunkach pomiaru za dostateczne przybliżenie rzeczywistej powierzchni Ziemi.

Wielkości pomiarowe - odległość pozioma[odl. zawarta pomiędzy rzutami tych punktów na płaszczyznę poziomą i mierzona w tej płaszczyźnie], różnica wysokości[odl. pionowa od umownego poziomu odniesienia do pkt przez który ona przechodzi], kąt poziomy[kąt leżący w pł. poziomej a zawarty pomiędzy rzutami], kąt pionowy[kąt zawarty w pł. pionowej między kierunkiem osi celowej, a rzutem tego kąta na pł. poziomą], kierunek odniesienia[kierunek prostej stycznej do południka magnetycznego lub geograficznego].

Projekt inwestycji - sporządzenie szkicu dokumentacyjnego[szkic zawierający osnowę geodezyjną, obiekty w terenie, ważne szczegóły obiektu projektowanego, kierunek północny, miary liniowe i kątowe do wytyczenia obiektu w terenie.

Podział geodezji - geodezja niższa i wyższa. Skala - stosunek długości danego odcinka na mapie do długości tego odcinka w terenie [
]. Dokładność skali - długość w terenie odpowiadająca wielkości liniowej 0,1 mm na mapie[dokł.=0,1*M].

Kartometryczność - cecha mapy polegająca na wierności geometrycznej przedstawionych na mapie elementów powierzchniowych, liniowych i punktowych tj. na zgodności wymiarowej odległości , powierzchni i kątów w terenie i na mapie.

Błąd średni - wskaźnik dokładności w geodezji - pozwala na ocenę dokładności wykonanej pracy [
].

p - wartość jednego radiana wyrażonego w przedziale stopniowym lub gradowym.[p^g=63,6620;p^c=6366;p^cc=636620; p⁰=57,3;p'=3438;p”=206265].

Krzywizna Ziemi - na obszarze o powierzchni do 15,5 km można wykonywać pomiary z zaniedbaniem wpływy zakrzywienia powierzchni ziemskiej.

Dokładność pomiarów:

Odległość 1/1000000

Kątowa ±1”,±3^cc

Pola 1/700000

Różnicy wysokości ±0,8mm/1km

Spadek - stosunek różnicy wysokości pomiędzy pkt do odległości poziomej tych pkt.

Nachylenie - wyraża na jaką odległość przypada jednostka różnicy wysokości.

Cyfra znacząca - wszystkie cyfry z wyjątkiem zer położone na lewo od pierwszej różnej od zera cyfry.

Liczba przybliżona - liczba która wyraża wartość wielkości, która jest określona z błędem wynikającym z pomiaru lub obliczenia.

Teodolit - instrument geodezyjny przeznaczony do pomiaru kątów poziomych i pionowych, azymutów magnetycznych oraz do optycznego pomiaru odległości za pomocą dalmierza kreskowego.

Pozioma płaszczyzna rzutów- poziomuje się libelę, której oś ll powinna być prostopadła do pionowej osi instrumentu vv

Pionowa płaszczyzna kolimacyjna - oś pozioma obrotu lunety hh powinna być prostopadła do osi pionowej obrotu vv, - oś celowa cc powinna być prostopadła do osi poziomej obrotu lunety hh

Ponadto: luneta powinna być wolna od paralaksy siatki kresek, alidada powinna być osadzona centrycznie względem limbusa, oś celowa powinna się przecinać z pionową osią obrotu teod., limbus powinien mieć regularny podział.

---