Kąt pionowy: jest to kąt którego obydwa ramiona leżą na jednej płaszczyźnie pionowej przy czym jedno ramie kąta jest zawsze stałe: pionowe lub poziome, a drugie jest zmienne. Rozróżniamy dwie definicje katów pionowych w zależności od przyjętego położenia ramienia stałego. Kąt nachylenia , zwany też kątem horyzontalnym jest to kąt zawarty pomiędzy płaszczyzna horyzontalna instrumentu a osią celową lunety. Kąt zenitalny to kąt zawarty pomiędzy prosta pionową skierowaną ku zenitowi a osia celową lunety. Kąty nachylenia przyjmują wartości:- od 0° do +90° nad horyzontem instrumentu dla celowych skierowanych do zenitu - od 0° do -90° pod horyzontem instrumentu dla celowych skierowanych do nadiru Kąty zenitalne przyjmują wartości od 0g do 200g nad horyzontem instrumentu z < 100g ; pod horyzontem instrumentu z > 100g Kąty pionowe w odróżnieniu od kątów poziomych wyznaczamy tylko przez jeden punkt celu. Stałe ramię kąta pionowego musi być realizowane za pomocą libeli kolimacyjnej lub urządzenia samopoziomującego zwanym kompensatorem Miejsce zera: przy poziomej osi celowej odczyty na kole pionowym powinny wynosić: - przy podziale zenitalnym 100g przy pierwszym położeniu lunety i 300g przy drugim położeniu lunety - przy podziale horyzontalnym 0g przy pierwszym położeniu lunety i 200g przy drugim położeniu lunety. Jeżeli odczyt odbiega od wartości teoretycznej występuje błąd indeksu (błąd miejsca zera) Pomiar kąta pionowego:- ustawienie teodolitu na statywie, wycentrowanie i spoziomowanie - ustawienie alidady i lunety w I położeniu lunety- wycelowanie do wybranego punktu - wykonanie odczytu OIm- obrót lunety przez zenit - ponowne wycelowanie w ten sam punkt - wykonanie odczytu OII Kąt zenitalny: Z= OI-OII+400g/2m Błąd indeksu: µ= OI+OII+400g/2 < 2 m m-dokładność szacowana teodolitu Przy pomiarze kąta pionowego w jednym położeniu lunety: Z= OI- µ