CECHY REGIONÓW:

a. jednorodność wewnętrzna: region przyrodniczy,b. odróżnienie od otoczenia ,c. powiązania wewnętrzne, d. nasilenie zjawisk turystycznych jest wyraźnie większe niż w regionach nieturystycznych oraz istotne dla gospodarki regionu ,e. region jest obszarowo znaczny

REJON TURYSTYCZNY - jest mniejszy niż region, jest przeważnie częścią regionów. Nie musi mieć wszystkich atrybutów regionu (baza noclegowa, infrastruktura)

DEFINICJE:

Region ( wg Marii Milewskiej): obszar o wysokich walorach turystycznych z koncentracją ruchu turystycznego

Region ( wg Liszewskiego): to stosunkowo jednorodny obszar wyróżniający się cechami naturalnymi.

DELIMITACJA (WYDZIELENIE) REGIONU TURYSTYCZNEGO:

1. Kryteria;A. walory turystyczne: przyrodnicze i antropogeniczne;- klimat,- zabytki

B. zainteresowanie turystyczne (baza noclegowa), ponadto baza gastronomiczna, baza komunikacyjna, powszechna dostępność

C. ruch turystyczny ,D. zawartość przestrzenna ,E. powiązania wewnętrzne ,F. ewentualnie jednolitość lub różnorodność

2. Efekty; A. racjonalizacja decyzji inwestycyjnych (prognozowanie popytu), B. typowanie nowych regionów w celu decentralizacji ruchu turystycznego, C. unikanie zagospodarowania regionów nieperspektywicznych

TYPY REGIONÓW TURYSTYCZNYCH:

1. Z punktu widzenia położenia geograficznego:a. regiony miejskie z zapleczem, b. regiony położone peryferyjnie, c. wyspy

2. Z punktu widzenia formy przestrzennej:a. region węzłowy, b. region pasmowy, c. region powierzchniowy

3. Z punktu widzenia rodzaju turystyki:a. regiony wyspecjalizowane, b. regiony wielofunkcyjne

MAKROREGIONY TURYSTYCZNE ŚWIATA WG WTO:

Europa, Ameryka Płd, Ameryka Płn, Ameryka Środkowa, Afryka, AZJA z Pacyfikiem, Azja Płd

ŚWIAT - 683 mln turystów (2000 r ); 903 mln (2007 r)

WPŁYWY TURYSTYKI W MILIARDACH EURO 2007 ROK:

Europa 316 mld, Ameryki 125 mld, Afryka 21 mld, Azja z Pacyfikiem 138 mld, Azja Płd 10 mld, ŚWIAT 625 mld

RUCH TURYSTYCZNY WG KRAJÓW W 2007 R.ŚWIAT 903 mln,Francja 82 mln,Hiszpania 59 mln,USA 56 mln,Chiny 55 mln,Włochy 44 mln,Wlk Brytania 31 mln,Niemcy 25 mln,17. Polska 15 mln

ROLA TURYSTYKI W REGIONACH:

Gospodarka turystyczna: czynności spełnione w celu zaspokojenia popytu turystycznego

Czynności:- potrzeby bytowe- potrzeby specjalistyczne- potrzeby bytowe i specjalistyczne

Gospodarka turystyczna oprócz potrzeb bytowych i specjalistycznych dotyczy też mnożnika turystycznego.

MNOŻNIK TURYSTYCZNY - to działalności, które powstają w wyniku ruchu turystycznego, ale nie są bezpośrednio związane z turystyką.

Rachunek stalitarny ( w naszym zasięgu) - elementy gospodarki blisko związane z turystyką

Metoda reprezentacyjna: wyrywkowe badania ludności, np. pytanie czy byli na wycieczce, ile wydali

Zakres:- spożycie turystyczne gospodarstw domowych- spożycie z sektora publicznego (IT, drogi)- spożycie z instytucji non profit (imprezy rekreacyjne i sportowe)- produkcja turystyczna jednostek wytwarzających dobra i usługi

Turystyka ma rolę dominująca:- regiony w których ma rolę równorzędną- regiony w których ma rolę uzupełniającą

KLASYFIKACJA REGIONÓW Z PUNKTU WIDZENIA ROKI TURYSTYKI W ICH GOSPODARCE:

a. mega regiony - kontynenty w skali turystycznej nie odgrywają nawet roli uzupełniającej

b. państwa - funkcje dominującą ma tylko w państwach wyspiarskich 80-90% udziałów; Malediwy,Mikronezja,Palan,Państwa na Karaibach, Jamajka, Bachamy, Antika,Wyspy Zielonego Przylądka,Belize - jedyne państwo

- funkcja równorzędna:Szwajcaria,Tunezja,Izrael

- funkcja uzupełniająca:Europa Zachodnia: Francja, Hiszpania, Włochy, Grecja, Niemcy

c. krainy geograficzne:- funkcja dominująca;Baleary (Hiszpania),Azorskie (Hiszpania)

• Polska: wybrzeże zachodnie, Zatoka Gdańska, regiony górskie: Tatry, Podhale, Karkonosze

- funkcja rownorzędna:Polska: wielkie jeziora mazurskie, Sudety, Dolny Śląsk, Pomorze Zachodnie, Pojezierze Kaszubskie, Beskidy (Beskid Śląski, Beskid Żywiecki, Beskid Wyspowy, Bieszczady)

Europa: Niemcy, Bawaria, Morze Czarne z Krymem i Wybrzeżem Bułgarskim,Karpaty Słowackie

Świat: Zachodnia Jordania, Zachodnia górzysta część Kenii

- funkcja uzupełniająca

ZNACZENIE TURYSTYKI W REGIONIE POMORSKIM WG PLANU ZAGOSPODAROWANIA

Walory turystyczne sprzyjają w pełni rozwojowi turystyki. Turystyka nie wystarcza jako podstawowy plan rozwoju.

Plany: rekonstrukcje środowiska, zagospodarowanie przestrzeni rekreacyjnej

Dwie części przestrzeni:1. Rekonstrukcja nadmorskich zespołów rekreacyjnych2. Wielofunkcyjny rozwój usług

W programie rekonstrukcji wsi rola wiodąca - rola turystyki - lokomotywa postępu3. Ochrona: kreowanie parków kultury; Żuławy, Kaszuby

Cele realizacyjne:- ochrona przyrody- 4 węzłowe obszary środowiska: Żuławy, Wybrzeże, Ujście Wisły- kompleksy agroturystyczne

Cele priorytety: Kaszuby: funkcja równorzędna

Tereny miejskie: 45 miast z tego w 3 ma znaczenie dominujące: Hel, Jastarnia, Krynica Morska; w 5 równorzędne: Łeba, Władysławowo, Sopot, Ustka, Malbork; w 4 uzupełniające: Gdańsk, Kościerzyna, Pelplin

Znaczenie okresowe: np. odpust, święta, pielgrzymki

AUSTRIA I SZWAJCARIA - silnie rozwinięte gospodarczo, należą do jednych z najbogatszych państw świata. Wszechstronnie rozwinięte działy gospodarki. ok. 60% PKB to usługi.

Usługi:- turystyka (obejmuje 1/3 z 60% PKB)- handel- instytucje finansowe

Turystyka w Austrii stanowi jedną z głównych dziedzin gospodarki. Daje ok 2 tys $ na jednego mieszkańca. W Austrii znaczna część obszarów jest wykorzystywana w celach turystycznych, np tereny alpejskie (Tyrol, Kyrantia, Salzburg).

Występują regiony, które mają znaczenie turystyczne.

Szwajcaria jest również silnie rozwinięta 66%PKB to usługi. W Szwajcarii Alpy zajmują więcej miejsca, ale mimo to turystów jest 7 - 8 mln $ rocznie wynoszą wpływy z turystyki

LISTA ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA ONZ - obejmująca najcenniejsze punkty, miejscowości: rejony przyrodnicze i kulturowe.

Lista obejmuje ponad 800 obiektów.Lista krajów, które posiadają obiekty dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego ONZ (UNESCO):- Włochy i Hiszpania 38 obiektów lub regionów- Niemcy i Francja po 28 obiektów lub rejonów- Wlk Brytania 26 obiektów lub rejonów- Meksyk 24- Rosja 20- USA 17- Polska 12 obiektów lub rejonów

1. Dolina Al. - Mizab w Algerii: 5 zabytkowych miast na Saharze,Wielka Rafa Koralowa u wybrzeży Australii dł 500km

2. Gratz w Austrii - zespół budynków w dawnej stolicy Habsburgu,Semmerling - linia kolei żelaznej Wiedeń-Triest w Alpach

3. Pałac Schömbung w Austrii,Brugia w Belgii - historyczne centrum miasta - ośrodek malarstwa

Regiony turystyczne świata:

1. mega regiony/ kontynenty

2. Makro regiony/ kraje

3. Właściwe regiony / regiony w państwach

POZAEUROPEJSKIE REGIONY TURYSTYCZNE:

AMERYKA PŁN, KANADA, USA;Północ - Kanada - ruch turystyczny koncentruje się na południu oraz wzdłuż rzeki Wawrzyńca. W tej turystyce główną rolę odgrywają turyści z USA. Duże znaczenie ma ruch weekendowy z wielkich aglomeracji amerykańskich. Jest tam klimat kontynentalny. Największą atrakcją jest wodospad Niagara. W centralnej części Kanady rozciąga się obszar prerii o roślinności niskiej jest tam park Narodowy Wood Buffaho na obszarze 45 tys km kw. żyją wielkie stada bizonów, łosi, niedźwiedzi, wilków, jeleni. Najbardziej ciekawy region to Koldyrielów, jest tam ok. 400 lodowców (prowincja Melberta, Vancouver).

USA - rocznie 44 mln turystów, 700 tys zatrudnionych, 60 milionów $ dochodu co stanowi 10% eksportu. Można wyróżnić 8 regionów:

1. Nowa Anglia - składa się północ, stan Meja, Masecziuts, znajduje się część wielkiego Megalopolis (Boston, New York, Filadelfia, Waszyngton). Liczy 35 mln mieszkańców. Główną atrakcją jest dobry klimat oraz wypoczynek nadmorski, kąpieliska (New Port). Stolicą gosp. jest Boston

2. Nizina nadbrzeźna (New York, Philadelfia, Waszyngton) ciągnie się dalej na południu, przeważają tam walory kulturowe. W Nowym Yorku to Metropolitan Opera, Metropolitan Musuem of Art oraz Museum Etir nad Spyce, promenada prowadzi do Kapitolu do cmentarza Arlington.

3. Apeladry: ten region jest regionem turystyki kwalifikowanej. Wzdłuż apeladrów ciągną się szlaki turystyczne o długości 1000 km różnego charakteru (piesze, kolarskiego, cross, motor). Główną atrakcją Park Narodowy Smoky Mountains. Cechą charakterystyczną tego regionu jest bardzo bogate zagospodarowanie turystyczne dla tej turystyki (baza noclegowa)

4. Wielkie jeziora - głównym elementem jest turystyka wodna, część Niagara, Chicago nad jeziorem Michigain

5. Kordyliery wśród nich góry skaliste, najważniejszy region USA. Park Narodowy Yellowstone, Yosmite, Wielki Kanion jego cechą jest to, że jest jedynym kanionem o głębokości 1km. Mamy wszystkie formacje geologiczne w przekroju, wszystkie strefy klimatyczne świata, dolina śmierci oraz osiedla indiańskie, Las Vegas też jest tam. USA jest krajem który dobrze jest zainwestowany turystycznie, tzn znajduje się gęsta sieć oprócz hoteli, moteli to kempingi, pola namiotowe, pola piknikowe, miejsca wypoczynkowe. Bardzo dużo jest ośrodków zimowych (Colorado Springs, Aspen) Rzeka Tensie jest tam instytucja TVA przekształciła ten region, wybudowała tam tamy służące produkcji energii elektrycznej

6. Wybrzeże kalifornijskie - Megalopolis z San Francisco i San Diego, jest tam Hollywood, tam znajdują się ośrodki jak Santa Monica, Universal City i samo Sandiego, które jest ważnym ośrodkiem wypoczynkowym. Kąpielisko oraz port rybacki i jachtowy Monterain.

7. Hawaje - jeden z największych regionów turystycznych świata

H)Bachamy wyspy charakteryzujące się zagospodarowaniem dla elitarnych gości, ceny są tam wysokie. Są również jednym z najważniejszych regionów turystycznych świata. Zespół wysp z których 80% PKB z turystyki. Jest tam 700 wysepek!!!!!! Freekord najważniejsza miejscowość

MEKSYK

Region środkowy - wyżynny zawiera zabytki z okresu greko-rzymskiego przed najazdem Hiszpanów, także zabytki z okresu hiszpańskiego. Głównym elementem jest stolica która jest największą aglomeracją na świecie . Ten region jest największym w Ameryce Łacińskiej regionem krajoznawczym. Region pacyficzny jest regionem wypoczynkowym

1. Zatoka meksykańska - tam znajdują się zabytki z okresu kultury Majów

2. Ameryka środkowa (Karaiby, wyspy małe i wielkie Antyle) Długość ruchu turystycznego tych wysp sięga 3300 km, powierzchnia wysp wynosi 240 tys km kw. Wszystkie te wyspy „ to biało-kremowe wyspy”. Największą wyspą jest Kuba niedostępna turystycznie

3. Małe i wielkie Antyle - są to tereny gdzie dominuje ludność murzyńska. W XX wieku powstały niepodległe państwa które były do lat 60 koloniami. W tej chwili są samodzielnymi państwami Jamajka, Trynidad & Tobago

4. Jamajka - najważniejszy obszar Montegobary to region który rywalizuje z Accapulco, ma już 44 tys miejsc noclegowych. Znajdują się tam Portoryko

Trynidad & Tobago, Gwadelupa, Barbados

AMERYKA POŁUDNIOWA

1. Kolumbia - muzeum złota , mamy tam 25 tys złotych eksponatów z okresu przed kolonizacji hiszpańskiej, miasto Papajant ma liczne zabytki hiszpańskiej cywilizacji

2. Wenezuela - 800 tys turystów, same Karakas jest tylko nowoczesne które przyciąga turystów jak również świątynie, kościoły z okresu kolonialnego, nad morzem dynamiczny rozwój, wyspy Margarita

3. Peru - zabytki z okresu kolonialnego zawierają oprócz zabytków hiszpańskich zabytki indiańskie. To jest główny magnes przyciągający turystów. Są tam miasta Inków (Machu-Picchu) w skali światowej. Jest to na liście UNESCO. Na granicy Peru i Boliwii znajduje się jezioro Tiki-Taka dla Indian jest to miejsce święte. Są tam pływające wyspy z trzciny

4. Brazylia - należy do najludniejszych państw 160 mln ludności. Urbanizacja tego kraju skupia się na wschodnim wybrzeżu kraju. 2,2 mln turystów zostawiają tam 2,2 mld $. Region nadatlantycki należy do najbardziej atrakcyjnych (plaża Cocca Cabana) jak również karnawał, hazard. BelloHorizonte - znane uzdrowisko.

5. Nizina amazonki - przyciągają tereny dżungli , Indian

AFRYKA

1. Maroko - położone nad Atlantykiem i Morzem Śródziemnym, liczne kąpieliska na wybrzeżu przyciągają turystów (np. Casablanca, Rabat, Adagir), zachowane obiekty kultury arabskiej (pałace królewskie, meczety, zwykłe miejscowości ludności tubalnej)

2. Tunezja - szczególny kraj w którym rozwój zagospodarowania turystycznego planowany jest przez państwo. Posiada Krajowy Plan Zagospodarowania Turystycznego. Jest jednym z przodujących krajów w turystyce w Afryce gdzie 15% PKB pochodzi z turystyki, 95% turystów przybywa do wąskiego pasa nadmorskiego.

3. Egipt - dominują zabytki w epoki faraonów, muzea. Piramidy w Gizie, Teby, Karmah, Dolina Królów, grobowce w Memphi

4. Etiopia - brak bazy noclegowej, potencjalny region turystyczny

Ugandia, Kenia, Tanzania - przebiega rów tektoniczny, niezwykle bogata roślinność

E) Kenia - rocznie 800 tys turystów zostawiają 450 mln $. Zagospodarowanie niezbyt odpowiada (2000 łóżek noclegowych) jest PN i 48 rezerwatów, zajmują razem 5 mln hektarów. Mamy tam wielkie ssaki żyjące na wolności. Baza noclegowa skupiona jest głównie w Nairobi (ok. 1/3)

F) Uganda - mamy góry Ruren-Zori w okolicy jeziora Wiktorii, jest tam zagospodarowanie oprócz Mumbasy (stolica) gdzie jest 1/3 bazy noclegowej

G) Tanzania - Park Narodowy Sevengetti (antylopy i zebry) i góry Kilimandżaro

H) RPA - najbogatszy kraj afrykański, przyjeżdża 4,5 mln turystów, pierwsze miejsce w Afryce. Wnętrze RPA jest suche, półpustynne. Zainteresowanie turystów skupia się nad oceanem Indyjskim i w miastach.

AZJA

1. Turcja - 3 ważne regiony:1. Stambulski - główny region turystyczny gdzie znajduje się 40% łóżek, zawiera mnóstwo cennych elementów folkloru jak i zabytki architektury np. Haghia-Sofia (kościół w Zofii), 600 meczetów, pałac sułtański, mury obronne z czasów rzymskich, wschodnich, twierdza i wielki bazar, Troja (miejsc. historyczna) jako kąpielisko

2. Egejski (śródziemnomorski) gigantyczny rozwój turystyki, 8 mln turystów, prawie 5 mld $ wpływów, zabytki rzymskie, greckie, tureckie, kąpieliska: Antakya, Alanya, Antalia

3. Kapadocja - cechuje się bogactwem kościołów (wykute w skale pod ziemią) niezwykłe formy rzeźby, atrakcyjne formy skalne, ciekawe freski na skale z pierwszych wieków chrześcijaństwa

B) Cypr - maleńka wyspa, 2,5 mln turystów, wielkie zagęszczenie, turystyka prestiżowa, bogaci klienci, dochody z turystyki większe niż z rolnictwa, turystyka jest jednym z najważniejszych zajęć

C) Syria - Damaszek, jedno z najstarszych miast świata, są tam meczety, sztuka arabska, turystyka w Syrii jest trzeciorzędna tylko 30 tys miejsc noclegowych

D) Liban - atrakcyjnie turystycznie obszar, Balbek, Tyr, Sudan, Bejrut. Miesza się tam historia i zabytki perskie, fenickie. Turystyka jest trzeciorzędna.

E) Izrael - jest obszarem turystycznym z powodu narodzin Jezusa, znajdują się historyczne miejsca Nazaret, Betlejem, góra Tabo, Kana Galilejska, ok. 2,5 mln turystów, zagęszczenie jest ogromne

F) Jordania - jest znana z Petry (miasto historyczne, pierwsze wieki po Chrystusie, świątynia wykuta w skale, zawiera elementy greckie), cechą charakterystyczną jest to że przebiega szlak pielgrzymkowy do mekki

G) Irak - dawna Babilonia i Mezopolemia, są tam ogromne skarby kultury, zabytki ruchome (rzeźby, posagi, piśmiennictwa, ruiny miast sumeryjskich: Niniwy, Babilonu od XX w przed Chrystusem, sąsiaduje Iran, Afganistan

H) Iran - możemy uznać o najstarszej tradycji na świecie. Mamy 2,500 lat monarchii perskiej. Są tam Pałac Dariusza w Persepolu, sala o tysiącu kolumn, mozaiki odkryte na poziomie dolnym, charakterystyczny błękitny kolor, nieprzebrane skarby, szlaki, 3 święte islamu: KUM, SZIRAZ, MESZHED są częściowo zamknięte dla turystów

I) Uzbekistan - znajdują się miasta na jedwabnym szlaku (biegnący przez całą Azję gdzie z Chin gromadzono jedwab) miasta to: SAMARUANDA, PUCHARACHIWA, są wspaniałe meczety z elementami średniowiecza

AZJA PŁD; DALEKI WSCHÓD

1. Indie - ponad mld ludności, ogromne bogactwo natury, historii. Wielkie ssaki, słonie, małpy, tygrysy, niedźwiedzie, zainteresowanie turystyką skupia się na Delhi (80% turystów) , 2,2 mln turystów, 2,8 mld $ zysku, 111 tys łóżek, KALKUTA (forty, świątynie buddyjskie, budynki rządowe w stylu kolonialnym, dworzec Wiktoria), HAJDELABAT(księstwo w którym rządził Maharadża i jego piękne pałace), AGRAT (u podnóża Himalajów z grobowcem Tadż. Machal)

2. Nepal - Katmanów (punkt wypadowy do Himalajów) przyjeżdża 300 tys turystów, wspinaczka

3. Tajlandia - znana z turystyki seksualnej, przynosi dochody rzędu 8 mld $, zdecydowanie pierwsze miejsce wśród produktów eksportowanych, 7 mln turystów, są tam słonie, nosorożce, które żyją w dżungli tropikalnej. Centrum ruchu turystycznego jest Bangkok, gdzie przebywa 70% turystów. Jest tam pałac królewski, 400 świątyń buddyjskich, metropolia rozrywki. Muzeum miniaturowych kopii najsłynniejszych budowli tajskich nazywa się to Muany Barem . W Bangkoku świątynia szmaragdowego Buddy jako kaplica królów. WAT-PO świątynia leżącego Buddy która ma 46 m dł i 15 m wysokości. Duża atrakcja zwiedzanie farmy krokodyli jak także największy posąg budowy 115 m. Pataya - największe kąpielisko

4. Malezja - centrum turystyki handlowej, rozrywki

5. Indonezja - 60% ludności zamieszkuje na małej wysepce Bali (słynna wysepka której atrakcją jest folklor, tańce i muzyka ludowa, bogata przyroda) ok. 4,3 mln turystów

6. Filipiny - była kolonia amerykańska, kraj kulturalny, festyny religii chrześcijańskiej, drogi krzyżowej, ściąga turystów, walki kogutów, stolica Manilla gdzie mamy znakomitą kuchnię oraz twierdze Intramulos

7. Japonia - ośrodek ekspediujący(wysyłający turystów) wyjeżdża 15-20 mln osób rocznie. Niezwykła gęstość zaludnienia. Musi być specyficzna ochrona świata. Jest 30 Parków Narodowych, dobra kultury narodowej, produkcja dzieł sztuki:

a. Honszji - przylega do niej 5 PN, kilkanaście parków walki narodowej, aglomeracja tokijska

b. Hokkaido - jest tam szereg miast jak Osaka, Kioto (1500 świątyń buddyjskich), Tokio

c. Park Narodowy Aso obejmujący 6 wulkanów

8. Korea Płd - region miejski Senku - największe najszybciej rozwijające się miasto świata tworząc 15 mln aglomeracji, nowoczesna metropolia posiada atrakcje, jest to że znajdują się tam grobowce królewskie o architekturze buddyjskiej. Lesiste Góry gdzie utworzone są PN. W Parku Narodowym Sanguison jest największy posąg Buddy 27 m

9. Chiny - wstąpiły do WTO. Można zwiedzać mur chiński, są rejsy po rzece Jungcy , Chiny tworzą markowe produkty turystyczne, programy zdrowotne (leczenie tradycyjnymi metodami azjatyckimi), podróże poślubne, programy myśliwskie, wędrówki konne po pustyni, nie jest udostępniony cały kraj dla turystów, octan nieba, miasto Konfucjusza z salą wielkiej doskonałości oraz wielka pagoda dzikich gęsi. Szanghaj - charakteryzuje nowoczesne centrum z wysokimi wieżowcami. Nanghi i okolice słyną z pięknych ogrodów osady chińskich. Hongkong - nie ma zabytków, ma nowoczesność, ogromna baza hotelowa, otaczają go biedne kraje

1

---