Gospodarcza zapasami (inaczej zarządzanie łańcuchem dostaw) - Zarządzanie zapasami to wartość lub ilość surowców, komponentów, dóbr użytkowych, półproduktów i wyrobów gotowych, które są przechowywane lub składowane w celu zużycia w razie zasinienia takiej potrzeby. Zarządzanie zapasami w hurtowni zabawek i artykułów dla dzieci koncentruje się na czterech zasadniczych kwestiach:
ile jednostek należy zamówić (lub wyprodukować) w danym czasie,
kiedy należy złożyć zamówienie,
które składniki zapasów wymagają szczególnej uwagi,
czy można zabezpieczyć się przed wzrostem kosztów zapasów
Metody zarządzania łańcuchem dostaw możemy znaleźć w:
Wyborze źródeł zaopatrzenia
Etapie projektowania produktu
Przewidywaniu popytu na dane wyroby
Sterowaniu ich dystrybucji
Do celów zarządzania zapasami możemy zaliczyć:
zapewnienie odpowiedniego poziomu obsługi klientów wewnętrznych i zewnętrznych
z uwzględnieniem jakości i stosunku do całości zrealizowanych zamówień;
obserwacja bieżącego i przyszłego zapotrzebowania na wszystkie dobra konieczne dla uniknięcia nadwyżek oraz braków w produkcji;
minimalizowanie kosztów poprzez zmniejszanie różnorodności zapasów, ustalanie ekonomicznych wielkości zamawianych partii i analizowanie kosztów tworzenia
i utrzymywania zapasów.
Zarządzanie zapasami dotyczy głównie do sfery produkcji w miarę tanich produktów, dostatecznie dużą szybkością obrotu. Przedsiębiorstwa maja do dyspozycji wiele metod zarządzania zapasami.
Do podstawowych metod wykorzystywanych w zarządzaniu zapasami można zaliczyć:
analizę ABC
analizę XYZ
model optymalnej wielkości zamówienia - EOQ (economic order quantity)
MRP (materials requirements planning)
system planowania dystrybucji - DRP (distribution requrements planning)
metoda „dokładnie na czas” - JIT (just in time)
Metoda ABC polega na na trzy grupy. Podział ten oparty jest na założeniu, że w przedsiębiorstwie są zapasy, które ilościowo stanowią duży udział w zapasach ogółem, lecz mały pod względem wartościowym. I odwrotnie: są też takie zapasy, których udział wartościowy jest duży, a mały ilościowo.
Analiza XYZ jest uzupełnieniem metody ABC, w której zapasy rozpatruje się z punktu widzenia regularności zapotrzebowania i dokładności prognozowania
EOQ (economic order quantity) - czyli model optymalnej wielkości zamówienia jest to najbardziej popularna koncepcja wykorzystywana w zarządzaniu zapasami materiałów i towarów. Ze wzrostem wielkości zamówienia wzrasta poziom przeciętnych zapasów, co powoduje spadek kosztów wytworzenia oraz wzrost kosztów utrzymania zapasów. Natomiast jeśli częstotliwość zamówień się zwiększy, to wielkość przeciętnych zapasów spadnie co spowoduje zmniejszenie kosztów utrzymania a także wzrost kosztów wyprodukowania zapasów.
Metoda „Just In time” - polega na zarządzaniu zapasami, stosowana jest w celu usprawnienia zwrotu inwestycji poprzez redukcję poziomu zapasów w całym procesie produkcyjno-magazynowym i związanymi z nim kosztami. Dzięki temu minimalizuje się przestrzeń i koszty magazynowe. System ten zmniejsza zakres niezbędnych nakładów organizacji na przestrzeń magazynową potrzebna do przechowywania materiałów i na same materiały. Polega ona na również na zamawianiu materiałów i części, w mniejszych partiach, zmniejszając tym samym nakłady na przestrzeń magazynową oraz nakłady zamrożone w samych zapasach
W hurtowni zabawek, tak jak i w wielu firmach produkcyjnych, praktycznie nie występuje podział na zapasy materiałowe i towarowe. To, co zostało już kupione, może być w niezmienionej (lub nieznacznie zmienionej, np. poprzez dodanie własnego, unikalnego opakowania) formie dalej odsprzedane
Decyzje dotyczące poziomu zapasów w aspekcie zaopatrzenia, polega na rozwiązaniu powiązanych ze sobą problemów:
które dobra fizyczne powinny być przedmiotem magazynowania
kiedy należy składać zamówienie handlowe w celu uzupełnienia poziomów zapasów magazynowych.
w jakiej ilości należy je zamawiać, aby odtworzyć poziom zasobów magazynowych,
Rozwiązanie tych problemów prowadzi do określenia poziomu zapasów magazynowych.
W przypadku pierwszego z nich należy podjąć decyzję, czy zapasy będą utrzymywane dla wszystkich rodzajów asortymentów czy też magazynowanie będzie miało charakter selektywny, a więc będzie dotyczyło tylko wybranych dóbr. I tak hurtownia zabawek posiada stały asortyment, który oferuje swoim klientom, jednocześnie starając się utrzymać stały poziom tych towarów w swoich zapasach magazynowych. W okresach zwiększonego popytu zwiększana jest ilość magazynowanych towarów.