26. Charakterystyka bakterii gramujemnych i gramdodatnich.

Szkielet ściany komórki bakteryjnej składa się z peptydoglikanu zwanego mureiną. Ta makrocząsteczka jest heteropolimerem złożonym z łańcuchów, w których na przemian występują cząsteczki N-acetyloglukozoaminy (GlcNAc) i kwasu N-acetylomuraminowego (MurNAc) połączone wiązaniami β-1,4-glikozydowymi. Przez wolną grupę karboksylową reszty kwasu mlekowego MurNau łańcuch wielocukrowy łączy się z pentapeptydem o składzie aminokwasów charakterystycznych dla gatunku bakterii.

Funkcje peptydoglikanu:

-chroni bakterie przed skutkami zmian ciśnienia osmotycznego środ., czynnikami fizykochemicznymi i urazami mechanicznymi,

-zdolność wiązania kationów metali ciężkich (Hg ²⁺ , Pb²⁺ )

-otacza szczelnie komórkę tworząc rodzaj woreczka warunkującego kształt komórki.

Ściana komórkowa bakterii gramdodatnich. Murena stanowi 30 - 70 % suchej masy ściany komórkowej: składa się z około 40 warstw. Polisacharydy występujące w ścianie komórkowej są z nią związane kowalencyjnie. Zawartość białek jest nieznaczna. Charakterystyczna obecność kwasów tejchojowych - są to łańcuchy złożone z 8-50 cząsteczek glicerolu lub rybitolu połączonych cząstkami fosfoestrowymi. Niektóre kwasy zawierają erytrytol lub mannitol.

Ściana komórkowa bakterii gramujemnych. Sieć mureny jest jednowarstwowa i stanowi mniej niż 10% suchej masy ściany komórkowej (u Escherichia coli). Murena nie zawiera lizyny, lecz kwas m-diaminopimelinowy i nie występują w niej mostki międzypeptydowe. Oprócz części szkieletowej w skład ściany wchodzą duże ilości lipoprotein, lipopolisacharydów i innych lipidów, które przyłączają się do zewnętrznych powierzchni mureiny. Niektóre z nich są związane kowalencyjnie . Łącznie stanowią one 80% suchej masy ściany komórkowej.

Osłony bakterii gramujemnych.

Pojedyncza lub podwójna warstwa mureny jest otoczona błoną zewnętrzną . Ma ona budowę złożoną w jej skład wchodzą białka , fosfolipidy i lipopolisacharydy. Do warstwy mureiny poprzez kwas diaminopimelinowy są przyłączone kowalencyjnie lipoproteiny. Lipofilowe końce lipoprotein są skierowane na zewnątrz mureny i zakotwiczone poprzez wiązania hydrofobowe w podwójnej warstwie lipofilowej. Ta podwójna warstwa zawiera fosfolipidy i hydrofobowe końce lipopolisacharydów. Hydrofilowe końce lipopolisacharydów są skierowane na zewnątrz komórki.

Lipopolisacharydy są endotoksynami bakterii gramujemnych. (LPS duże znaczenie w diagnostyce bakteriologicznej i epidemiologii. Różne szczepy Salmonella typhimurium odpowiedzialne za infekcje jelitowe różnicuje się dzięki O- swoistemu bocznemu łańcuchowi lipopolisacharydów występujących w ich błonie zewnętrznej.)

LPS składa się z lipidu A , rdzenia R i O- swoiste łańcuchy cukrowe.

Funkcje błony zewnętrznej:

-rola mechaniczna,

-ważne znaczenie fizjologiczne (dwuwarstwowa błona lipidowa składa się z lipidu A i fosfolipidów oraz białek przechodzących przez jej całą grubość, te transbłonowe białka to poryny, tworzą w litofilnej błonie kanały wypełnione wodą, pozwalają one na wniknięcie do komórki niskocząsteczkowych substancji hydrofilnych o względnym ciężarze ok. 6000).

Przestrzeń peryplazmatyczna: u wielu bakterii przestrzeń występująca między błoną zewnętrzną i warstwą peptydoglikanu, zawiera wiele enzymów. Enzymy biorące udział w rozkładzie substratów (metanol, glukoza). Niektóre istnieją w stanie wolnych w roztworze inne są zakotwiczone w błonie cytoplazmatycznej. Są to enzymy rozkładające białka , polisacharydy, kw. nukleinowe i inne biopolimery czy białka wiążące, które działają jako receptory w chemotaksji.

Błona cytoplazmatyczna: zbudowana białek (50-75%) i lipidów (20 -35%). Wyróżniamy 2 strony jedna zwrócona ku cytoplazmie (strona cytoplazmatyczna P) oraz druga ku ścianie komórkowej lub środowisku (strona zew. E). Ze względu na usytuowanie cząst białek w stosunku do podwójnej warstwy lipidowej wyróżniamy : białka powierzchniowe, białka integralne (zagłębione przynajmniej częściowo w hydrofobowym wnętrzu błony) je dzielimy na endobiałka (od strony P), ektobiałka (od strony E) oraz białka śródbłonowe (poprzeczne) -penetrujące obie warstwy fosfolipidów oraz występujące z obu stron.

Gramdodatnie: Gramujemne;

Ziarniaki tlenowe: Micrococcus , Staphylococcus Neisseria, Moraxella

Ziarniaki beztlenowe: Sarcina, Peptococcus Veillonella, Megasphaera

Pałeczki tlenowe: Lactobacillus, Listeria Nitrobacter, Nitrosomonas

---