44. Omów polsko - hiszpańskie związki kulturowe.
Omawiając polsko-hiszpańskie związki kulturowe omawia się głównie literaturę wiążącą te dwa kraje oraz wydarzenia historyczne w których wspólnie uczestniczyły.
Początki polsko-hiszpańskich związków literackich datować można na okres późnego średniowiecza, jednakże znaczne poszerzenie wiedzy Polaków, na temat literatury hiszpańskiej, datuje się już na wiek XVI. Owe pogłębienie wiedzy nastąpiło dzięki działalności zakonu jezuitów. Zawdzięcza się im również przełożenie Polityki Bożej Francisco de Quevedo y Villegas (w 7 lat po wydaniu oryginału - 1633).
Początkowo interesowano się głównie hiszpańskim piśmiennictwem politycznym i pedagogicznym, później natomiast zwrócono uwagę na twórczość mistyków - Jana od Krzyża oraz Teresy z Ávili. Owy mistycyzm miał także wpływ na poezję Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i Sebastiana Grabowieckiego.
Spadek zainteresowania kulturą hiszpańską w Polsce przypada na XVII - XVIII w. Mimo to, niedługo po tym zastoju pojawiły się pisma Adama Kazimierza Czartoryskiego na temat teatru w Hiszpanii, a także przekłady literatury tego kraju.
Mówiąc o polsko-hiszpańskich związkach kulturowych warto również nadmienić wspomnienia o Hiszpanii Jana Dantyszka, który to był także pierwszym stałym, polskim posłem w Hiszpanii. Inny poseł, na dworze hiszpańskim, Piotr Dunin-Wolski, zgromadził natomiast księgozbiór ponad 300 dzieł literatury hiszpańskiej, który to następnie ofiarował Bibliotece Jagiellońskiej. Tymczasem w Polsce działał, tworzył i nauczał hiszpański poeta Piotr Roizjusz (właśc. Pedro Ruiz de Moros).
W 1820 r. Joachim Lelewel opracował Historyczną paralelę Hiszpanii z Polską w wieku XVI, XVII, XVIII, w której porównał dzieje obu krajów. Z kolei w 1843 r. Juliusz Słowacki stworzył swobodny przekład Księcia niezłomnego (El principe constante) Calderóna, a w pierwszych latach XX wieku wydano w Polsce nowe przekłady twórczości Miguela de Cervantesa (Don Kichot, Nowele przykładne).
O interesowaniu się literaturą hiszpańską mogą świadczyć także niektóre dzieła z twórczości Tadeusza Peipera (publikował w hiszpańskim piśmie "El Sol" prace na temat literatury polskiej), Micińskiego, Władysława Reymonta oraz Stanisława Przybyszewskiego.
Omawiając polsko-hiszpańskie związki kulturowe należy nadmienić, że łącznikami między kulturami obydwu krajów byli przede wszystkim polscy podróżnicy, dyplomaci oraz jezuici.
Przykładem takiej postaci może być drukarz Stanisław Polak (żyjący w XV w.), który to prowadził działalność drukarską na terenie Sewilli, a następnie zyskał miano mistrza typografii.
Z kolei w początkach XIX w., gdy polskie oddziały służyły w armiach napoleońskich, stosunek hiszpańskiego społeczeństwa do naszego narodu uległ zmianie na gorsze. Niemniej jedna, właśnie wtedy, podczas wojen napoleońskich, Polacy ponownie zainteresowali się kulturą hiszpańską.
Po wybuchu powstania listopadowego relacje na linii Polska-Hiszpania uległy poprawie do takiego stopnia, że Hiszpanie uznawali Polskę za symbol walki o wolność. Także hiszpańska wojna domowa (w latach 1936-1939) pogłębiła więź polsko-hiszpańską, ponieważ uczestniczyli w niej również Polacy.
Motywy hiszpańskie w niektórych polskich utworach literackich:
Diariusz Anonima (1595),
Nadobna Paskwalina - Samuel Twardowski (1655),
Pamiętniki z wojny hiszpańskiej 1808-1814 - Stanisław Broekere,
Historyczna paralela Hiszpanii z Polską w wieku XVI, XVII, XVIII - Joachim Lelewel (1820, wyd. 1831),
Pamiętniki moje z Hiszpanii - Kajetan Wojciechowski,
Wspomnienia z podróży po Danii, Norwegii, Anglii, Portugalii, Hiszpanii i Państwie Marokańskim - Teodor Tripplin,
Popioły - Stefan Żeromski,
W mroku gwiazd - Tadeusz Miciński,
Nietota - Tadeusz Miciński (1910),
Sława i chwała - Jarosław Iwaszkiewicz,
Espanadiós - Piotr Sobolczyk (2006).
Motywy polskie w niektórych hiszpańskich utworach literackich:
Oveja contra el Pastor, y tirano Boleslao - Tomás Añorbe,
Los desterrados a Siberia (powieść) - Patricio de la Escosura (1839),
Polonia (wiersz) - Antonio Gil de Carrasco,
La vida es sueño - Pedro Calderón de la Barca (1635).