CHOROBY PNI DRZEW, TYPY ZGNILIZN
.PODZIAŁ ZGNILIZN
Zg. brunatna (destrukcyjna, błonnikowa)
zg. biała :
jednolita
niejednolita(rozkł selektywny):
-jamkowata_centkowata
-pstra-rozmnażana, łaciata
-włóknista
3.zg szara(pleśniowa
Zgnilizna- chemiczny rozkład śc. Komórkowej drewna i przez to rozkład substancji drzewnej
Skład :celuloza 50%, chemiceluloza 20%, lignina 30%. Celuloza składa się z glukozy.
Lignina-aromatyczne związki o kolorze brunatnym.
Grzyby które rozkładają ść komórkową wytwarzają egzoenzymy wydzielane na zewnątrz
-e.celulityczne
-e. lignitotyczne
Wydzielane są przez strzępki na zewnątrz strzępki czyli do drewna i na zewnątrz dokonują tej destrukcji. Enzymy te są katalizatorami które zapoczątkowują ten rozkład. Początkowo grzyb wykorzystuje te substancje łatwo dostępne a dopiero poźniej składniki ściany komórkowej.
1Zg. Brunatna- drewno przybiera ciemniejsze zabarwienie niż zdrowe, pęka na pryzmatyczne klocki. W końcowej fazie łatwo się rozciera na proszek. Ulega drewno iglaste rzadko liściaste. Grzyby rozkładające to tylko podstawczaki grupy żagwiowatych ( huby potocznie). Dekompozycji ulega celuloza i hemiceluloza i dlatego powstaje kolor brunatny.
2. zg. biała
a)powstaje na skutek rozkładu równomiernego wszystkich składników drewna( celulozy, hemicelulozy i ligniny). Drewno ma wtedy jaśniejsze zabarwienie od naturalnego, lekkie, gąbczaste, łatwo się kruszy. W większym stopniu ulega liściaste rzadko iglaste . grzyby to podstawczaki i workowce
b)drewno ulega rozkładowi selektywnemu. Początkowo zabarwienie ciemniejsze od naturalnego i po pewnym czasie powstają białe plamki. W pierwszej kolejności rozkładana jest hemiceluloza i wybiórczo lignina. Grzyby powodujące to podstawczaki.
3. zg. szara
Powodowane jest przez grzyby mitosporowe i workowe. Najczęściej ulega drewno użytkowe niezabezpieczone, narażone na zmienne warunki. Rozkładowi ulegają wszystkie składniki. Ulega dr. Iglaste i liściaste. Zgnilizne szarą można spotkać na drzewach stojących.
CZYREŃ SOSNOWY (PHELLINUS PINI)
OWOCNIKI-kształt kopytowaty, konsola, rozpostarto -objęty, resupinat. Hymenofor regularnie kolisty, wydłużone jednokierunkowo.
Czyreń sosnowy powoduje duże straty. Wyst najczęściej na So, powoduje zgniliznę białą niejednolitą typu jamkowatego, drewna wyłącznie twardzielowego. D-stany od 3 klasy wieku. Szacuje się kilka do 10% użytków rębnych jest zachubionych. W d-stanach rębnych zdarza się ze 1/3 jest zasiedlonych a w przeszłorębnych do 100%.
Objawy: zewnętrzne- występowanie owocników na pniach od odziomka po koronę. Wieloletnie drewnowate szer do 16 cm. Górna strona strefowana, dolna rurkowy nieregularny, koloru oliwkowego do jasnobrązowego. Po opadnięciu owocnika zapadnięcie ponieważ toksyny ograniczyły przyrost drewna bielastego. Grzyb wytwarza owocniki ślepe: proces zabliźniania przeważa nad procesem infekcji. Powstają w górnych częściach drzewa.
Objawy wewnętrzne- drewno przybiera kolor brązowo-brunatny na tym tle pojawiają się jamki białe. Szybszy rozkład wczesnego niż późnego. Najwięcej w odcinku do 5m-50%, 5-10m-30%, powyżej 10m ok. 20%.
Podatność żywiciela na choroby:, uszkodzenia, drzewa o budowie gałęzistej, siedliska bogate
Zwalczanie : usuwanie porażonych, można strącać owocniki, podkrzesywanie wybranych drzew, utrzymywanie w pewnym zwarciu d-stanu
CZYREŃ OGNIOWY (PHELLINUS IGNIARIUS)
Wyst w lasach i poza. Kształt kopytowy. Górna strona ciemna i strefowana. Hymenofor - bardziej wypukły zbiegający na pień
HUBIAK POSPOLITY(Fomes fomentarius)
Najczęściej broza i buk. Kopytowaty owocnik, szary kolor strefowany. Hymenofor płaski czasami wklęsły, skórka niespęana. Występuje na drzewach żywych osłabionych i na leżących
ŻÓŁCIAK SIARKOWY(LAETIPORUS SULPHUREUS)
GROŹNY. Atakuje drzewa żywe. Jest sprawcą brunatnej kostkowanej zgnilizny drewna. Rzadko na drzewach iglastych. Występuje zgnilizna na całej strzale. Dziuplastość drzew pomnikowych. Występuje w lasach i poza. OWOCNIKI: jednoroczne, duże, dachówkowate skupienie. Kolor żółty-pomarańcz, owocniki maj-czerwiec i opadają
BIAŁOPOREK BRZOZOWY (Piptoporus betulinus)
Tylko występuje na brzozie. Powoduje brun zgniliznę drewna. Jednoroczny. OWEOCNIKI: kolor kawa z mlekiem. Spód biały potem kremowy. Nerkowaty kształt. Powoduje zgnilizne od korony do pnia.
6. GMATWEK DĘBOWY
Powoduje zgnilizne brunatną drewna. Najczęściej Db. Preferuje bardziej martwe drewno (pniaki dębowe, konary)OWOCNIKI-wieloletnie, hymenofor rurkowaty, nie przyrasta co roku. Owocniki wykorzystywano do obdymiania pszczół
7.BŁYSKOPOREK PODKOROWY ((inonotus obliquus)
Powoduje białązgniliznę. Wyst na drewnie liściastym najcz brz. Znany z występowania a) owocniki czarne, silnie spękane narośle b)resupinaty- tworzą się między drewnem a korowiną.
Grzyb ma tendencje do pasożytnictwa. Waży do kilku kilogramów. Jedyny gatunek podlega ochronie częściowej w Polce.