acydofilna dąbrowa podgórska Luzulo luzuloidis-Quercetum, z klasy Quercetea robori-petraeae, rzędu Quercetalia robori-petraeae i związku Quercion robori-petraeae. Las dębowy podgórskich obszarów środkowej Europy, występujący w piętrze pogórza i na przedgórzach Sudetów i Karpat Zachodnich oraz na Jurze Krakowskiej.
Drzewostan: Quercus petraea, Betula pendula, Picea abies, Fagus sylvatica, Pinus sylvestris.
W warstwie krzewów: Sorbus aucuparia, Corylus avellana, Frangula alnus
warstwa runa: Vaccinium myrtillus, Luzula luzuloides, Calamagrostis arundinacea, Convallaria majalis, Melampyrum pratense
acydofilny podgórski dębowy las wilgotny Molinio arundinaceae-Quercetum, z klasy Quercetea robori-petraeae, rzędu Quercetalia robori-petraeae i związku Quercion robori-petraeae. Ubogi las dębowy z trzęślicą trzcinowatą w runie zajmujący wilgotne siedliska na Pogórzu Sudeckim.
Drzewostan: Quercus petraea, Pinus sylvestris, Quercus robur, Betula pendula, Populus tremula
Z krzewów najczęstsza Frangula alnus
Runo ma fizjonomie trawiastą: Holcus mollis, Vaccinium myrtillus, Luzula luzuloides
acydofilny pomorski las brzozowo-dębowy Betulo pendulae-Quercetum roboris, z klasy Quercetea robori-petraeae, rzędu Quercetalia robori-petraeae i związku Quercion robori-petraeae. Zbiorowisko o wyraźnie atlantyckim typie rozmieszczenia geograficznego z centrum występowania w północno-zachodniej Europie, gdzie należy do najbardziej rozpowszechnionych zespołów roślinnych na ubogich glebach piaszczystych. W Polsce osiąga wschodnią granicę zasięgu i reprezentowany jest przez postaci zubożałe o charakterze kresowym. Jego zasięg rozciąga się wąskim pasem wzdłuż wybrzeża Bałtyku, od zachodniej granicy państwa po rejon Mierzei Wiślanej. Fitocenozy omawianego zespołu występują na zapleczu wydm nadbrzeżnych; rozproszone są w obniżeniach wydm kopulastych zajętych przez bór sosnowy, a ponadto częste są w sąsiedztwie korony niewysokich klifów, gdzie przypowierzchniową warstwę gleby buduje piasek nawiany na glinę zwałową.
W drzewostanie: Quercus rober, Betula pendula, Populus tremula, Alnus glutinosa, Fraxinus excelsior
Z krzewów najczęściej występują: Frangula alnus, Ribes alpinum, Lonicera xylosteum, Ribes rubrum, Corylus avellana
W runie reprezentowane są: Anemone nemorosa, Stellaria holostea, Vaccinium myrtillus, Melampyrum pratense, Anthoxanthum odoratum, Holcus mollis
Stałymi składnikami warstwy mszystej są: Pleurozium schreberi, Polytrichum formosum
acydofilny pomorski las bukowo-dębowy Fago-Quercetum petraeae, z klasy Quercetea robori-petraeae, rzędu Quercetalia robori-petraeae i związku Quercion robori-petraeae. Siedliska lasu bukowo-dębowego rozpowszechnione są w Polsce w pasie Pobrzeży i Pojezierzy Południowobałtyckich, zwykle na pagórkach moreny czołowej, najczęściej o wystawie zachodniej i północno-zachodniej, rzadziej moreny dennej, a wyjątkowo na sandrach. Gleby, z którymi związane jest występowanie tego zespołu, wykształcone są na ogół z piasków gliniastych lub glin lekkich i należą do gleb bielicowych, brunatnych albo płowych, odpowiadających typowi siedliskowemu boru mieszanego świeżego.
W drzewostanie najliczniej reprezentowany jest: Quercus petraea, Betula pendula, Betula pubescens, Fagus sylvatica, Pinus sylvestris
Cechą charakterystyczną runa o fizjonomii krzewinkowo-trawiastej, jest współwystępowanie przedstawicieli trzech grup ekologiczno-socjologicznych: 1) gatunków borowych, np. borówki czarnej, borówki brusznicy i Trientalis europea, 2) gatunków znajdujących optimum w żyznych i średnio żyznych lasach liściastych, np. zawilca gajowego, Carex digitata, czy Melica nutans, 3) gatunków występujących z najwyższą stałością w zbiorowiskach kwaśnych dąbrów, do których należy między innymi Lathyrus montanus, Holcus mollis, Hieracium laevigatum.
acydofilny środkowoeuropejski las dębowy Calamagrostio arundinaceae-Quercetum petraeae, z klasy Quercetea robori-petraeae, rzędu Quercetalia robori-petraeae i związku Quercion robori-petraeae. Zasięgiem obejmuje obszar od Ziemi Lubuskiej przez południową, środkową i częściowo wschodnią Wielkopolskę po Dolny i Górny Śląsk oraz Jurę Częstochowsko-Wieluńską. Występuje na glebach rdzawych, płowych, brunatnych kwaśnych i brunatnych wyługowanych oraz stagnoglejowych. W warstwie na siedliskach świeżych najczęściej gatunkiem panującym jest dąb bezszypułkowy, a rzadszym dąb szypułkowy, natomiast na siedliskach wilgotnych wyraźnie większe znaczenie ma drugi z wymienionych gatunków. Domieszkę stanowi zwykle brzoza brodawkowata, buk i świerk oraz sosna. Warstwa krzewów składa się na ogół z odnowienia drzew oraz Frangula alnus, Sorbus aucuparia i Corylus avellana. Warstwa zielna może mieć postać krzewinkową z dominacją borówki czarnej, albo trawiastą z Holcus mollis, Deschampsia flexuosa, lub też paprociową z Pteridium aquilinum, czy złożoną z bylin dwuliściennych, takich jak Maianthemum bifolium i Melampyrum pratense.
bory mieszane sosnowo-dębowe zbiorowiska leśne w typie siedliskowym boru mieszanego z równorzędnym udziałem sosny oraz dębu w drzewostanie, należące do klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Dicrano-Pinion. W Polsce wyróżnia się dwa zespoły - kontynentalny bór mieszany Querco roboris-Pinetum i subborealny bór mieszany Serratulo-Pinetum. Zasięg pierwszego obejmuje głównie rejony centralne i wschodnie, natomiast drugiego - tylko wschodnią, a zwłaszcza północno-wschodnią część kraju. Gleby zbudowane są przeważnie z piasków i żwirów pochodzenia wodnego, wodnolodowcowego lub lodowcowego (sandry, piaski rzeczne, tarasów akumulacyjnych, piaski akumulacji lodowcowej z głazami, piaski i żwiry ozów lub moreny czołowej itp.). Drzewostan kontynentalnego boru mieszanego składa się zwykle z sosny i dębu bezszypułkowego (rzadziej szypułkowego) z domieszką brzozy brodawkowatej, Carpinus betulus i Populus tremula. W warstwie krzewów częste są: Frangula alnus, Sorbus aucuparia i Corylus avellana, a w zielnej - Deschampsia flexuosa, Maianthemum bifolium i Melampyrum pratense, Luzula pilosa, borówka czarna i brusznica oraz Pteridium aquilinum. Warstwę mszystą tworzą: Pleurozium schreberi, Polytrichum formosum.
bory mieszane świerkowo-jodłowe, zbiorowiska leśne regla dolnego z udziałem świerka i jodły w drzewostanie z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Piceion excelsae. Wyróżnia się dwa zespoły - dolnoreglowy bór świerkowo-jodłowy o nazwie naukowej Abieti-Piceetum oraz karpacki bór mieszany świerkowo-jodłowy - Galio-Piceetum. Pierwszy z nich występuje w Sudetach i Karpatach. W warunkach naturalnych zasiedla najczęściej płaskie terasy, lokalne wyniesienia i wierzchowiny utworzone z dużych krzemianowych bloków skalnych pokrytych kwaśnymi i ubogimi glebami o znacznej predyspozycji na proces bielicowania. W przypadku chłodnych den ostro wciętych dolin potoków występowanie tego zespołu związane jest z lokalnym zróżnicowaniem warunków termicznych. Jest wysoce prawdopodobne że część fitocenoz ma charakter antropogeniczny, związany z uprawą świerka i jodły na siedliskach kwaśnej buczyny. Odrębność tego zespołu w stosunku do świerczyn górnoreglowych wyraża się poprzez występowanie w borze mieszanym grupy gatunków dolnoreglowych, przy braku roślin subalpejskich. Warstwę zielna tworzą najczęściej: borówka czarna, Deschampsia flexuosa, Oxalis acetosella. Wśród mchów dominują: Polytrichum formosum, Pleurozium schreberi.
bory sosnowe świeże, zbiorowiska w typie siedliskowym boru świeżego z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Dicrano-Pinion. W Polsce wyróżnia się dwa zespoły - suboceaniczny (subatlantycki) bór świeży Leucobryo-Pinetum i subkontynentalny bór świeży Peucedano-Pinetum, dla których typowe są ubogie i świeże siedliska piaszczyste, gleby bielicowe właściwe i bielice właściwe. Pierwszy z nich występuje powszechnie na nizinach i wyżynach w zachodniej i środkowej części kraju, po linię Wisły i dolnego Bugu; bardzo często w Borach Tucholskich (poza rejonami południowo-wschodnimi), w Puszczach: Noteckiej i Rzepińskiej, w Borach Dolnośląskich na obszarze Pradoliny Głogowskiej, w Borach Stobrawskich i Lublinieckich oraz w Puszczy Solskiej. Drugi rozpowszechniony jest we wschodnich rejonach Polski, na obszarach subkontynentalno-subborealnych. Drzewostan składa się z sosny z domieszką brzozy brodawkowatej oraz świerka i jodły w granicach naturalnych zasięgów geograficznych tych drzew. W warstwie krzewów występuje zwykle Frangula alnus, Sorbus aucuparia oraz podrost dębów i buka (w suboceniacznym borze świeżym). Warstwa zielna jest zwykle zróżnicowana na postać krzewinkową z borówką czarną, brusznicą i wrzosem oraz trawiastą z Deschampsia flexuosa. Warstwa porostowo-mszysta jest obficie wykształcona z takimi gatunkami jak: Pleurozium schreberi, Dicranum undulatum. Zespół Peucedano-Pinetum wyróżnia się częstym występowaniem Solidago virgaurea, Polygonatum odoratum, Convallaria majalis.
bór mieszany jodłowy Abieteum albae, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Piceion excelsae. Zasięgiem obejmuje głównie Dział Wyżyn Południowopolskich, a jego najbardziej typowe postaci reprezentowane są na terenie Gór Świętokrzyskich, Roztocza i Kotliny Sandomierskiej. Drzewostan tworzy jodła z udziałem świerka oraz domieszka sosny, buka i dębów. W skład warstwy krzewów wchodzi między innymi podrost drzew oraz Frangula alnus, Sorbus aucuparia. Najczęstszymi komponentami warstwy zielnej są: borówka czarna, konwalijka dwulistna, Oxalis acetosella, Luzula pilosa, Hieracium murorum, Moehringia trinervia, Mycelis muralis. Z mszaków najliczniej występują: Polytrichum formosum, Pleurozium schreberi.
bór mieszany wilgotny świerkowo-dębowy Querco-Piceetum, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Piceion excelsae, występujący w Polsce tylko w chłodnych rejonach północno-wschodnich na siedliskach typu boru mieszanego wilgotnego i lasu mieszanego wilgotnego (postaci żyźniejszej), na glebach glejo-bielicowych lub opadowoglejowych bielicowanych, wytworzonych z piasku słabo gliniastego, z płytkim poziomem wody gruntowej. Drzewostan składa się głównie ze świerka z domieszka dębu szypułkowego, a także brzozy brodawkowatej, rzadziej omszonej oraz sosny i Alnus glutinosa. Warstwa krzewów jest uboga i tworzy ją najczęściej podrost gatunków drzew oraz Frangula alnus, Sorbus aucuparia i Corylus avellana. Głównymi składnikami warstwy zielnej są gatunki borowe - borówka czarna, brusznica Trientalis europaea, a ponadto Pteridium aquilinum, Luzula pilosa, Oxalis acetosella, konwalijka dwulistna. Są też gatunki siedlisk wilgotnych, np Molinia caerulea, Lysimachia vulgaris. W warstwie mszystej występują między innymi: Polytrichum commune, Polytrichum formosum, Pleurozium schreberi.
bór sosnowy nadmorski Empetro nigri-Pinetum, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Dicrano-Pinion. Występuje tylko w wąskim pasie nadmorskim o szerokości od kilkuset metrów do 1-3 km, wyjątkowo do ok. 5 km (okolice Łeby) lub 8 km (wyspa Uznam), głównie na mierzejach. Siedliska stanowią piaski luźne pochodzenia morskiego, najczęściej przewiane piaski na mierzejach, tworzące „szare wydmy”, ale również piaski nawiane na klifowe wybrzeża utworzone z utworów piaszczysto-gliniastych pochodzenia lodowcowego, gleby - arenosole (siedliska najuboższe), bielicowe właściwe i bielice właściwe (siedliska świeże), glejobielicowe murszaste i torfiaste (siedliska wilgotne). Drzewostan buduje sosna oraz pojedynczo brzoza brodawkowata, ma zwarcie umiarkowane, a drzewa są często nisko ugałęzione o zdeformowanych koronach przez wiatry wiejące od morza. Warstwa krzewów obejmuje podrost sosny i brzozy z Sorbus aucuparia, Salix repens. W runie występuje Goodyera repens, Linnaea borealis, gruszyczka jednokwiatowa (gatunki charakterystyczne) oraz borówka czarna, brusznica, Empetrum nigrum, Erica tetralix, wrzos pospolity, Deschampsia flexuosa i Polypodium vulgare. Warstwa porostowo-mszysta jest dobrze rozwinięta; w postaci suchej dominują krzaczkowate porosty, w postaci świeżej mchy typowe (jak w innych borach), w postaci wilgotnej mchy z udziałem torfowców.
bór sosnowy wilgotny, zespół leśny w typie siedliskowym boru wilgotnego o nazwie naukowej Vaccinio uliginosi-Pinetum, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Dicrano-Pinion. Zasięgiem obejmuje większość nizinnych obszarów kraju z wyjątkiem rejonów nadmorskich; zwykle w dużych kompleksach borów sosnowych, zwłaszcza w południowej, wschodniej i północno-wschodniej części kraju, a w szczególności w Borach Stobrawsko-Lublinieckich, w Puszczy Solskiej, na południowym Podlasiu, w Puszczy Zielonej Kurpiowskiej i w Puszczy Augustowskiej. Zasiedla ubogie piaszczyste podłoża przy dość wysokim, lecz zmiennym w ciągu roku poziomie wód gruntowych. Drzewostan jest głównie sosnowy z domieszką brzóz - brodawkowatej i omszonej, w niektórych regionach także i świerka. Warstwa krzewów dobrze wykształcona z Frangula alnus, rzadziej Sorbus aucuparia i podrostem brzóz. Warstwa zielna na ogół zdominowana przez łanowo występującą Molinia caerulea, z udziałem borówki czarnej, borówki bagiennej, wrzosu, a niekiedy także Pteridium aquilinum. Warstwa porostowo-mszysta dobrze rozwinięta składa się mchów siedlisk wilgotnych np., Polytrichum commune oraz takich gatunków jak: Dicranum undulatum, Pleurozium schreberi.
bór wilgotny trzcinnikowi, zespół leśny o nazwie naukowej Calamagrostio villosae-Pinetum, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Piceion excelsae, w typie siedliskowym boru bagiennego lub wilgotnego, znany u nas z Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, Kotliny Oświęcimskiej, Wyżyny Śląskiej, Dolnego Śląska, Gór Świętokrzyskich i południowych rejonów Wielkopolski. Drzewostan zbudowany jest przez sosnę z domieszką świerka oraz dębu szypułkowego, brzozy brodawkowatej i omszonej oraz buka, a niekiedy i jodły. W warstwie krzewów występuje podrost drzew, Frangula alnus, Sorbus aucuparia, Rubus idaeus i jeżyny. Dominującym gatunkiem w runie jest Calamagrostis villosa, oprócz którego znaczącą rolę odgrywają: borówka czarna, Trientalis europaea i Oxalis acetosella. Rzadsze są: Pteridium aquilinum, konwalijka dwulistna, Luzula pilosa, Molinia caerulea i inne. Z mchów najczęściej występują: Pleurozium schreberi, Polytrichum commune, Polytrichum formosum.
brzezina bagienna Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Dicrano-Pinion, występujący w północno-zachodniej części Polski. Zasiedla zagłębienia terenu o wysokim poziome wód gruntowych, na podłożu piaszczystym lub piaszczysto-gliniastym z powierzchniową warstwą torfu typu przejściowego lub murszu; często są to brzegi zatorfionego zagłębienia, w którego centrum występuje bór bagienny. Czasami brzezina bagienna jest zespołem samodzielnie zajmującym płytkie zagłębienia albo wchodzi w kompleks z olsami lub acydofilnymi lasami brzozowo-dębowymi. Najczęściej występuje na glebach torfowych torfowisk przejściowych. Drzewostan niemal czysto brzozowy z wyraźną przewagą Betula pubescens nad Betula pendula; w domieszce zwykle Alnus glutinosa i sosna. Warstwa krzewów dobrze rozwinięta zwykle z udziałem Frangula alnus, podrostu brzóz, Salix aurita. Warstwa zielna zróżnicowana w zależności od wilgotności gleby, w miejscach podtopionych zdominowana przez trawy - Molinia caerulea i Calamagrostis canescens, natomiast w miejscach bardziej suchych ma postać krzewinkową z borówką czarna, brusznicą, Ledum palustre, oprócz których występują między innymi: Dryopteris austriaca, Dryopteris carthusiana oraz Deschampsia flexuosa. W miejscach podtopionych występują torfowce oraz Polytrichum commune; ponadto częste są mchy spotykane w innych zbiorowiskach borowych, takie jak: Pleurozium schreberi, Polytrichum formosum.
buczyna acydofilna górska Luzulo luzuloidis-Fagetum, z klasy Querco-Fagetea, rzędu Fagetalia sylvaticae i związku Fagion sylvaticae. Ubogi las bukowy występujący w reglu dolnym, rzadziej w niższych położeniach Karpat i Sudetów, na glebach typu gleb brunatnych kwaśnych, i bielicowanych, niekiedy rankerów brunatnych lub gleb rdzawych, o podłożu skał krystalicznych, metamorficznych lub osadowych z niską zawartością związków zasadowych. W drzewostanie dominuje buk z niewielką domieszką świerka, rzadziej jodły (głównie w Karpatach) lub Acer pseudoplatanus. Najważniejszymi gatunkami warstwy zielnej są: Deschampsia flexuosa, borówka czarna, Luzula luzuloides, Oxalis acetosella, konwalijka dwulistna, Hieracium murorum. Do najczęstszych mchów należą: Polytrichum formosum, Dicranum scoparium.
buczyna acydofilna niżowa Deschampsio flexuosae-Fagetum (syn. Luzulo pilosae-Fagetum) z klasy Querco-Fagetea, rzędu Fagetalia sylvaticae i związku Fagion sylvaticae. Rozmieszczenie - północno- oraz południowo-zachodnia część niżowego obszaru kraju. Najważniejszymi regionami występowania tego zespołu są: Nizina Szczecińska, Pobrzeże Słowińskie, Pojezierza: Drawsko-Kaszubskie, Wałecko-Myśliborskie, Iławsko-Brodnickie oraz Roztocze, Góry Świętokrzyskie i Wyżyna Krakowsko-Częstochowska. Typowymi glebami są: oligotroficzny ranker, gleby brunatne kwaśne i zbielicowane oraz ubogie odmiany kwaśnych gleb płowych. Pod względem wilgotności mogą to być gleby od prawie suchych, poprzez świeże, do słabo wilgotnych, co odzwierciedlają postacie zespołu. Drzewostan jest prawie czysto bukowy oraz (rzadko) z domieszką dębu bezszypułkowego. Warstwa krzewów na ogół słabo wykształcona składająca się zwykle tylko z podrostu bukowego. Runo ma na ogół charakter skupiskowy i wypełnione jest przez głównie przez formy trawiaste, takie jak: Luzula pilosa, Deschampsia flexuosa, Carex pilulifera; ponadto stałymi komponentami są: Oxalis acetosella, konwalijka dwulistna. Warstwa przyziemna najczęściej dobrze rozwinięta, składająca się z następujących gatunków mchów: Polytrichum formosum, Dicranum scoparium.
buczyna żyzna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum, z klasy Querco-Fagetea, rzędu Fagetalia sylvaticae i związku Fagion sylvaticae. Żyzny las bukowy tworzący dolnoreglowe piętro w Karpatach, występujący także w piętrze pogórza oraz na obszarach wyżyn. Preferuje siedliska chłodne i wilgotne, zajmuje gleby brunatne właściwe i brunatne kwaśne oraz rędziny. Drzewostan jest bukowo-jodłowy z domieszką świerka oraz Acer pseudoplatanus. Zazwyczaj ubogą warstwę krzewów tworzy podrost drzew oraz Sorbus aucuparia, a niekiedy także Corylus avellana. W warstwie zielnej najczęściej notowane są takie gatunki, jak: Galium odoratum, Galeobdolon luteum, zawilec gajowy, Oxalis acetosella, Asarum europaeum, Dryopteris carthusiana, Dryopteris austriaca, Dryopteris filix-mas.
buczyna żyzna niżowa Melico uniflorae-Fagetum [syn. Galio odorati-Fagetum], z klasy Querco-Fagetea, rzędu Fagetalia sylvaticae i związku Fagion sylvaticae. Centrum rozmieszczenia znajduje się w zasięgu pomorskiego stadium zlodowacenia bałtyckiego na Pobrzeżach oraz na Pojezierzu Zachodnio- i Wschodniopomorskim. Występuje również w wielu regionach Pojezierza Południowopomorskiego, Chełmińsko-Dobrzyńskiego, Lubuskiego i Wielkopolskiego oraz w zachodniej części Niziny Staropruskiej i Pojezierza Mazurskiego. Zespół silnie związany z formami morenowymi, szczególnie z morenami dennymi; największe obszary siedliskowe tego zespołu występują na wysoczyznach morenowych falistych i płaskich z glinami zwałowymi na powierzchni, w nieco mniejszym stopniu na wałach morenowych strefy marginalnej, z piaszczysto-żwirowo-gliniastym podłożem. Poza zasięgiem zlodowacenia bałtyckiego lokuje się on wyniesieniach morenowych, im dalej od głównego obszaru występowania, tym bardziej ogranicza się on do najwyższych wzniesień w regionach. Drzewostan zdominowany przez Fagus sylvatica, z domieszką dębu bezszypułkowego, Carpinus betulus i Acer pseudoplatanus. Warstwa krzewów słabo wykształcona, najczęściej składająca się z podrostu bukowego. Runo z udziałem Melica uniflora, Dentaria bulbifera, Galium odoratum, Galeobdolon luteum, zawilca gajowego. W postaciach ubogich występuje Deschampsia flexuosa, a w żyznych - Corydalis cava, Allium ursinum, zawilec gajowy i Ficaria verna.
buczyna żyzna sudecka Dentario enneaphyllidis-Fagetum, z klasy Querco-Fagetea, rzędu Fagetalia sylvaticae i związku Fagion sylvaticae. Żyzny las bukowy występujący w typowej postaci w piętrze regla dolnego Sudetów, a poza tym na Pogórzu i Przedgórzu Sudeckim oraz w niektórych zachodnich rejonach wyżyn. Zajmuje siedliska związane z bogatym, zasadowym podłożem skalnym, zwykle na sylurskich lub kambryjskich łupkach, karbońskich szarogłazach, permskich melafirach i łupkach oraz paragnejsach, na których wykształcają się średnio głębokie i głębokie górskie gleby brunatne. W drzewostanie panuje buk, a zazwyczaj niewielki udział mają w nim: jodła, świerk oraz Acer pseudoplatanus i Ulmus glabra. W runie dominują dwuliścienne byliny, takie jak: Galium odoratum, Galeobdolon luteum, zawilec gajowy, konwalijka dwulistna, Oxalis acetosella, Asarum europaeum, Dentaria bulbifera. Z traw występują między innymi: Festuca altissima, Poa nemoralis, Milium effusum. Paprocie najczęściej reprezentowane są przez Dryopteris austriaca, Dryopteris carthusiana oraz Athyrium filix-femina. Do najczęstszych mchów należą: Atrichum undulatum, Polytrichum formosum.
buczyny storczykowe, zbiorowiska leśne z klasy Querco-Fagetea, rzędu Fagetalia sylvaticae, związku Fagion sylvaticae oraz podzwiązku Cephalanthero-Fagenion. Ciepłolubne lasy występujące na glebach bogatych w węglan wapnia - rędziny lub pararędziny. Typowe płaty związane są z wychodniami starych skał wapiennych, choć zbiorowiska takie mogą się rozwijać także na glebach wytworzonych na kredzie jeziornej, trawertynach lub glebach wzbogaconych w wapń przez eoliczne nanoszenie pyłu marglistego. W typowych postaciach drzewostan jest bukowy, w górach niekiedy również bukowo-jodłowy lub nawet jodłowy. Charakterystyczny jest stały udział kilku gatunków storczyków, a także gatunków ciepłolubnych, wiążących ten typ buczyn z ciepłolubnymi dąbrowami. W Polsce stwierdzono występowanie buczyny storczykowej w kilku izolowanych rejonach - w Tatrach Zachodnich, Pieninach, na terenie Małopolski, w Sudetach, na Pomorzu oraz na klifie wyspy Wolin. Wyróżnia się następujące zespoły: pienińską buczynę storczykową (Carici albae-Fegetum Panc.-Kotej. in W.Mat. 2001), małopolską buczynę storczykową (zbiorowisko Fagus sylvatica-Cruciata glabra), sudecką buczynę storczykową (zbiorowisko Fagus sylvatica-Hypericum maculatum), kaszubską buczynę storczykową (zbiorowisko Fagus sylvatica-Cypripedium calceolus) i nadbałtycką buczynę storczykową (Cephalanthero rubrae-Fagetum Piotr. et Olacz. 1978). Buczyny storczykowe zwane są także ciepłolubnymi buczynami storczykowymi.
dąbrowa z dębem omszonym Quercetum pubescenti-petraeae, z klasy Querco-Fagetea, rzędu Quercetalis pubescenti-petraeae i związku Quercion pubsecenti-petraeae. Ciepłolubny las dębowy z udziałem Quercus pubescens, występujący w Polsce na jednym stanowisku w Bielinku nad Odrą, na stromych zboczach doliny tej rzeki, o wystawie południowej, zbudowanych z glin zwałowych moreny dennej, z których wykształciły się gleby brunatne ze znaczną zawartością węglanu wapnia. Drzewostan jest luźny, a runo o fizjonomii leśno-murawowej zajmuje przede wszystkim miejsca odsłonięte, ciepłe i suche. Warstwę zielną tworzą przede wszystkim takie gatunki, jak: kłosownica pierzasta, ciemiężyk białokwiatowy, lepnica zwisła, buławnik mieczolistny, groszek czerniejący, miodownik melisowaty, dzwonek brzoskwiniolistny i inne.
dębniak turzycowy Quercus robur-Carex elongata, opisane jako zespół Carici elongatae-Quercetum, z klasy Alnetea glutinosae, rzędu Alnetalia glutinosae i związku Alnion glutinosae. Występowanie fitocenoz tego zbiorowiska stwierdzono w Puszczy Białowieskiej oraz na kilku innych stanowiskach w północno-wschodniej Polsce, w miejscach, gdzie w płaskie obniżenia terenu wypełniają się stagnująca wodą w czasie wiosennych roztopów (gleby gruntowo-glejowe).Wyróżnia się ono rzadkim, ale zwykle dorodnym drzewostanem dębowym z niewielką domieszką brzozy omszonej i brodawkowatej, świerka, rzadziej olszy, Populus tremula i Carpinus betulus. Ma ono słabo zaznaczona strukturę kępkowo-dolinkową. Częstymi gatunkami w runie są: Carex curta, Lysimachia vulgaris, Carex distans, borówka czarna i inne.
grąd subatlantycki Stellario holosteae-Carpinetum betuli, z klasy Querco-Fagetea, rządu Fagetalia i związku Carpinion betuli. Rozmieszczenie w Polsce - północno-zachodnia część kraju; izolowane stanowiska na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim. Wyłącznie obszary młodoglacjalne (praktycznie fazy pomorskiej zlodowacenia bałtyckiego), siedliska eutroficzne, świeże, słabo wilgotne z płytkim poziomem wód gruntowych i wyraźnymi procesami glejowymi. Głównymi składnikami drzewostanu są: grab, dąb szypułkowy i buk (występuje częściej niż w dwóch innych zespołach grądów) oraz w domieszce - Tilia cordata, Acer platanoides i Fraxinus excelsior. W warstwie krzewów najczęściej występuje Corylus avellana i Lonicera xylosteum. Warstwa zielna z udziałem następujących gatunków: Stellaria holostea, Aegopodium podagraria, zawilec gajowy, Carex digitata, Hepatica nobilis, Melica nutans, Galium odoratum, Dryopteris filix-mas, Galeobdolon luteum; w postaciach wilgotnych (grąd niski): Circaea lutetiana, Gagea lutea i Ficaria verna; w postaciach uboższych (grąd wysoki): borówka czarna i Trientalis europaea. Warstwa porostowo-mszysta zwykle słabo rozwinięta, najczęściej z żurawcem falistym.
grąd subkontynentalny Tilio-Carpinetum Scamoni, z klasy Querco-Fagetea, rządu Fagetalia i związku Carpinion betuli. Występuje we wschodniej części kraju, na północy od Pojezierza Mazurskiego i Wysoczyzny Białostockiej, a na południu po Wyżynę Małopolską, Północne Podkarpacie oraz pogórze Karpat, w warunkach klimatu umiarkowanie kontynentalnego; podłoże i gleby takie jak w charakterystyce grądu środkowoeuropejskiego. Gatunki główne w drzewostanie - grab, dąb szypułkowy, Tilia cordata; gatunki domieszkowe: Acer platanoides, świerk (w południowej i północno-wschodniej Polsce), buk i jodła (na południu), dąb bezszypułkowy, Acer pseudoplatanus, brzozy - brodawkowata i omszona, Populus tremula; na siedliskach wilgotnych również Fraxinus excelsior, Alnus glutinosa oraz wiązy - Ulmus glabra, Ulmus minor. Warstwa krzewów może być w różnym stopniu rozwinięta, zazwyczaj jest lepiej wykształcona na siedliskach żyźniejszych i wilgotniejszych. Oprócz podrostu drzew w jej skład wchodzą: Corylus avellana, trzmieliny - Euonymus europaeus i Euonymus verrucosus, Frangula alnus, Prunus padus, Crataegus monogyna, Lonicera xylosteum i Sorbus aucuparia. W czasie aspektu wczesnowiosennego warstwę zielną wypełniają takie gatunki jak: zawilce - gajowy i żółty, przylaszczka pospolita, Lathyrus vernus, kokorycze - Corydalis cava i Corydalis solida, Ficaria verna. W przeciętnych warunkach siedliskowych do najczęściej występujących gatunków rozwijających się w okresach późniejszych należą: Stellaria holostea, Galeobdolon luteum, Aegopodium podagraria, Ajuga reptans, Paris quadrifolia, Galium odoratum, Polygonatum multiflorum, Ranunculus lanuginosus, Dryopteris filix-mas, konwalijka dwulistna i inne. Gatunkami charakterystycznymi zespołu są: Carex pilosa i Ranunculus cassubicus, a walor gatunków regionalnie wyróżniających mają: Cruciata glabra, Euonymus verrucosus. Warstwa porostowo-mszysta jest słabo wykształcona.
grąd środkowoeuropejski Galio sylvatici-Carpinetum, z klasy Querco-Fagetea, rządu Fagetalia i związku Carpinion betuli. Występuje w południowo- i środkowo-zachodniej część kraju, na południu po Pogórze Sudeckie. Zajmuje siedliska żyzne i średnio żyzne, świeże i wilgotne; gleby wytworzone na glinach zwałowych i piaskach akumulacji lodowcowej, a także na piaskach rzecznych tarasów akumulacyjnych, na sandrach i madach rzecznych; gleby rdzawe, płowe (grądy wysokie), brunatne (grądy typowe), opadowoglejowe, gruntowoglejowe, murszowate i deluwialne oraz czarne ziemie (grądy niskie). Gatunki główne w drzewostanie to grab i dąb szypułkowy, a domieszkowe - Tilia cordata, klony - Acer platanoides, Acer pseudoplatanus i Acer campestre (w tym zespole częściej niż w innych grądach), buk (rzadziej niż w grądzie subatlantyckim), dąb bezszypułkowy (głównie w postaciach ubogich), Sorbus torminalis (częściej niż w innych grądach), jabłoń dzika; w postaciach wilgotnych także Fraxinus excelsior i wiązy - Ulmus laevis oraz Ulmus minor. W skład warstwy krzewów wchodzi Corylus avellana, Lonicera xylosteum, trzmielina pospolita, głogi - jednoszyjkowy i dwuszyjkowy. Warstwa zielna jest zazwyczaj obficie rozwinięta, pod względem składu florystycznego podobna do innych grądów; gatunkami charakterystycznymi są: Carex umbrosa, Galium sylvaticum, Ranunculus auricomus, a wyróżniającymi - Festuca heterophylla i Melica uniflora; w postaci najuboższej - borówka czarna; w postaci grądu wysokiego - Lathyrus montanus, Lathyrus vernus; w postaci grądu niskiego (najbardziej wilgotnego i najżyźniejszego) - Ficaria verna, Corydalis cava i Anemone ranunculoides. W słabo rozwiniętej warstwie przyziemnej występuje najczęściej Atrichum undulatum, a w postaci najuboższej - Polytrichum formosum.
las bagienny sosnowo-brzozowy Thelypteridi-Betuletum pubescentis z północno-wschodniej Polski. Zbiorowisko występujące na siedliskach wykształconych z torfowisk niskich lub przejściowych w drodze sukcesji w kierunku torfowcowego boru świerkowego. Charakteryzuje się niskim i dość rzadkim drzewostanem złożonym z sosny, Betula pubescens i świerka, niekiedy z udziałem Alnus glutinosa. Z krzewów najczęstsze są: Salix cinerea i Frangula alnus, a rzadsze - Salix aurita i brzoza niska. Do głównych komponentów runa należą: trzcina, zachylnik błotny, nerecznica grzebieniasta i trzcinnik lancetowaty. W stosunku do olsu zespół ten wyróżnia się występowaniem między innymi Orthilia secunda i Stellaria longifolia. Dobrze wykształcona jest warstwa mchów z takimi gatunkami, jak: Pleurozium schreberi, Sphagnum palustre.
lasy jaworowe grupa górskich i podgórskich zespołów leśnych z panującym jaworem w drzewostanie zaliczanych do klasy Querco-Fagetea, rzędu Fagetalia sylvaticae i związku Tilio platyphyllis-Acerion pseudoplatani. Najczęściej wyróżnia się dwa zespoły: jaworzynę z języcznikiem o nazwie Phyllitido-Aceretum pseudoplatani Moor 1952 oraz jaworzynę z miesiącznicą o nazwie Lunarno-Aceretum pseudoplatani Schlűt. 1957. Mają one optimum w piętrze regla dolnego i związane są z siedliskami stromych i kamienistych, zwykle wystawionych na północ, zboczy żlebów i wąskich dolin cieków, wilgotnych gleb z sączącymi się wodami, gleb próchnicznych i żyznych. Występują w szczególnych sytuacjach w piętrze regla dolnego, rzadziej na pogórzu, w Sudetach i Karpatach, a ponadto na Jurze Krakowskiej.
lasy jodłowe mezo- i eutroficzne lasy jodłowe zaliczane do zbiorowiska Abies alba-Oxalis acetosella, które występuje w wielu pasmach karpackich na siedliskach żyźniejszych niż siedliska borów mieszanych i ma charakter pośredni między borami górskimi a lasami liściastymi, przy czym elementy lasów liściastych przeważają nad elementami borów.
lasy klonowo-lipowe lasy z udziałem klonów - pospolitego i jawora oraz lip, występujące na nielicznych stanowiskach na stromych zboczach na przedgórzu i w piętrze pogórza Sudetów zaliczane do zespołu Aceri platanoides-Tilietum platyphylli Faber 1936.
łęg jesionowo-olszowy Fraxino-Alnetum z klasy Querco-Fagetea, rzędu Fagetalia sylvaticae i związku Alnion incanae. Występuje w całej nizinnej i wyżynnej części Polski na siedliskach wilgotnych, na terenach płaskich w dolinach wolno płynących cieków, a także na obszarach źródliskowych. Decydującym czynnikiem siedliskowym jest powolny ruch wód gruntowych, przy braku zarówno znaczniejszych zalewów powierzchniowych, jak i dłuższych okresów stagnacji wody. Drzewostan buduje Alnus glutinosa i Fraxinus excelsior, w niektórych regionach także świerk. Warstwa krzewów jest często obficie wykształcona i tworzą ją: Fraxinus excelsior, Prunus padus, Corylus avellana, Euonymus europaeus, jarzębina, Frangula alnus, porzeczka dzika. W bujnej warstwie zielnej występują: Aegopodium podagraria, Urtica dioica, Geranium robertianum, Impatiens noli-tangere, Geum rivale, Geum urbanum, zawilec gajowy, knieć błotna, Chrysosplenium alternifolium, Circaea alpina (gatunek charakterystyczny), Circaea lutetiana, Dryopteris carthusiana, Equisetum sylvaticum, Galeobdolon luteum, Galium aparine, Lycopus europaeus, Lysimachia vulgaris, konwalijka dwulistna, Mercurialis perennis, szczawik zajęczy, czworolist pospolity, Ranunculus repens, Solanum dulcamara i Stellaria nemorum. Warstwa przyziemna na ogół dość słabo wykształcona z takimi gatunkami jak: merzyk fałdowany, dzióbkowiec Swartza, krótkosz szorstki.
łęg jesionowo-wiązowy Querco-Ulmetum minoris [syn. Ficario-Ulmetum minoris) z klasy Querco-Fegetea, rzędu Fagetalia sylvaticae i związku Alnion incanae. Występuje na skrzydłach dolin średnich i dużych rzek nizinnych w strefie zalewów epizodycznych powodujących m.in. akumulację drobnoziarnistych osadów mineralnych i organicznych (mady próchniczne, brunatne i właściwe) oraz w rozległych zagłębieniach na terasach jeziornych, w dolinach mniejszych rzek oraz rynien odprowadzających wody opadowe, zawsze na żyznym podłożu gliniastym z dość wysokim poziomem wody w glebie oraz spływem powierzchniowym (czarne ziemie). Drzewostan jest wielogatunkowy z udziałem wiązów - Ulmus minor oraz Ulmus glabra, Fraxinus excelsior, dębu szypułkowego, czeremchy, graba, Tilia cordata, klonów - Acer campestre i Acer platanoides, jabłoni dzikiej, a także Populus alba. Obficie wykształconą warstwę krzewów tworzą: czeremcha, głogi - Crataegus monogyna, Crataegus laevigata, Sambucus nigra, Viburnum opulus, Cornus sanguinea, porzeczki - Ribes spicatum i czerwona. Warstwa zielna składa się z takich gatunków jak: zawilec gajowy, zawilec żółty, Ficaria verna, Gagea lutea, podagrycznik pospolity, Alliaria petiolata, czartawa pospolita, Chrysosplenium alternifolium, Galeobdolon luteum, Galium aparine, Impatiens noli-tangere, Geum rivale, Geum urbanum, czworolist pospolity, jaskier kosmaty, Glechoma hederacea, Urtica dioica, fiołek leśny, kostrzewa olbrzymia, jeżyna popielica i innych. W słabo rozwiniętej warstwie mszystej występuje między innymi merzyk fałdowany, dzióbkowiec i krótkosz szorstki.
łęg topolowy Populetum albae, z klasy Salicetea purpureae, rzędu Salicetalia purpureae i związku Salicon albae. Występuje w dolinach wielkich i średnich rzek, gdzie w obrębie terasy zalewowej zajmuje miejsca stosunkowo wyższe i lepiej utrwalone, zwykle oddalone od nurtu. Okresowy zalew występuje często, lecz nie w każdym roku, trwa krótko i akumuluje mieszany materiał piaszczysto-gliniasty. Drzewostan budują topole - Populus alba, Populus nigra i szara z domieszką wierzb - Salix alba i Salix fragilis, wiązów - szypułkowego i Ulmus minor, dębu szypułkowego i Alnus glutinosa. Warstwę krzewów tworzą: Crataegus monogyna, Ribes spicatum, Crataegus laevigata, Sambucus nigra, Viburnum opulus, Cornus sanguinea. Częstymi komponentami zwykle bujnej warstwy zielnej są: jeżyna popielica, Galium aparine, Glechoma hederacea, Urtica dioica, Alliaria petiolata, Geum urbanum. Warstwa mszysta jest słabo wykształcona lub nie występuje.
łęg wierzbowy Salicetum albae, z klasy Salicetea purpureae, rzędu Salicetalia purpureae i związku Salicon albae. Zajmuje niskie terasy zalewowe w dolinach średnich i dużych rzek zalewane corocznie lub kilka razy w roku, oraz koryta wód średnich z okresowo wynurzającymi się wyspami w obrębie nurtu. Drzewostan budują wierzby - Salix alba i Salix fragilis oraz ich mieszaniec; w miejscach zabagnionych domieszkę stanowi Alnus glutinosa. W warstwie krzewów występują: wierzby -Salix alba, Salix fragilis, wiciowa, trójpręcikowa, Salix purpurea oraz Cornus sanguinea, Rhamnus catharticus, głogi - Crataegus monogyna i Crataegus laevigata, a w miejscach zabagnionych także wierzby - Salix cinerea i Salix aurita oraz kalina koralowa. Warstwa zielna jest bujnie rozwinięta i składa się z licznych gatunków azotolubnych, takich jak: Urtica dioica, jeżyna popielica, Glechoma hederacea, Galium aparine, Geum urbanum, wiązówka błotna. W postaci zabagnionej (podzespół z trzciną pospolitą) częste są między innymi: czyściec błotny, Lysimachia vulgaris, wiechlina zwyczajna, Lythrum salicaria, Calamagrostis canescens i Solanum dulcamara. Warstwa porostowo-mszysta jest najczęściej znikoma lub niewykształcona.
ols porzeczkowy Carici elongatae-Alnetum, z klasy Alnetea glutinosae, rzędu Alnetalia glutinosae i związku Alnion glutinosae. Występuje w całej nizinnej części kraju, w miejscach, gdzie poziom wody gruntowej przez dłuższy czas pozostaje ponad powierzchnią terenu, a długotrwały zalew powoduje stały brak powietrza w glebie, co znacznie spowalnia rozkład materii organicznej i wytwarza pokłady torfowe (niskie). Są to najczęściej tereny zastoiskowe, skrzydła rozległych dolin rzecznych i peryferia płaskich mis jeziornych - zagłębienia o utrudnionym odpływie na glebach niskotorfowych, w zasadzie bez procesów murszowych. Zajmuje gleby torfowe torfowisk niskich, torfowo-murszowe i murszowate mineralno-murszowe. W drzewostanie dominuje Alnus glutinosa, w domieszce występuje Betula pubescens, rzadziej Fraxinus excelsior i dąb szypułkowy. Warstwę krzewów tworzą: Ribes nigrum (gatunek charakterystyczny), Frangula alnus, jarzębina. Charakterystyczna jest struktura kępkowo-dolinkowa; w miejscach wokół nasadowych części pni olsz (na tzw. kępach) najczęściej występują gatunki o stosunkowo niewielkich wymaganiach wilgotnościowych, np. konwalijka dwulistna, szczawik zajęczy, Dryopteris carthusiana, Dryopteris filix-mas, borówka czarna, a w miejscach bardziej wilgotnych lub mokrych - Solanum dulcamara, przytulia błotna, Lycopus europaeus, knieć błotna, Carex elongata, Carex acutiformis, Calamagrostis canescens. Warstwa porostowo-mszysta jest zwykle słabo wykształcona i sklada się z takich gatunków, jak: mokradłosz kończysty, drabik drzewkowaty, dzióbkowiec.
ols torfowcowy Sphagno-Alnetum, z klasy Alnetea glutinosae, rzędu Alnetalia glutinosae i związku Alnion glutinosae. Zajmuje izolowane zagłębienia z dala od cieków wodnych, w miejscach, gdzie ruchy wód gruntowych w kierunku poziomym zaznaczają się już tylko słabo, a zupełnie brak powierzchniowych zalewów. W porównaniu z olsem porzeczkowym, omawiany ols wykazuje związek z torfami nieco uboższymi, bliższymi torfom przejściowym. W drzewostanie dominuje Alnus glutinosa, w domieszce występuje brzoza omszona i sosna, w niektórych regionach także świerk W warstwie krzewów rośnie Frangula alnus, Salix cinerea, a na północnym zachodzie także wiciokrzew pomorski i woskownica europejska. Całe runo ma strukturę kępkowo-dolinkową; wokół pni drzew występują te same gatunki, jakie spotyka się w olsie porzeczkowym, przy czym kępy olsów w północno-wschodniej części kraju zdominowane są przez gatunki borowe; dolinki mają również skład florystyczny podobny do zespołu poprzedniego. Istotne znaczenie diagnostyczne mają torfowce zwłaszcza torfowiec Girgensohna (gatunek charakterystyczny), torfowiec błotny, torfowiec zakrzywiony i inne.
świerczyna borealna zespół leśny występujący w północno-wschodniej części Polski, o nazwie Sphagno girensohnii-Piceetum, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Piceion excelsae. Fitocenozy tego zespołu rozwijają się z reguły na kwaśnych i wilgotnych siedliskach płytkich zagłębień terenowych wypełnionych torfem turzycowo-mszystym typu niskiego lub przejściowego, czasami także na podłożu torfu sfagnowego. Rzadziej spotyka się je na utworach mineralnych, zwykle na terenach płaskich, w sąsiedztwie olsów i borów bagiennych. Najbardziej dynamicznym i głównym gatunkiem lasotwórczym jest świerk, oprócz którego w warstwie drzew występuje sosna oraz brzoza omszona, rzadziej dąb szypułkowy, osika i czasami także olsza czarna. Warstwa zielna gromadzi, obok typowej dla wszystkich borów borówki czarnej, większość gatunków typowych dla świerczyn, takich jak: Lycopodium annotinum, Stellaria longifolia, gruszyczka jednokwiatowa, żłobik koralowy, wroniec widlasty, torfowiec Girgensohna i piórosz pierzasty.
świerczyna dolnoreglowa na torfie zespół leśny o nazwie naukowej Bazzanio-Piceetum, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Piceion excelsae, stwierdzony u nas w reglu dolnym masywu Babiej Góry. Fitocenozy tego zespołu rozwijają się na obrzeżach torfowisk wysokich i przejściowych. Świerk jest gatunkiem tworzącym dwu- lub częściej jednowarstwowe drzewostany, czasami z niewielką domieszką jodły. W warstwie krzewów obok odnowienia naturalnego wymienionych drzew sporadycznie spotyka się jarzębinę i Salix caprea. Warstwa zielna opanowana jest przez borówki - czarną i brusznicę, oprócz których facje tworzą również Equisetum sylvaticum, turzyca drżączkowata i trzcinnik owłosiony. Stałymi składnikami dobrze rozwiniętej warstwy przyziemnej są występujące z dużym pokrywaniem torfowiec Girgensohna i Polytrichum commune oraz mniej pospolite biczyka trójwrębna i Dicranum scoparium.
świerczyny górnoreglowe uwarunkowane klimatycznie zbiorowiska borów świerkowych regla górnego w Karpatach i Sudetach, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Piceion excelsae. Wyróżnia się u nas następujące zespoły: górnoreglową świerczynę sudecką sudecką o nazwie Calamagrostio villosae-Piceetum, górnoleglową świerczynę karpacką Plagiothecio-Piceetum- występujące na glebach wytworzonych z kwaśnych skał bezwęglanowych oraz nawapienną świerczynę górnoreglową Polysticho-Piceetum . We wszystkich tych zbiorowiskach gatunkiem dominującym w drzewostanie jest świerk. Pierwszy z wymienionych zespołów wyróżnia się w stosunku do drugiego z jednej strony znacznie wyższą frekwencją Trientalis europaea i Melampyrum sylvaticum oraz występowaniem przytulii hercyńskiej, z drugiej natomiast brakiem Luzula luzulina i znacznie rzadszym udziałem Luzula sylvatica. Fitocenozy nawapiennej świerczyny górnoreglowej, znane z Tatr i Pienin, zasiedlają gleby typu rędzin oraz gleby bielicowe w tych przypadkach, gdy pokład skały wapiennej przykryty jest utworami krzemianowymi. Gleby te są w górnych poziomach dość silnie zakwaszone ale poniżej wykazują odczyn obojętny lub słabo alkaliczny. Znamienną cechą tego zbiorowiska jest współwystępowanie dwóch grup gatunków roślin. Do pierwszej należą gatunki typowe dla borów, a drugą grupę stanowią gatunki charakterystyczne dla lasów liściastych, przechodzące ze dolnoreglowych, żyznych zbiorowisk buczyn, np. Galeobdolon luteum, zerwa kłosowa, wierzbownica górska, Primula elatior, Chrysosplenium alternifolium, Dryopteris filix-mas, Carex digitata, Adoxa moschatellina, czworolist pospolity i paprotnik kolczysty.
świetlista dąbrowa Potentillo albae-Quercetum, z klasy Querco-Fagetea, rzędu Fagetalia sylvaticae i związku Potentillo albae-Quercion petraeae. Najczęściej zajmuje wypukłe formy terenu pochodzenia glacjalnego oraz zbocza dolin; najważniejsze znaczenie dla tego zespołu ma piaszczysto-żwirowe podłoże geologiczne, często z przewarstwieniami utworów gliniastych, stosunkowo zasobne w węglan wapnia. Typowe są gleby brunatne, rdzawe brunatne i płowe z odczynem słabo kwaśnym w warstwach górnych i słabo zasadowym w dolnych. Świetlista dąbrowa jest u nas rozpowszechniona głównie w pasie Nizin Środkowopolskich i Wysoczyzn Podlasko-Białoruskich oraz na obszarze Pojezierzy Południowobałtyckich w zasięgu leszczyńskiej i poznańskiej fazy zlodowacenia bałtyckiego. Drzewostan zwykle luźny i niemal czysto dębowy, ale udział dębu szypułkowego i bezszypułkowego jest zmienny. Ogólnie można przyjąć, że przewaga pierwszego z wymienionych gatunków wzrasta w kierunku wschodnim i północnym, natomiast drugi częstszy jest na zachodzie i południu. W formie domieszki występują również: osika, grab i lipa, a także niektóre dzikie drzewa owocowe, np. czereśnia ptasia, grusza pospolita i jabłoń dzika. Warstwę krzewów tworzą między innymi leszczyna, trzmielina brodawkowata, suchodrzew pospolity, kruszyna, szakłak i głogi, do dna lasu dociera dużo światła. Św. d. uważana jest za najbogatszy florystycznie zespół leśny Polski. W warstwie zielnej tego zbiorowiska skupiają się rośliny należące do różnych grup ekologiczno-socjologicznych. Wśród nich największą wartość diagnostyczną dla tego zespołu mają leśne gatunki ciepło- i światłolubne, takie jak: pięciornik biały, dzwonek brzoskwiniolistny oraz miodunka wąskolistna, jaskier wielkokwiatowy, midownik melisowaty, pierwiosnek lekarski i dziurawiec skąpolistny. Licznie reprezentowane są gatunki typowe dla żyznych lasów liściastych, np. zawilec gajowy, perłówka zwisła, wiechlina gajowa czy kłosowanica leśna, lilia złotogłow i pszeniec gajowy. Do stałych komponentów runa należą niektóre gatunki borowe, głównie borówka czarna, borówka brusznica i siódmaczek leśny. Ważną grupą są liczne rośliny typowe dla ciepłolubnych zbiorowiskach okrajkowych, spośród których w świetlistej dąbrowie najczęściej spotkać można kokoryczkę wonną, traganek szerokolistny, koniczynę dwukłosową, bodziszek krwisty, przytulię właściwą i inne. Oprócz nich znaczący udział mają gatunki łąkowe, natomiast gatunki charakterystyczne dla ciepłolubnych muraw o charakterze stepowym występują na ogół rzadziej, chociaż w niektórych postaciach omawianego zespołu pojawiają się stosunkowo częściej niż w innych zbiorowiskach leśnych. Warstwa porostowo-mszysta jest przeważnie słabo rozwinięta z takimi gatunkami jak: żurawiec falisty, rokietnik pospolity i płonnik strojny.
zbiorowiska antropogeniczne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska wtórne, powstające pod wpływem czynników zależnych od człowieka, jako wtórne kombinacje gatunków.
zbiorowiska azonalne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska, które nie są związane z określona strefą klimatyczno-roślinną, mogące występować w różnych strefach na właściwych sobie, często skrajnych siedliskach, np. roślinność wodna, lasy łęgowe.
zbiorowiska autogeniczne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska powstałe pod wpływem czynników całkowicie niezależnych od człowieka, jako pierwotne kombinacje gatunków.
zbiorowiska dywanowe (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska ruderalne, umiarkowanie nitrofilne, typowe dla miejsc wydeptywanych i ujeżdżanych, jak drogi, ścieżki, podwórza, place, boiska. Składają się z gatunków odpornych na niszczące oddziaływania mechaniczne.
zbiorowiska ekstrazonalne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska występujące w danej strefie klimatyczno-roślinnej tylko w szczególnym układzie warunków siedliskowych, natomiast właściwe dla innej strefy, np. płaty lasu w dolinach rzek strefy stepowej.
zbiorowiska hemerofilne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska, które swe powstanie i rozprzestrzenianie zawdzięczają działalności człowieka.
zbiorowiska hemerofobne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska, które ustępują pod wpływem działalności człowieka.
zbiorowiska kadłubowe (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska z różnych przyczyn zubożałe florystycznie, pozbawione w szczególności gatunków charakterystycznych dla niższych syntaksonów i wskutek tego nie dające się zakwalifikować do określonego zespołu, a jedynie do związku lub nawet tylko rzędu.
zbiorowiska ksenospontaniczne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska antropogeniczne, zbudowane z gatunków obcych z niewielkim udziałem gatunków miejscowych, zorganizowane jako nowe charakterystyczne kombinacje gatunków na skutek redukcyjnej roli przybyszów w stosunku do komponentów zastanego zbiorowiska pierwotnego lub naturalnego i ujawnienia możliwości edyfikacyjnych, rozszerzające zasięg, opanowujące siedliska nie zdegradowane lub nieznacznie zdegradowane.
zbiorowiska kserotermiczne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska składające się z roślin o swoistych wymaganiach w stosunku do temperatury i wilgotności w okresie wegetacyjnym, występujące na siedliskach suchych i ciepłych.
zbiorowiska naturalne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska autogeniczne, zbudowane z gatunków rodzimych przy znikomym udziale neofitów, nie wykazujących redukcyjnego stosunku do innych komponentów zbiorowiska oraz nie noszących śladów degeneracji lub ślady te są wywołane działalnością człowieka o charakterze zbliżonym do degeneracji powodowanej czynnikami naturalnymi.
zbiorowiska nitrofilne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska azotolubne o dużych wymaganiach pod względem zawartości azotu przyswajalnego w glebie (wodzie). Występują w ekosystemach zasobnych w nasyconą próchnicę o dużej aktywności biologicznej i szybkiej mineralizacji albo na siedliskach wtórnych obficie nawożonych związkami organicznymi.
zbiorowiska okrajkowe (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska roślin zielnych charakterystyczne dla układów ekotonowych, w warunkach naturalnych zajmujące na ogół wąski pas w strefie kontaktowej zbiorowisk leśnych lub zaroślowych ze zbiorowiskami trawiastymi. Składają się na sekwencję zbiorowisk - las - zarośla (krzewiasty oszyjek) - okrajek ziołoroślowy - murawy (pola, pastwiska lub łąki).
zbiorowiska oligotroficzne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska siedlisk o małej zasobności w składniki odżywcze.
zbiorowiska oszyjkowe
(botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska zaroślowe występujące w strefie ekotonu, miedzy zbiorowiskiem leśnym a zbiorowiskiem okrajkowym.
zbiorowiska pierwotne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska autogeniczne zbudowane z gatunków miejscowych, nie noszące śladów degeneracji wywołanej działalnością człowieka, zachowujące zasięg pierwotny lub skurczony na skutek działalności człowieka, utrzymujące się na siedliskach niezdegradowanych działalnością człowieka.
zbiorowiska porębowe (botanika leśna, fitosocjologia), nitrofilne zbiorowiska roślinne pojawiające się w lesie po zniszczeniu drzewostanu przez wyrąb, pożar wiatrołom itp. i uruchomieniu zapasów azotu nagromadzonych w ściółce i próchnicy leśnej.
zbiorowiska półnaturalne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska antropogeniczne, zbudowane z gatunków miejscowych, wywodzących się ze zbiorowisk pierwotnych, z niewielkim udziałem gatunków obcych nie wykazujących redukcyjnego stosunku do innych komponentów zbiorowiska, zorganizowane jako nowe charakterystyczne kombinacje, ale utrzymujące się tylko na skutek zamierzonej, konstruktywnej działalności człowieka i dzięki temu rozszerzające swój zasięg (np. zbiorowiska łąkowe i pastwiskowe). Zbiorowiska półnaturalne zwane są też zbiorowiskami seminaturalnymi.
zbiorowiska ruderalne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska występujące na siedliskach wtórnych, silnie zmienionych przez człowieka, powstałe mimo woli człowieka jako towarzyszące osadnictwu i prymitywnym szlakom komunikacyjnym (zbiorowiska ruderalne niewyspecjalizowane), albo wyróżniające się ekstremalnym działaniem czynników spotykanych w przyrodzie (z. r. wyspecjalizowane, np. zbiorowiska na nasypach kolejowych, albo wyróżniające się stężeniem lub działaniem czynników nie spotkanych w naturze (zbiorowiska ruderalne skrajnie wyspecjalizowane), np. zbiorowiska usypisk górniczych, czy hałd hutniczych.
zbiorowiska segetalne (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska powstałe wbrew woli człowieka jako towarzyszące uprawom.
zbiorowiska szuwarowe (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska roślin bagiennych, głównie traw, turzyc, pałek, oczeretów występujące w strefie przybrzeżnej zbiorników wodnych lub na torfowiskach niskich albo przejściowych.
zbiorowiska zaroślowe (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska, w których główną warstwą, decydującą o strukturze i funkcjonowaniu fitocenoz jest warstwa krzewów. Należą do nich zbiorowiska naturalne, np. zarośla kosodrzewiny, wikliny nadrzeczne, łozowiska itp., albo półnaturalne, np. śródpolne zarośla tarniny, bzu czarnego lub derenia świdwy.
zbiorowiska zastępcze (botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska powstałe pod wpływem działalności człowieka na miejscu zbiorowisk naturalnych.
zbiorowisko roślinne (botanika leśna, fitosocjologia), w znaczeniu ogólnym - zgrupowanie osobników (populacji) różnych gatunków roślin zajmujących wspólnie określoną przestrzeń.
zespół roślinny (botanika leśna, fitosocjologia), abstrakcyjnie ujęty, terytorialnie ograniczony, najniższy hierarchicznie typ fitocenozy, który na danym terytorium stanowi swoistą charakterystyczną kombinację gatunków.