ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE
Podmiotowość
O ile podmiotowość jest uwarunkowana przymiotami , które może mieć tylko państwo, jak suwerenność, ludność czy terytorium, to organizacja nie spełnia takich warunków. Jeśli jednak za kryterium podmiotowości uznaje się zdolność do czynności prawnych w płaszczyźnie międzynarodowej, to można wskazać organizacje , które dysponują znacznymi kompetencjami w tym zakresie i z powodzeniem mogą być uznawane za podmioty.
Organizacje międzynarodowe nie mają takiej samej podmiotowości jak państwo, gdyż korzystają z podmiotowości w zakresie ustalonym przez państwo ją tworzące w umowie konstytucyjnej. Organizacja jest powoływana do życia i rozwiązywana w zależności od woli zainteresowanych państw. Podmiotowość organizacji ma charakter pochodny, z nadania. Organizacja nie ma woli, która byłaby autonomiczna, niezależna od woli państw członkowskich. Nie tworzy tez prawa międzynarodowego w stopniu jakim czynią to państwa.
Podmiotem prawa międzynarodowego nie jest każda organizacja międzynarodowa, ale tylko taka , która ma niezbędną sumę kompetencji międzynarodowych. Poza ONZ dotyczy to wszystkich organizacji wyspecjalizowanych, regionalnych i integracyjnych.
Definicja , podział
Organizacje międzynarodowe są znaczącym uczestnikiem stosunków międzynarodowych. Samo pojęcie wieloznaczne. Nie ma jednoznacznej definicji, stąd dowolność w definiowaniu.
Óogólniając jest to
Stowarzyszenie państw działające na podstawie umowy międzynarodowej, która jest jednocześnie statutem, powołane do realizowania określonych celów.
Istotne znaczenie ma podział organizacji międzynarodowych:
-rządowe - zrzeszające państwa, nazwa -ponieważ członkami są państwa reprezentowane przez rządy,
Podstawy ich działania określa prawo międzynarodowe.
Powołanie do życia takiej organizacji oraz przyjęcie statutu następuję w drodze zawarcia umowy międzynarodowej. Jako podmioty prawa międzynarodowego zawierają umowy o charakterze międzynarodowym, występują przed sądami jako strony, uczestniczą w konferencjach. Żadna jednak z organizacji nie posiada pełnej podmiotowości takiej jak suwerenne państwo.
-pozarządowe - zrzeszające osoby prawne lub osoby fizyczne z różnych krajów.
Podział wg kryterium specjalizacji: lekarskie, prawnicze, gospodarcze, kobiece, młodzieżowe, sportowe, rolnicze, itd. Np. Federacja Przyjaciół ONZ, UNIA Międzyparlamentarna, Światowy Kongres Żydowski, Światowa Rada Pokoju.
Na podstawie kryterium terytorialnego zasięgu dzielimy organizacje na:
uniwersalne np. ONZ
regionalne np. Liga Państw Arabskich czy Organizacja Jedności Afrykańskiej
mieszane np. OPEC (organizacja zrzeszająca państwa dysponujące zasobem ropy naftowej)
Inny podział organizacji:
-ogólne - nie mają zadań ograniczonych do ścisłej dziedziny, ich zadanie to całokształt współpracy międzynarodowej.
- wyspecjalizowane - zakres kompetencji ograniczony do jednej lub dwóch dziedzin współpracy międzynarodowej np. UNESCO - kultura, WTO- zdrowie
Podział wg interesów i zadań :
-polityczne
-gospodarcze Unia Europejska
-religijne
-wojskowe NATO
-naukowe
Powstanie i rozwój organizacji międzynarodowych wiąże się z głębokimi przeobrażeniami w technice i gospodarce, w wyniku rewolucji przemysłowej w XIX wieku. Obecnie rozwój spowodowany wzrostem, współzależności międzynarodowej we wszystkich dziedzinach życia oraz rozwojem środków komunikacji międzynarodowej.
Organizacje rządów, a także wiele organizacji pozarządowych są terenem, na którym ścierają się różne często przeciwstawne koncepcje i interesy, a jednocześnie sa instrumentem za pomocą, którego realizowane są cele polityki zagranicznej poszczególnych państw i ugrupowań międzypaństwowych.
Poprzez organizacje państwa próbują uzyskać zbiorową legitymację dla poparcia swej polityki przez innych aktorów na arenie międzynarodowej i pozbawić tego poparcia swych przeciwników.
Okres zimnej wojny - po jednej i drugiej stronie kurtyny powstają organizacje. W grupie łatwiej, można więcej zdziałać. Państwa dążą do wejścia do organizacji, wzajemnie się wspierają.
Funkcje organizacji
stabilizacji do utrzymania i utrwalania status politycznego, terytorialnego, ekonomicznego,
-legitymacji , która sprowadza się do potwierdzania ważności nowych sytuacji faktycznych w stosunkach międzynarodowych,
integracji zbliżającej uczestników stosunków międzynarodowych wokół realizacji wspólnych celów, zaspokajania wspólnych potrzeb i interesów.
W funkcjonowaniu organizacji międzynarodowych istotną rolę odgrywa władza, która sprowadza się do zdolności wpływania organizacji na swych członków tak, aby postepowali oni zgodnie z jej decyzjami.