III KK 83/06 - postanowienie z dnia 8 listopada 2006 r.
Zwrot „uniemożliwia doprowadzenie go na rozprawę” (art. 377 § 3 k.p.k.) oznacza również sytuację, gdy doprowadzony na salę rozprawy oskarżony oświadczy, że nie chce korzystać ze swojego prawa do uczestniczenia w rozprawie i zażąda umożliwienia mu opuszczenia sali rozprawy.
I KZP 24/07 - postanowienie z dnia 20 września 2007 r.
W postępowaniu uproszczonym nie stosuje się przepisu art. 377 § 3 k.p.k. w sytuacji, gdy oskarżony nie stawił się bez usprawiedliwienia na rozprawę, o terminie której został osobiście zawiadomiony, a zaistniały pozostałe przesłanki warunkujące wydanie wyroku zaocznego w trybie art. 479 § 1 k.p.k.
I KZP 3/10 - postanowienie z dnia 25 maja 2010 r. (BSN 6/10)
Przepis art. 377 § 5 k.p.k. nie wymaga osobistego powiadomienia oskarżonego o nowym terminie rozprawy przerwanej lub odroczonej, możliwe jest zawiadomienie o takim terminie w każdej formie przewidzianej przepisami Kodeksu postępowania karnego.
Wyrok z dnia 3 listopada 2010 r., II KK 119/10 (Biuletyn Prawa Karnego nr 9/10)
Zastosowanie (…) wnioskowania a maiori ad minus, nie może prowadzić do stwierdzenia, że przewidziany w art. 377 § 3 k.p.k. skutek w postaci prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego może osiągnąć również takie oświadczenie oskarżonego, w którym nie znając terminów rozpraw, zrzeknie się w ogóle udziału w postępowaniu. Nie trzeba zaś dodawać, że z uwagi na charakter przepisu art. 377 § 3 k.p.k. nie można zastosować tu drugiego z wnioskowań a fortiori, tj. wnioskowania a minori ad maius.
Skoro oskarżony w momencie składania swojego oświadczenia nie znał żadnego z kolejnych terminów rozpraw, to oparcie się przez Sąd pierwszej instancji na przepisie art. 377 § 3 k.p.k. nie było - zdaniem obecnego składu Sądu Najwyższego - uprawnione. Oczywiście oświadczenie oskarżonego stanowiło przejaw jego decyzji co do uczestnictwa w postępowaniu, ale nie powinno stanowić podstawy do zastosowania przepisu art. 377 § 3 k.p.k.
Prowadzenie rozprawy pod nieobecność oskarżonego do dnia uzyskania informacji o pozbawieniu oskarżonego wolności nie naruszało przepisu art. 374 § 1 k.p.k. ani też, w konsekwencji, nie mieściło się w kategorii uchybienia określonego w art. 439 § 1 pkt 11 k.p.k., albowiem o naruszeniu tych przepisów nie decyduje formalnie wskazana podstawa prawna, ale istniejący rzeczywiście układ procesowy, stanowiący ustawowo przewidziany wyjątek od zasady.
Jeśli (…) oskarżony zostanie pozbawiony wolności i zaniecha, pomimo istniejących możliwości, poinformowania sądu o tym fakcie, to prowadzenie rozprawy na podstawie art. 376 § 2 k.p.k. nie jest obarczone naruszeniem prawa, przy czym zasadnie wskazuje się, iż takie niezawiadomienie sądu przez oskarżonego może być traktowane jako wynik decyzji o nieuczestniczeniu w rozprawie dotyczą sytuacji, gdy sąd meriti wydając stosowne postanowienie nie ma wiedzy o pozbawieniu wolności oskarżonego.
Skoro w przepisie art. 377 § 3 k.p.k. zawarto regulację, która w sposób nie budzący wątpliwości odnosi się do osób pozbawionych wolności, których udział w rozprawie, jeśli chodzi o stawiennictwo, nie jest zależny od ich woli, to zestawienie z tą regulacją sytuacji złożenia oświadczenia o niewzięciu udziału w rozprawie wskazuje na to, że zapis ten dotyczy oskarżonych przebywających na wolności.
Oskarżony pozbawiony wolności, co do którego zarządzono doprowadzenie go na rozprawę, może złożyć oświadczenie stosownym służbom konwojowym na piśmie lub ustnie, że nie chce brać udziału w rozprawie, a oświadczenie to może być potraktowane jako uniemożliwienie doprowadzenia na rozprawę.
Przepis art. 377 § 3 k.p.k., odczytywany także przez pryzmat obowiązku każdorazowego zarządzenia sprowadzenia oskarżonego na rozprawę (art. 350 § 2 k.p.k.), wymaga w przypadku oskarżonego pozbawionego wolności zaistnienia sytuacji w postaci „uniemożliwienia doprowadzenia go na rozprawę”, co wymaga określonej aktywności oskarżonego (oświadczenia lub oporu fizycznego), a nie pasywności, z którą wiąże się zaniechanie powiadomienia sądu o pozbawieniu wolności.
2
ART. 377 K.P.K.