POSTACIE LEKÓW ROŚLINNYCH: wykład 1 07.09.2009
I.Preparaty z roślin świeżych:
Do preparatów zalicza się
Soki i soki stabilizowane
Alkoholatury i alkoholatury stabilizowane(intrakty)
1.Soki(Succi) mogą zawierać do 25% etanolu i otrzymuje się ze świeżych części roślinnych wykorzystują ich zielone części nadziemne, owoce oraz części podziemne(cebula, kłącze, korzenie) przez wyciśniecie w prasie ich sok komórkowy.Rozdrobnienie umożliwia dokładniejsze oddzielenie soku od tkanki roślinnej(stosuję się w tym celu prasę wysokociśnieniową).Wyciśnięty sok jest mętny(zawiera związki wielkocząsteczkowe pektyny, białka itp.) aby to usunąć podaje się soki klarowaniu.
Soki termolabilne pozostawia się na pewien czas w chłodnym miejscu w celu odbalastowania.Nowymi technikami klarowania lub odbalastowania soków są ultrafiltracja i odwrócona osmoza(w którym zaletą jest zagęszczanie soków).Produkty te są trwałe(6-12 miesięcy a po otwarciu 7 dni) i służą najczęściej jako corrigens smaku i barwy wielu postaci leków.
Soki stabilizowane(Succi stabilisatae) zazwyczaj występuje unieczynnie enzymów.Najczęsciej stosowanym ihibitorem jest alkohol etylowy(96% w atoclavie 200 kPa przez 2-4h)
2.Alkoholatury są to preparaty wytrawiane alkoholem etylowym o stężeniu 80-96% rozdrobniony produkt poddaje się maceracji przy użyciu od 80-120% masy materiału wyjściowego.
Alkoholatury stabilizowane(Intrakty) stabilizacje odbywa się za pomocą pary etanolu(95 st. przez 3-5minut pod zwiększonym ciśnieniem 100-200kPa wytrawianie przez ekstrakcje surowca roślinnego.
II.Preparaty z roślin suchych:
Do preparatów zaliczamy:
Maceraty
Napary
Odwary
Nalewki
Wyciagi
1.Maceraty wytrawia się je w temperaturze pokojowej surowiec opłukuje się niewielką ilością wody i wsadza do naczynia i zalewa przepisana ilością wody dokładnie miesza i pozostawia na 30 minut.Po tym czasie otrzymany wyciąg przecedza się przez podwójnie złożoną gazę, a surowiec przepłukuje wodą i uzyskany płynem uzupełnia się macerat przez uprzednio użyte cedzidło do przepisanej ilości(zwykle 1 cz. surowca sporządza się 20 cz. maceratu.Maceracje stosuję się tylko do surowców śluzowych takich jak korzeń prawoślazu i nasiona lnu.
2.Odwary wykonuję się w infuzorkach zalewa się surowiec wodą na wrzącej laźni wodnej przez 45 minut bez kontroli lub po 30 minutach po osiągnięciu w infuzorce temp. 90C.Zdjemuje się preparat cedzi przez podwójna warstwę gazy z cienką warstwą waty, uzupełnia wodą(80-90C) do określonej wagi.Ilość wody wynosi tyle ile masa preparatu(wyjątek stanowią te preparaty, które wchodzą w skład mieszanek lub posiadają niezgodności recepturowe ich ilość wody może być 10% mniejsza).
W gorących(80-90C) odwarach rozpuszczamy chlorowodorek papaverny
W ostudzonych(poniżej 40C) odwarach rozpuszczamy wodorowęglan sodu i bromek amonu.
Ponieważ nie wszystkie substancje się dobrze rozpuszczają w wodzie do otrzymywania surowców alkaloidowych dodaje się kwasy organiczne( kw.winowy lub kw.cytrynowy)
Korzeń wymiotnicy(0,5g kw. cytrynowego na 100g preparatu) zoobojętniamy to 25 kropalmi na 100g preparatu amoniaku(ammoni hydricum solutum)
3.Napary wykonuję się tylko z surowców zawierający glikozydy nasercowe.Polega to na zalaniu surowca w infuzorce gorąco woda i ogrzewamy przez 15 minut na laźni wodnej i pozostawiamy na 15 minut, cedzi i uzupełnia wodą do określonej wagi.Nie słodzi się produktów zawierających napary.Jeśli w skład wchodzi syrop to zamiast 6,0 g cukru lub 10,0 g syropu stosuję się 0,01 sacharyny i 10% glicerolu.
4.Nalewki nalewki sporządza się za pomocą maceracji lub perkolacji oraz wyróżniamy nalewki proste(wytrawiane z jednego surowca)oraz nalewki złożone(wytrawiane z różnych surowców).Tradycyjną nalewkę sporządza się przy użyciu alkoholu etylowego 70 stopniowego.
Metoda maceracji: umieszczamy w maceratorze i zalewamy określoną ilością rozpuszczalnika i poddajemy wytrawianiu w zamkniętym pojemniku przez 7 dni bez dostępu światła w temperaturze pokojowej co jakiś czas mieszając.Po wytrawieniu pozostawiamy na 3 dni w temperaturze do 15C po czym sączymy i uzupełniamy do przepisanej masy.
Metoda perkolacji: rozdrobiony surowiec zwilża się i pozostawia w celu spęcznienia w zamknięty pojemniku na 2-3h.Przenosi się go do perkolatora układając równomiernie przy otwartym kranie spustowym i pokrywa się to płytką aby wywrzeć nacisk i zalewa się rozpuszczalnikiem aż do równomiernego strumienia zakręca się kran spustowy i nakrywa się perkolator pokrywą.Po 24 h otwiera się kran i zbiera perkolat.Po zakończeniu perkolacji płyny wyciąg pozostawia się na 3 doby w temperaturze 15C i sączy.
Trwałość 12 miesięcy 7 dni po otwarciu.
4.Wyciągi(1:1) wytrawiane alkoholem etylowym, wodą lub ich mieszaninami w oparciu o metodę perkolacji lub maceracji :
Płynne (1:1) dwustopionowa perkolacja trwałość zbliżona do nalewek rozpuszczalnik etanol
Gęste duża zawartość wody do 30% rozpuszczalnik etanol,woda lub ich mieszaniny
Suche zawartość wody nie powinna przekraczać 5% idealne do granulatów tabletek kaspsułek metodą perkolacji i etanolu o różnym stopniu stanowią najtrwalszą postać leku pod warunkiem ich prawidłowego przechowywania
Lekarza powinien zapisać ilość surowca do wytrawienia i ilość preparatu jeśli tego nie zrobi to wykonuję to w stosunku 1 cz. surowca na 10 cz. preparatu jeśli chodzi o surowce słabe a 1 cz. na 100cz. w surowcach silnych a w maceracjach zawsze 1 cz. na 20 cz. preparatu.
III.Substancje konserwujące w syropu:
Nipaginy(estry kwasu para hydroksy benzoesowego)=Aseptina H A D=Parabin
Szeroki zakres Ph nie wchodzą w interakcje słabo rozpuszczalne i uczulające mają działanie bakteriobójcze(metylowy) do grzybobójczego(propylowy)
Etanol
Kw.bezoesowy
Preparaty o krótkim terminie ważności 7 dni przechowywane w chłodnym miejscu daje się na sygnaturze dajemy zmieszać przed użyciem.Jeśli wykonujemy preparat na dłuższy okres to możemy dodać nipaginy 0,15% M+P 10+1 w stosunku do masy preparatu.